Копію крыжа Ефрасінні Полацкай прывезлі ў Менск

Рэліквію прывезлі на выставу «Дзесяць вякоў мастацтва Беларусі».

Зірнуць на рэліквію можна будзе з 11.00 да 21.00. Увесь гэты час Крыж будзе знаходзіцца пад наглядам манашак Спаса-Еўфрасіннеўскага жаночага манастыра, у суправаджэнні якіх ён прыбыў у сталіцу 26 сакавіка. Доступ усіх жадаючых да святыні адкрыюць па благаславенні Мітрапаліта Менскага і Слуцкага, Патрыяршага Экзарха ўсяе Беларусі Паўла, піша БелТА.

У папярэдні раз Крыж прападобнай Еўфрасінні, ігуменні Полацкай быў у Менску ў 2010 годзе падчас урачыстасцяў у Свята-Духавым кафедральным саборы ў гонар 75-годдзя з дня нараджэння Высокаправялебнага Філарэта, Мітрапаліта Менскага і Слуцкага, Патрыяршага Экзарха ўсяе Беларусі.

Напрастольны Крыж створаны па замове прападобнай Еўфрасінні Полацкай для Спаскага манастыра ў Полацку майстрам Лазарам Богшай у 1161 годзе. У яго былі ўкладзеныя найвялікшыя святыні - часціца Дрэва Крыжа Гасподняга з кропляй Крыві Збавіцеля, часціцы камянёў Магілы Гасподняй і грабніцы Божай Маці, часціцы мошчаў першамучаніка архідыякана Стэфана, велікамучаніка і лекара Панцеляймона і кроплі крыві велікамучаніка Дзмітрыя Салунскага.

Аснова Крыжа, вырабленая з кіпарысавага дрэва і абкладзеная залатымі і сярэбранымі пласцінамі, была ўпрыгожаная каштоўнымі камянямі і жэмчугам. На адным баку ў тэхніцы перагародкавай эмалі былі ўстаўленыя абразкі Ісуса Хрыста, Найсвяцейшай Багародзіцы, Іаана Прадцечы, архангелаў Міхаіла і Гаўрыіла, чатырох евангелістаў, нябесных заступнікаў замоўшчыцы і яе бацькоў. У ніжняй частцы крыжа была нанесеная аўтарская прыпіска, на бакавых тарцах - укладны надпіс прападобнай Еўфрасінні з датай 6669 (ад стварэння свету).

З 1579 года Крыж захоўваўся ў Сафійскім саборы Полацка. Ён быў ушанаваны і праваслаўнымі і ўніятамі. У 1921-м савецкія ўлады канфіскавалі ўсе царкоўныя каштоўнасці, і ў 1929-м рэліквія разам з іншымі музейнымі прадметамі была перавезеная ў Магілёўскі музей у пакой-сейф. Далейшы лёс Крыжа невядомы. Ён загадкава знік у першыя дні Вялікай Айчыннай вайны. Да гэтага часу ніякіх дакладных звестак пра яго няма.

У 1992 годзе ў ходзе святкавання 1000-годдзя Полацкай епархіі было вырашана ўзнавіць праваслаўную святыню. Праца была даручаная брэсцкаму мастаку-ювеліру Мікалаю Кузьмічу, які засвоіў складаную тэхніку перагародкавай эмалі. Праца працягвалася 5 гадоў, пры гэтым выкарыстоўваліся такія ж матэрыялы, тэхніка і ўпрыгажэнні, што і некалі Лазарам Богшам. Уладыка Філарэт даставіў з Іерусаліма часціцы тых жа хрысціянскіх рэліквій.

У жніўні 1997 года адноўлены Крыж быў асвечаны мітрапалітам Філарэтам ў Свята-Сімяонаўскім саборы Брэста і напярэдадні свята Крыжаўздзвіжання ўнесены ў Спаса-Праабражэнскі храм Полацкага Спаса-Еўфрасіннеўскага манастыра.

Выстава «Дзесяць вякоў мастацтва Беларусі» арганізаваная ААТ «Белгазпрамбанк» сумесна з ААТ «Газпрам трансгаз Беларусь», Міністэрствам культуры, Нацыянальным мастацкім музеем і будзе праходзіць па 10 ліпеня.