Андрэй Макарэвіч: Прасвятленне расейцаў будзе жахлівым

Расейскі музыка патлумачыў, чаму расейцы так лёгка паверылі прапагандзе.

Андрэй Макарэвіч прыехаў у Літву для ўдзелу ў фестывалі бардаўскай песні пад Коўна. У размове з ru.DELFI.lt, якая адбыўся ў самым шыкоўным гатэлі-клубе Літвы IDW Esperanza Resort пад Трокамі, ён распавёў пра свае погляды на тое, што адбываецца ў Расеі, а таксама аб некаторых момантах свайго жыцця.

- Вы прыехалі на фестываль бардаўскай песні пад Коўна. Нечаканы для вас фармат - Андрэй Макарэвіч у акустыку на бардаўскім фэсце. У Вас нейкія блізкія сувязі з літоўскімі музыкамі?

- Я Віргіса ведаю сто гадоў, мы рэдка бачымся, але сочым адзін за адным. Я пра гэты фестываль ведаў, ён патэлефанаваў і папрасіў мяне прыехаць. Я паглядзеў, што ў мяне як раз ёсць некалькі свабодных дзён, і падумаў: чаму ж не з'ездзіць у Прыбалтыку. Паколькі фармат фестывалю бардаўскі, а я ў агульным не вельмі гэтым жанрам цяпер займаюся, то я сабраў двух музыкаў з аркестра крэольскага танга. Але гэта будзе ўсё роўна напоўімправізацыйнная гісторыя. Скрыпка, акардэон і гітара, я думаю, у фестывальны фармат гэта павінна ўпісацца.

- Гурт перажываў розныя часы, былі публікацыі тыпу «Рагу з сіняй птушкі», ці думалі Вы, што гэта ўсё вернецца?

- Не, і, наогул, прагназаваць будучыню - гэта няўдзячны занятак. Сапраўдных праблем хапае, каб яшчэ саманадзейна маляваць сабе будучыню. Ва ўсякім выпадку нічога новага для нас няма. Мы ўсё гэта праходзілі.

- Ствараецца ўражанне, што Вам ужо стала небяспечна жыць у Маскве?

- Гэта ў вас жах адсюль нейкі такі. Не. Мне зусім бяспечна жыць у Маскве, я вас запэўніваю.

- У Вас патрабуюць адабраць узнагароды і іншае...

- Ці мала ідыётаў на свеце. Калі залазіш у інтэрнэт, ты бачыш пятнаццаць запар ідыёцкіх пастоў, эмацыйна, вядома, можа сапсавацца настрой. Але потым ты разумееш, што іх - 15 чалавек, і, хутчэй за ўсё, іх 5, проста кожны напісаў па тры пасты. Некаторым за гэта грошы плацяць. Потым ты адказаў - і цябе перапісалі адразу 30 000. І ты разумееш суадносіны, вось і ўсё…А наогул я імкнуся на гэта не марнаваць час, бо вакол столькі ўсяго цікавага, што сядзець і з кімсьці лаяцца ў сеткі - гэта ...

- Апошнія некалькі гадоў ужо з музыкамі часта больш гавораць не пра музыку, а аб цяперашніх палітычных падзеях, грамадзянскай пазіцыі, просяць іх ацэнкі. Як Вы да гэтага ставіцеся, музыка стала неактуальнай?

- Калі музыка ў свеце здараецца, то свята месца пуста не бывае. На жаль, гэта абсалютна натуральны працэс. Ненатуральным было тое, што паўстагоддзя моладзь на зямлі цікавіліся не матэматыкай, не спортам, не маляваннем, не паэзіяй, а рок-н-ролам. Гэта быў дзікі перакос. Такога ў гісторыі чалавецтва ніколі не здаралася. Вядома, гэта скончылася, гэта нармальна. Цяпер музыка займае роўна тое месца, якое яна павінна займаць нароўні з усім астатнім.

З нагоды грамадзянскай пазіцыі. Я не ўважаю гэта за тэму для абмеркавання. Па-першае, гэта асабістая справа кожнага. Па-другое, у нас цяпер вельмі шмат крычаць пра патрыятызм. Патрыятызм - гэта любоў да радзімы. Калі чалавек гучна гарлапаніць аб сваім каханні да жанчыны або да радзімы, значыць, ён хлусіць, бо гэта не тое пачуццё, пра якое варта гарлапаніць. Яго альбо адчуваеш, альбо не адчуваеш. Прымусіць любіць каго-небудзь ці штосьці нельга, а радзіму любяць тады, калі яе ёсць за што любіць.

- Цяперашняя палітычная сітуацыя забівае клін нават у сем'і. «Машына часу» таксама своеасаблівая сям'я. Казалі пра нейкія непаразуменні або раскол ...

- Ніякіх расколаў не было. Калі з нагоды Крыму, скажам, у хлопцаў розныя меркаванні, у нас гэта абсалютна не падстава для сваркі, разводу і іншага. Ці мала хто як мяркуе. Як меркаваць, - гэта асабістая справа кожнага.

- У суседняй з Літвой краіне - Беларусі, кажуць пра існаванне «чорнага спісу» калектываў, якім не даюць выступаць у сябе на радзіме. Калі казаць пра апошнія падзеі ў Расеі (вядомыя выпадкі адмены і забароны канцэртаў розных груп), ёсць цяпер там, на Вашу думку, такі спіс?

- Я думаю, што спісу ніякага няма. Ёсць агульная «дзелавітасць» некаторых таварышаў, якія занадта трымцяць за свае месцы, можа быць, перастрахоўваюцца. Я абсалютна ўпэўнены, што ніхто не забараняў запрашаць, скажам, «Акіян Эльзы» ў Расею. Проста хтосьці збаяўся, нехта зрабіў тое самае. Гэта з'ява такая, яна не абавязкова ідзе зверху.

- У Вашай песні пра «Пуціна і Халуева» пафас такі, што справа не ў Пуціне, а ў людзях. Патлумачце гэта, калі ласка.

- А што ж тут тлумачыць. Так і ёсць. Як выдатна сказаў Андрэй Кныш, кожны народ мае той урад, які яго мае. Гэта ж выбар, значыць большую частку насельніцтва гэтая сітуацыя задавальняе. Я магу быць з гэтым не згодны, але я жыву ў гэтай краіне, так ідуць справы. Значыць, у сілу дадзеных мне здольнасцяў, калі мне задаюць пытанні, я спрабую растлумачыць, з чым я не згодны.

- У адным з інтэрв'ю Вы сказалі, што расейскае грамадства такое ж несвабоднае, як і пры СССР. У чым розніца, і як бы Вы ацанілі ўзровень свабоды?

- Расейскае грамадства, на жаль, ніколі не было свабодным, бо свабода - гэта, перш за ўсё, унутраны стан. Калі прыйшоў Гарбачоў, і людзі атрымалі свабоду, вялікая частка гэтых людзей не ведала, што з ёй рабіць. І яны ў жаху зразумелі, што пры савецкай уладзе яны адчувалі сябе лепш, бо не было ніякай адказнасці, ніякіх рызык, можна было як бы працаваць, але на самой справе не працаваць. Табе плацілі маленькую зарплату, але на партвейн і каўбасу хапала і можна было сядзець на кухні, лаяць Брэжнева, і ўсё было вельмі-вельмі спакойна. І раптам цябе выкінулі ў акіян, дзе ад цябе залежыць усё, ты можаш шмат здабыць, але можаш і ўсё страціць, нікому ты не патрэбны, і яны спалохаліся. Таму яны так не любяць у нас Гарбачова, хоць я б'ю яму паклоны кожны раз, калі мы сустракаемся. Я мяркую, што ён зрабіў найвялікшую справу для нашай краіны і для свету наогул.

- Больш за тое, дзякуючы Вам ён нават заспяваў...

- Спяваў ён не для мяне, трэба сказаць.

- Ён выпусціў альбом.

- Ідэя такая нарадзілася ў мяне ў галаве, гэта праўда.

- Вам доўга давялося яго падбіваць?

- Не, практычна два дні. Справа ў тым, што гэта мела зусім пэўную мэту, мы хацелі на штогадовым дабрачынным балі зарабіць найбольш грошай для дзіцячай анкалагічнай клінікі ў Піцеры, якую адкрыла Раіса Максімаўна. Гэтыя грошы збіраліся туды. Калі гэтая пласцінка будзе запісаная і выпушчаная ў адным адзіным экзэмпляры, то знойдзецца чалавек, які за яе заплаціць вельмі вялікія грошы. Так і атрымалася.

- Але цяпер зноў шмат кажуць аб руху або вяртанні Расеі ў СССР. У чым усё ж розніца таго і нашага часу?

- Розніца вельмі вялікая. Тады таксама ішла сумная штодзённая прапаганда, антыамерыканская, антыімперыялістычная, хлусня пра савецкія поспехі. Усе гэта цярпелі, але ўсе разумелі, што гэта сапраўдная брахня. Распавядалі пра гэта анекдоты, усім было зразумела, што калі ў «Літаратурнай газеце» раздзяўблі кніжку, то трэба яе знайсці і пачытаць, бо гэта, хутчэй за ўсё, цікава. Потым доўгі час не было ніякай прапаганды. І нам на працягу 20 гадоў распавядалі пра тое, якія мы дрэнныя, як мы дрэнна жывем і нічога не ўмеем, што стварыла ў людзей натуральны комплекс непаўнавартасці. А тут яшчэ ў спорце не маглі доўгі час перамагчы, гэта людзей душыла. Дастаткова было правесці алімпіяду, перамагчы ў ёй, і людзі акрыялі. І тут запусцілі ўсю гэтую гісторыю з Украінай і Крымам і аказалася, што адвыклі ад прапаганды людзі, і калі яна такая грубая і агрэсіўная, яны вядуцца на гэтую справу. У іх яшчэ няма ўнутранай абароны. Я іх магу толькі пашкадаваць, бо прасвятленне іх будзе жахлівым.

- Ці можна было прадбачыць такі паварот, прама як у песні «Машыны часу»?

- Не. Гэта адбылося вельмі хутка. Я гэтага зусім не чакаў.

- У тым ліку ў знешняй палітыцы?

- Цяпер я не магу нават уявіць сабе, і вельмі цяжка прагназаваць дзеянні нашага кіраўніцтва, бо Пуцін вельмі мабільны ў гэтым сэнсе. То ён абяцаў, што ні ў якім разе не будзе парушаная цэласнасць межаў Украіны, то мы ўзялі Крым, то ён кажа, што няма нашых войскаў, але аказалася, што там ёсць нашы войскі. То ён збіраўся ісці на паўднёвы ўсход, а потым сказаў, што не пойдзем. Ідзе вось такое лавіраванне, і тут вельмі цяжка прадказваць, бо, напэўна, ён ведае больш, чым мы ўсе.

- Калі казаць пра Вашы стасункі з партыяй «Грамадзянская платформа», ці няма ў Вас расчаравання, што Міхаіл Прохараў беражэ сябе, свой бізнэс і праз гэта недастаткова актыўна выказваецца паводле актуальных пытанняў?

- Ён і ягоная сястра выказваюцца паводле актуальных пытанняў вельмі выразна, але тады, калі трэба выказвацца. Зваць на барыкады і крычаць - гэта зусім не яго, і зусім не маё. Ён правільна робіць, бо адна з галоўных установак «Грамадзянскай платформы» - гэта дамагчыся свайго законным шляхам. Гэта не блізкі і не хуткі шлях, і ён адзіна правільны. Так што ніякага расчаравання няма.

- Ці чакалі Вы ад сябе, што калі-небудзь зоймецеся такой партыйнай працай?

- Вы пераацэньвайце аб'ём маёй партыйнай працы. Справа ў тым, што ўсё, што сказана ў праграме «Грамадзянскай платформы», абсалютна супадае з маім уяўленнем пра тое, як павінна развівацца краіна. І, вядома, трэба ўдзельнічаць. У мяне ўпершыню такое супадзенне. Мы калісьці падтрымлівалі «СПС», але там мы супадалі ў нейкіх асноўных рэчах. А тут - цалкам.

- Але Вы падтрымлівалі і Дзмітрыя Мядзведзева ...

- У многіх было адчуванне, што краіна будзе развівацца па больш дэмакратычным шляху, і ён даваў такія авансы. І ўсё сапраўды так і выглядала, пакуль ён выпадкова аднойчы не сказаў, што яны пра ўсё дамовіліся. Гэта было, вядома, страшнае расчараванне для ўсіх, хто за яго галасаваў.

- Вас з аднаго боку крытыкуюць людзі, якія мяркуюць, што «Крым – наш». З іншага боку, Вас крытыкуюць прыхільнікі, мяркуючы, што Вы занялі чакальную пазіцыю, асцярожнічаеце...

- Вы ведаеце што? На кожны чых не скажаш «на здароўе». У мяне ніколі не было задачы спадабацца ўсім на свеце. Я адказваю за кожнае сваё слова і за кожны свой учынак. Падабаецца - дзякуй Богу. Не падабаецца - ну і ідзіце на здароўе.