Сусветны рынак затавараны нафтай

Лішак нафты мяняе сусветны рынак.

Краіны, што здабываюць яе, змагаюцца за рынкавую долю і не знаходзячы досыць попыту ў традыцыйных рэгіёнах, шукаюць новых пакупнікоў і пасылаюць танкеры па новых маршрутах, піша Financial Times (пераклад - «Ведомости»).

Усё больш амерыканскай сланцавай нафты накіроўваецца ад узбярэжжа Мексіканскага заліва да атлантычных правінцыяў Канады, а танкеры з цяжкай сырой нафтай з заходняй Канады накіроўваюцца ў Еўропу. Таксама Венесуэла і Калумбія цяпер разважаюць аб экспарце нафты ў Кітай, а не ў ЗША, якія становяцца ўсё больш энэрганезалежнай дзякуючы сланцавай рэвалюцыі.

Нафтаздабыўцам і трэйдарам становіцца няпроста прадаваць нафту на затавараных рынках. Лішак прапановы, які назіраецца нягледзячы на геапалітычныя рызыкі, у прыватнасці ў Іраку і на Украіне, якія могуць прывесці да перабояў у пастаўках, прыводзіць да зніжэння коштаў і пошуку вытворцамі новых пакупнікоў, што адбіваецца на ўсёй сусветнай нафтавай галіне.

З тых часоў як у чэрвені кошты нафты маркі Brent дасягнулі $115 за барэль, яна апусцілася амаль на 20% і ў канцы мінулага тыдня дасягнула $91,48 за барэль. Гэта яе самы нізкі ўзровень з 2012. Сёння кошт складае $92,2.

У выніку сланцавага буму здабыча нафты ў ЗША стала самай высокай за апошнія 28 гадоў і яе імпарт у краіну рэзка скараціўся. Так, у жніўні Нігерыя не прадала ЗША ні аднаго барэля нафты, хоць яшчэ чатыры гады таму ўваходзіла ў пяцёрку найбуйнейшых пастаўшчыкоў. ЗША па-ранейшаму застаюцца чыстым імпарцёрам сырой нафты. Аднак частка нафты, якая здабываецца на сланцавых радовішчах, становіцца залішняй. Экспарт сырой нафты з ЗША цяпер знаходзіцца на самым высокім узроўні з 1950-х гг. і практычна цалкам ідзе ў Канаду. У той жа час шмат нафты здабывае Расея, краіны АПЕК павялічылі аб'ёмы здабычы і на рынак вярнулася нафта з Лівіі (здабыча там перавысіла 900 000 барэляў у дзень у канцы верасня, тады як яшчэ вясной была 20 000 барэляў у дзень).

Пры гэтым попыт на нафту застаецца на нізкім узроўні, і гэта ўжо не проста сезонны фактар, але і структурны. Так, рост попыту ў Кітаі, другім у свеце спажыўцу нафты, запавольваецца разам з тэмпамі эканамічнага росту.

Паводле звестак Reuters, у верасні краіны АПЕК здабывалі 30,96 млн барэляў нафты ў дзень. Пры гэтым, згодна з кансэнсус-прагнозам экспертаў, у гэтым квартале попыт складзе 30,1 млн барэляў, а ў I квартале 2015 - 28,88 млн барэляў у дзень. «Паводле прагнозаў саміх краін АПЕК, попыт у I квартале будзе роўны 28,39 млн барэляў у дзень, што мае на ўвазе лішак ў памеры 2,57 млн барэляў, калі здабыча застанецца на вераснёвым узроўні, - кажа Дэвід Хафтон з брокерскай кампаніі PVM. - Гэта жудасны прагноз, нават калі здабыча ў Лівіі зноў скароціцца».

Адзіным рынкам, дзе попыт на нафту расце, застаецца Азія, і нафтаздабытчыкі з усяго свету спрабуюць знайсці там новых пакупнікоў, адзначае Хафтон. Напрыклад, у гэтым годзе Нігерыя павялічыла экспарт у Кітай, Японію, Індыю і Паўднёвую Карэю больш чым на 40%. Аднак гэта зрабіла не толькі Нігерыя. Паводле дадзеных Упраўлення энэргетычнай інфармацыі ЗША, у першым паўгоддзі Калумбія скараціла пастаўкі нафты ў ЗША да 200 000 барэляў у дзень, на трэць у параўнанні з аналагічным перыядам у 2013 У той жа час яе экспарт у Кітай больш чым падвоіўся да 130 000 барэляў у дзень, сведчаць звесткі Clipper Data.

Са слоў дырэктара даследаванняў Noble Group Джавані Серыё, цяпер у Азіі адбываецца сапраўдная бітва за долю рынку. Таму мала хто са спецыялістаў быў здзіўлены, калі на мінулым тыдні Саудаўская Аравія абвясціла аб зніжэнні афіцыйных коштаў на пастаўкі ў Азію. «Змена гандлёвых маршрутаў стварыла ціск на саудаўца ў рэгіёне, дзе яны не могуць сабе дазволіць страціць рынкавую долю ў доўгатэрміновай перспектыве», - кажа Серыё.

Застаецца незразумелым, як будуць рэагаваць нафтаздабытчык, калі кошты будуць надалей зніжацца.

Цяпер удзельнікі рынка чакаюць вынікаў сустрэчы прадстаўнікоў краін АПЕК ў Вене ў лістападзе. Аднак многія не вераць у тое, што яны дамовяцца аб зніжэнні квот на здабычу. «У АПЕК па-ранейшаму чакаюць, што аднаўленне попыту на нафту ў IV квартале прывядзе да росту коштаў», - мяркуе аналітык Morgan Stanley Адам Лангсан. Але, на думку спецыялістаў Eurasia Group, калі будзе неабходна прадухіліць рэзкае зніжэнне коштаў, Саудаўская Аравія можа скараціць здабычу на 500 000 барэляў у дзень.