Анджэй Новак: Канвой - такі манеўр Пуціна

Стаўка расейскага прэзідэнта - уся Украіна.

Польскае выданне wPolityce публікуе інтэрв'ю з прафесарам Ягелонскага ўніверсітэта Анджэем Новаком (Andrzej Nowak) - дарадцам і гісторыкам, піша Иносми.ру.

- Уся Еўропа з непакоем сочыць за маршрутам «гуманітарнага канвою», які рухаецца з Расеі ў бок Украіны. Што мог задумаць Уладзімір Пуцін?

- Мне падаецца, што гэта проста чарговы манеўр у аперацыі, якая доўжыцца ўжо даволі даўно, і ў якой я не бачу ніякага пералому. Магчыма, гэта аперацыя, якая затуляе сапраўдны напрамак удару, які будзе нанесены з зусім іншага боку, і які ўжо на самай справе паўплывае на ход падзей. Бо ў абстаноўцы, калі ўвесь свет, як і мы, назірае, што адбываецца з канвоем, можна свабодна падрыхтаваць іншы важны крок: як на месцы пры дапамозе магутнай агентуры ўплыву, так і ў міжнародным маштабе.

- Пуцін, напэўна, выдатна сябе адчувае, назіраючы, як палова свету разважае пра ягоныя стратэгіі?

- Гэта напэўна дастаўляе Уладзіміру Пуціну вялікае задавальненне, бо што можа быць прыемней, чым бударажыць усю сусветную грамадскасць і трымаць свет у невядомасці - будзе вайна ці не. Гэта адпавядае дадзеным псіхалагічнага тыпу. Аднак я не думаю, што ўсе варта зводзіць да асабістага задавальнення Уладзіміра Уладзіміравіча Пуціна. Справа, хутчэй, у палітычнай мэце, а яна адна: падпарадкаваць сабе ўсю Украіну, падкрэсліваю, цэлую, а не частку.

- Тое, што вы расказваеце, прымушае ўжо ўявіць сабе сітуацыю, у якой расейскія войскі стаяць на польскай мяжы. Гэта ўвогуле магчыма?

- Мне не здаецца, каб Уладзімір Пуцін дайшоў зараз да Львова, гэта не такая лёгкая аперацыя. Мае словы накіраваныя на тое, каб на хвіліну адарваць погляд ад гэтага канвою, ад таго, што адбываецца ў Луганску і Данецку, таму што Пуціну, без усялякага сумневу, важны не канвой і не Данецк. Стаўкай застаецца будучыня ўсёй Украіны. Пуцін не можа пра гэта не думаць, і думаць з усёй сур'ёзнасцю, так як старая праўда, якую паўтараюць многія мудрыя людзі, такая, што без Украіны ў Расеі няма будучыні ў ролі дамінуючай над усёй Еўропай дзяржавы.

- Гэты канвой - проста адцягваючы рух?

- Тое, што мы зараз назіраем: гэты канвой, тое, што Расея, як кобра, прыцягвае нашу ўвагу, спрабуе нас паралізаваць змяінымі рухамі канвою, усё гэта служыць свайго роду псіхалагічнай вайне, якая закліканая аслабіць украінцаў, каб яны знясілелі ад пастаяннай пагрозы вайны . Тое ж самае тычыцца і Заходняй Еўропы. Варта звярнуць увагу, якія дзеянні прадпрымае расейская дыпламатыя, каб схіліць Захад не рабіць якіх-небудзь адназначных праўкраінскі заяваў. Коратка кажучы, Расея імкнецца з аднаго боку страхам, сімвалам якога выступае канвой, а з другога - закулісным ціскам (якога мы, вядома, не бачым, але сімптомы якога мы счытваем) ізаляваць Украіну і запалохаць Еўропу, каб тая пакінула Кіеў. Гаворка не пра тое, каб Захад прыняў анэксію Крыма, важна, каб Украіна засталася адна, каб яе пакінулі Расеі, бо мы не станем рызыкаваць вайной за ўкраінцаў. Так гэта выглядае. Крэмль хоча прадэманстраваць увесь жах слова «вайна». Гэта лёгка зрабіць у кантэксце гадавін: сотай з дня пачатку Першай сусветнай і 75. - Другой сусветнай. Гэта прымусіць Захад задаць самому сабе пытанне, якое нам так добра вядомае па атмасферы ў Польшчы пасля 10 красавіка 2010 года: «Мы ж не станем аб'яўляць Расеі вайну» (у гэты дзень пад Смаленскам пацярпеў катастрофу самалёт прэзідэнта Польшчы Леха Качыньскага Ту-154 - заўв. рэдакцыі). За што? За нейкі Луганск? Хто б хацеў паміраць за Луганск? Хто б хацеў страціць адзін еўрацэнт за Луганск, што ўжо казаць пра жыццё.

- Супраць Расеі ўводзяцца больш ці менш эфектыўныя санкцыі, на Пуціна з усіх бакоў сыплюцца грымоты і маланкі. А як успрымаюць тое, што ён робіць у самой Расеі? Народу, напэўна, падабаецца паслядоўнасць у аднаўленні савецкай імперыі?

- Ён карыстаецца цяпер, несумненна, вялікай падтрымкай. Але ёсць і іншы бок. Тая частка грамадства, якая праявіла сябе два гады таму і пратэставала супраць фальсіфікаваных думскіх, а пазней прэзідэнцкіх выбараў, застаецца актыўнай. Гэтая група выразна арыентавана на карыстанне выгодамі жыцця на Захадзе, яна прывязаная да ідэі адкрытасці Расеі да Еўропы і Еўропы да Расеі. Калі гэтая адкрытасць апынулася пад пагрозай праз санкцыі супраць Расеі і настолькі негатыўных адносін Заходняй Еўропы з Масквой, то гэтая група выказвае сваю незадаволенасць. Яны бачаць некаторую праблему ў тым, што, напрыклад, у Англіі на іх пачынаюць вельмі коса глядзець, што Расею ў Еўропе ўважаюць, хутчэй, за ворага. Вынікаючыя з гэтага непрыемнасці закранаюць некалькі, максімум паўтара дзесятка адсоткаў расейскіх грамадзян, але гэта важная меншасць, бо яна сканцэнтраваная ў буйных гарадскіх цэнтрах. І таму я б не стаў недаацэньваць ні санкцыі, ні гэтую атмасферу таўравання Пуціна і пуцінскай Расеі ў Еўропе. Гэта мае сваё значэнне, і, скажу прама, гэта добра. Пуцін упершыню сутыкнуўся з такім астракізмам. Упершыню частка грамадства атрымала такі сігнал. Высветлілася, што правадыр перамагае не на кожным участку, што мы не заваявалі Еўропу і не можам ездзіць у Лондан, як у губернскі расейскі горад. Важна, што Пуцін не можа цалкам ігнараваць гэтую грамадскую групу. Калі гэтыя санкцыі і гэты астракізм пратрымаюцца яшчэ, скажам, год, гэта будзе мець зусім разбуральнае ўздзеянне на пуцінскі рэжым.

- Ці будзе Захад настолькі паслядоўны?

- Гэтага я не ведаю і асцерагаюся, што Захад можа не ўтрымаць гэтых санкцый. Бо, як я казаў, Пуцін пры дапамозе інструментаў уплыву і дыпламатыі працуе над тым, каб заходнія дзяржавы адмовіліся ад палітыкі санкцый, імкнецца да новай «палітыкі прымірэння». Параўнанне Пуціна з Гітлерам справядліва з гэтага адзінага пункту гледжання. Сітуацыя на самай справе ідэнтычная 1936-37-38 гадам, калі за чарговымі актамі агрэсіі трэба было чарговае слоўнае асуджэнне, а потым адыход назад дзеля «захавання міру». Гэта ідэальны сцэнар, які імкнецца ўвасобіць у жыццё Пуцін. Але я ўсё ж надалей думаю, што яго мэта - не развязванне сусветнай вайны, што, несумненна, адрознівае яго ад Гітлера.