29 сакавiка 2024, Пятніца, 0:45
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Гільерма Фарыньяс: У беларускай апазіцыі ёсць войска

43
Гільерма Фарыньяс: У беларускай апазіцыі ёсць войска

Напярэдадні атрымання прэміі Еўрапарламента імя Андрэя Сахарава легендарны кубінскі дысідэнт даў інтэрв'ю сайту charter97.org.

З Гільермам Фарыньясам, які правёў больш за 11 гадоў у турме, а таксама трымаў 23 галадоўкі, патрабуючы вызвалення палітвязняў, гутарыць галоўная рэдактарка ​​charter97.org Наталля Радзіна.

- Гільерма, вы ўжо некалькі дзён у Польшчы. Якая мэта вашай паездкі?

- Адна з прычын у тым, што надоечы была адноўленая апазіцыйная арганізацыя «Кубінскі патрыятычны звяз», і цяпер колькасць яе чальцоў расце. Польшча вядомая прафзвязным рухам «Салідарнасць», колькасць якога дасягала мільёна чалавек. Мы прыехалі сюды для таго, каб вывучыць іх досвед і прааналізаваць метады, якія яны выкарыстоўвалі. Атрыманыя веды мы хочам прымяніць у нашых умовах.

- Што вы можаце сказаць пра сітуацыю на Кубе сёння? Што змянілася апошнім часам?

- Адрозненне ў тым, што рэпрэсіі ў краіне цяпер праходзяць больш патаемна. Рэжым Рауля Кастра ўсё часцей выкарыстоўвае для сваёй палітыкі вайсковыя фармаванні. Фідэль Кастра падчас свайго знаходжання ва ўладзе імкнуўся папярэдзіць усялякую незадаволенасць, і нязгодныя з ягонай палітыкай зазнавалі адкрыты незаконны пераслед. Цяпер, пры Раулю Кастра, улады спрабуюць прыцягнуць да барацьбы з дысідэнтамі насельніцтва краіны. Яны ствараюць напаўвайсковыя арганізацыі, чальцы якіх нападаюць на апазіцыянераў падчас дэманстрацый і збіваюць іх. Паліцыя, якая, як мяркуецца, павінна абараняць людзей ад гэтага, забірае дысідэнтаў ва ўчасткі, арыштоўвае іх, абвінавачваючы ў беспарадках. Такі метад выкарыстоўваецца для стварэння атмасферы тэрору.

Апошнія рэпрэсіі, якія абрынуліся на апазіцыю, прывялі да з'яўлення вялікай колькасці вязняў сумлення. Актывісты апазіцыі ў турмах знаходзяцца разам з людзьмі, асуджанымі за крымінальныя злачынствы і, дарэчы, некаторыя ўжо сталі легендамі для крымінальнага свету. Тым не менш, такія дзеянні непакояць. Рэжым Рауля Кастра спрабуе фізічна і псіхалагічна зламаць сваіх апанентаў. Пасля такога збіцця патрабуецца доўгі час на тое, каб паправіць сваё здароўе. Шмат хто праз страх за жыццё сваіх родных і блізкіх былі вымушаныя пакінуць Кубу альбо адмовіцца ад палітычнай дзейнасці.

- Якой павінна быць палітыка Захаду ў дачыненні да Кубы?

- Сёння ў дэмакратычных краінах, у тым ліку ў Еўропе, ведаюць аб нашых праблемах і разумеюць іх. Палітыкі ўсведамляюць, што ў нашай краіне захоўваецца дыктатура і згодныя з тым, што так быць не павінна. Дыктатарскія рэжымы - брудная пляма для дэмакратыі. Таму мы павінны паўплываць на краіны Захаду для таго, каб яны разумелі, што самастойна змяніць сітуацыю на Кубе мы не здольныя. Цяпер ёсць праблемы ў палітыцы заходніх краін што да кубінскіх улад. Пазіцыя ЗША і Канады зразумелая. Што да Еўрапейскага Звязу, то некаторыя краіны хочуць адмовіцца ад агульнай стратэгіі і прапаноўваюць развіваць двухбаковыя стасункі з кубінскім урадам, забываючыся пры гэтым аб парушэнні правоў чалавека ў нашай краіне.

Беларусь знаходзіцца ў Еўропе. У вас больш магчымасцяў для таго, каб паўплываць на еўрапейскую палітыку. Сітуацыя ў Беларусі з'яўляецца праблемай усяго кантынента. Куба са сваімі праблемамі знаходзіцца на іншым кантыненце. Таму Еўропе складана выпрацаваць агульную пазіцыю. Але яна павінна быць адзінай і ў дачыненні да Беларусі, і ў дачыненні да Кубы. Улады павінны паважаць правы чалавека. Менавіта гэта пасланне мы стараемся данесці да ўсіх еўрапейскіх палітыкаў, з якімі сустракаемся.

- Часам, калі мы гаворым заходнім палітыкам аб патрэбных кропкавых эканамічных санкцый супраць беларускага дыктатара, некаторыя адказваюць: у дачыненні да Кубы дзейнічаюць такія санкцыі, але выніку няма.

- Лепшым доказам таго, што санкцыі працуюць, з'яўляецца тое, што дыктатура вядзе кампанію ў СМІ для таго, каб дамагчыся іх зняцця. Яна кажа пра тое, што праз уведзеныя абмежаванні эканоміка задыхаецца. Вядзецца адпаведная праца на дыпламатычным узроўні.

Сітуацыя ў Лацінскай Амерыцы сёння характарызуецца тым, што шмат якія краіны кантынента «інфекцыяваныя» венесуэльскім рэжымам. Патрэбна правядзенне працэсу ачысткі. Але пры гэтым мы супраць таго, каб гэты працэс прывёў да гвалту.

 

Гильермо Фариньяс дает интервью charter97.org

Я па-добраму зайздрошчу апазіцыйнаму руху ў Беларусі. У вас ужо ёсць «войска» - гэта тыя 60 тысяч чалавек, якія выйшлі на Плошчу 19 снежня 2010 года. Калі б заходнія краіны ўвялі сур'ёзныя эканамічныя санкцыі супраць беларускіх уладаў, то сітуацыя б змянілася. 60 тысяч сталі б 600 тысячамі. Няма такіх войскаў, якія змаглі б стрымаць такую ​​сілу.

Нам бы вельмі хацелася забраць такіх людзей на Кубу. Мы сапраўды маем патрэбу ў такім «войску» у нашай краіне. З ім мы здолелі б заняць вуліцы гарадоў. Вядома, шмат хто трапіў бы пад рэпрэсіі альбо быў бы забіты, але было б каму прадаўжаць распачатую справу.

Ды і цяпер мы маглі б правесці дэманстрацыю ў падтрымку беларускай апазіцыі, а вы арганізаваць акцыю ў Беларусі ў падтрымку кубінцаў. Нам трэба паказаць, што дэмакратыя аднолькава важная, як для вашай краіны, так і для Кубы або М'янмы. Я мяркую, што ў Беларусі дэмакратыя пераможа хутчэй і нам трэба будзе прыязджаць да вас для таго, каб вучыцца. Спадзяюся, вашыя дзверы будуць адчыненыя.

- Што вы думаеце пра палітыку Касцёла на Кубе? Кіраўнікі Найсвяцейшага Пасаду наведвалі Кубу. Якія стасункі паміж каталіцкай царквой і дыктатарам цяпер?

- Каталіцкая царква - адзіная канфесія на Кубе. Святарам дазволена прапаведаваць, а людзям - адкрыта заяўляць аб сваёй прыналежнасці да яе. Але паміж прыхаджанамі і кардыналам Хайме Артэгай - кіраўніком царквы - склаліся спецыфічныя стасункі. Ён удаў некаторых актывістаў, якія былі каталікамі. Напрыклад, ён адслужыў імшу за здароўе Уга Чавэса альбо Фідэля Кастра, але не зрабіў таго ж самага для кубінскіх палітвязняў Арланда Сапаты, Хуана Сота Гарсія ды іншых, якія памерлі ў турмах пасля галадовак або збіцця паліцыяй.

75 палітычных зняволеных, арыштаваных «чорнай вясной» 2003 года, зазналі жорсткі ціск ў турмах. Яны, знаходзячыся ў зняволенні, абвясцілі галадоўку. Пры гэтым царкоўныя ўлады доўгі час адказвалі адмовай на звароты аб дапамозе. Гэтага факту дастаткова паводле законаў царквы для адстаўкі кардынала Хайме Артэгі. Былі і іншыя выпадкі. Многія святары публічна выступалі супраць рэжыму і асуджалі кубінскія ўлады. У якасці пакарання іх адпраўлялі служыць у глухія месцы.

Сёння мы не можам разлічваць на дапамогу каталіцкай царквы ў дэмакратызацыі Кубы. Толькі некаторыя актывісты апазіцыі мяркуюць, што з ёй можна супрацоўнічаць.

- Як вы сталі дысідэнтам? Магчыма,цяпер, пасля 11 гадоў, праведзеных у турме, вы шкадуеце пра што-небудзь?

- Я быў ідэйным камуністам. Я напраўду верыў у камунізм. У маладосці я ўступіў у Саюз маладых камуністаў Кубы. У 1980 годзе стала вядома аб масавых уцёках кубінцаў у ЗША. Я не мог паверыць, што такая колькасць людзей хоча пакінуць краіну. У той час я быў курсантам вайсковай вучэльні ў Гаване. У мае функцыі ўваходзіў кантроль за навучаннем курсантаў. Там была такая карупцыя, што немагчыма сабе ўявіць. У вучэльні я падпісаў кантракт, у якім абавязаўся служыць афіцэрам у кубінскім войску цягам 25 гадоў. Затым мяне адправілі ў Анголу. Там я ўбачыў жахлівыя рэчы: кубінскія вайскоўцы ладзілі сапраўдную бойню і забівалі цывільных сялян. Тады я ўспамінаў пра Беларусь, таму што на Кубе дэманстравалі шмат савецкіх фільмаў, у якіх паказвалі зверствы нацыстаў супраць беларусаў. Я адчуў сапраўдны жах ад таго, што я бачыў.

Пазней, у 1979 годзе, калі мяне адправілі на вучобу ў Савецкі Саюз, а менавіта ў Тамбоў, я быў здзіўлены тым узроўнем рэпрэсій, якія бачыў там. Горад быў падзелены на дзве часткі - звычайных жыхароў і вайскоўцаў. Мясцовыя жыхары жылі ў жахлівай галечы, у той час як вайскоўцы атрымлівалі велізарныя грошы. Палітычны аддзел кубінскага пасольства і вайсковая контрвыведка рабілі ўсё, каб пазбавіць нас кантактаў з насельніцтвам. Тым не менш, мы наведвалі тыя часткі горада, якія былі забароненыя для нас. Тады я добра чытаў па-руску і прачытаў «Жывёльны двор» і «1984» Джорджа Оруэла, ды шмат іншага «самвыдату».

Я часта думаў, калі менавіта я стаў перакананым антыкамуністам, і зразумеў, што гэта здарылася ў Тамбове. У той жа час я павінен быў прыкідвацца, што застаюся камуністам. Я служыў у войску, і, калі б мае погляды выявіліся, мяне б расстралялі. Потым сям'і распавялі б, што я загінуў у баі. Аднойчы здарыўся інцыдэнт з нэрвова-паралітычным газам, і ў мяне пачаліся прыступы эпілепсіі. Гэта несумяшчальна з вайсковай службай, таму мяне камісавалі.

У 1984 годзе я захапіўся псіхалогіяй, паступіў ва ўніверсітэт. Я быў перакананым прыхільнікам перабудовы і галоснасці. Я разумеў, што Расея мае патрэбу ў зменах хоць бы таму, што там вельмі высокі ўзровень алкагалізму, прастытуцыі, гвалту і карупцыі, нават у вайсковым асяроддзі.

Я бачыў, што адбывалася ў маім універсітэце. Для таго, каб атрымліваць добрыя адзнакі, трэба было проста падкупіць выкладчыка. Я гэтага не ўспрымаў, таму мяне двойчы хацелі адлічыць з універсітэту.

У 1989 годзе, калі праз абвінавачванне ў здрадзе быў прысуджаны да смяротнага пакарання генерал Арнальда Ачаа, я адкрыта заявіў аб нязгодзе з гэтым. Мяне выключылі з Саюза маладых камуністаў. З таго часу я стаў дысідэнтам. Паколькі атрымаць працу ў Санта-Клары, дзе я жыў, было немагчыма, давялося пераехаць у Гавану, якая ў той час была досыць касмапалітычным горадам.

Відавочна,што мне на раду было напісана выступаць супраць рэжыму. У лякарні, дзе я працаваў пасля ўніверсітэта, я моцна крытыкаваў начальства і мяне абралі кіраўніком прафзвязу. Стаў выкрываць карупцыю, але галоўным лекарам была жанчына - чалец ЦК кампартыі - і я апынуўся турме. Так пачалося маё жыццё дысідэнта.

- Гільерма, пасля распаду Савецкага Саюза амаль цалкам спынілася падтрымка дыктатарскага рэжыму Кастра. Якім чынам яму ўдалося ўтрымацца ва ўладзе?

- Толькі з дапамогай Еўропы. Тагачасны прэм'ер-міністр Гішпаніі Філіпэ Гансалес чамусьці паверыў, што дыктатар можа змяняцца і стаў лабіяваць у Еўропе захаванне Кастра ва ўладзе. Яму ўдалося пераканаць еўрапейскіх палітыкаў, што на Кубе пры рэжыме Кастра магчымыя рэформы, што яго можна ўцягнуць у дыялог з гішпанамоўнымі краінамі і праз гэты дыялог дамагчыся змен на Кубе. Кастра таксама стаў гуляць у гэтую гульню, але пры гэтым актыўна рыхтаваў прыход да ўлады свайго будучага спонсара Уга Чавэса, які на пасадзе прэзідэнта Венесуэлы фактычна ўтрымліваў кубінскі рэжым.

- Віншуем вас з прэміяй Еўрапейскага парламента імя Андрэя Сахарава «За свабоду думкі». Вельмі радыя, што, хоць і са спазненнем, вы можаце яе атрымаць.

- Дзякую. Гэта вельмі важнае прызнанне нашай барацьбы. Я ведаю, што гэтую прэмію атрымлівала і беларуская апазіцыя, і беларуская незалежная журналістыка.

Напісаць каментар 43

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках