«Палатачнік» прапанаваў абмежаваць бясплатныя наведванні паліклінік

На думку «дэпутата», гэта павысіць якасць абслугоўвання пацыентаў.

Апошнім часам вядуцца размовы пра тое, ці варта ўкараняць у Беларусі частковую аплату тых медпаслуг, якія пакуль застаюцца бясплатнымі. Не так даўно намеснік прэм'ер-міністра Анатоль Тозік выступіў з прапановай аб увядзенні ліміту бясплатных зваротаў у дзяржаўныя паліклінікі. Гэтая ідэя шырока абмяркоўвалася ў грамадстве, і меркаванні падзяліліся прыкладна напалову. Пра тое, як пасля можа выглядаць сістэма частковай аплаты і наколькі моцна яна ўдарыць па кашальку пацыентаў, напярэдадні адкрыцця восеньскай сесіі беларускага «парламента» распавёў адзін з ініцыятараў гэтай прапановы - член пастаяннай камісіі «палаты прадстаўнікоў» у ахове здароўя, фізічнай культуры, сямейнай і маладзёжнай палітыцы Дзмітрый Шаўцоў, піша БелТА.

- Дзмітрый Яўгенавіч, як даўно вы пачалі прасоўваць ініцыятыву аб увядзенні частковай аплаты медыцынскіх паслуг, і чаму яна ўзнікла?

- У нас у краіне каля 2% насельніцтва, мякка кажучы, занадта часта прыходзяць у паліклініку. Гэта досыць вялікая колькасць пацыентаў, бо ёсць людзі, якія прыходзяць да лекара кожны дзень або праз дзень. У 2007 годзе, яшчэ будучы галоўным урачом 34-й цэнтральнай раённай клінічнай паліклінікі Менска, я ўпершыню ўносіў прапанову аб частковай аплаце наведванняў. Пазней пра гэта было заяўлена на ўзроўні віцэ-прэм'ера. У гэтай навіне няма нічога фатальнага. У 2008 годзе я ездзіў у Швецыю, быў у Амерыцы, дзе вывучаў асаблівасці працы розных сістэм аховы здароўя. Швецыя ў пытанні медабслугоўвання выйшла на перадавую літаральна за 25 гадоў, і гэта непасрэдна звязана з увядзеннем частковай аплаты. Пацыент, які пачаў даставаць капейку са сваёй кішэні, аўтаматычна пачаў берагчы сваё здароўе.

- Як прасоўваецца гэтая ініцыятыва, ці падтрымліваюць яе вашыя калегі?

- Я ўзначальваю грамадскае аб'яднанне «Беларуская асацыяцыя лекараў» і магу сказаць, што калегі гэтую ініцыятыву адназначна падтрымліваюць, але на заканадаўчы ўзровень яна пакуль не вынесеная. Гэтае пытанне я прынцыпова не ўздымаў у парламенцкай камісіі ў ахове здароўя, а выказваў сваё меркаванне, будучы лекарам паводле адукацыі. Мне здаецца, што падобнага роду навіна дапаможа аптымізаваць нашу сістэму аховы здароўя. Раней многія СМІ растыражавалі гэтую ідэю, і ў інтэрнэце я чытаў водгукі з боку простых беларусаў. Шчыра кажучы, былі і негатыўныя рэплікі ў мой адрас. У той жа час ад лекараў і пацыентаў я ўбачыў дастатковую колькасць пазітыўных каментароў на гэты конт.

- А якая, на вашу думку, павінна быць аплата аднаго наведвання? Ці не ўдарыць яна па кішэні пацыентаў?

- У свой час я прапаноўваў наступнае. З улікам таго, што ў паліклініках мы маем поўную закрытую кампутарную базу - электронную рэгістратуру - і кожнаму пацыенту выдаецца талончык на папяровым носьбіце, дзе прапісаная неабходная інфармацыя, можна проста прадаваць гэты талончык пацыентам па кошце аднаго праезду ў грамадскім транспарце. Цяпер кошт паездкі складае Br4 тыс. Грошы невялікія, можна сказаць, сімвалічныя, асабліва для тых, хто не злоўжывае паслугамі лекараў, і наўрад ці яны могуць спустошыць гаманцы пацыентаў.

Іншы варыянт - зрабіць у Беларусі гарантаваны лік бясплатных наведванняў у год. Напрыклад, іх можа быць 11, а далей пры неабходнасці можна будзе хадзіць да лекара за свой ​​кошт. Але ў такім выпадку аплата ўжо будзе не сімвалічная, а больш салідная. Бо што такое 11 бясплатных наведванняў у год? Гэта фактычна прыйсці на прыём адзін раз у месяц. Растлумачце мне, навошта? У нас у краіне медыцына замацавалася на добрым узроўні, і неабходнасці ў гэтым няма.

У той жа Швецыі праца лекараў арганізаваная наступным чынам. Пацыент, прыходзячы на прыём, плаціць фіксаваную суму ў 12 еўра за кансультацыю памочніка доктара, 15 еўра - за кансультацыю доктара-тэрапеўта. Першых 10 наведванняў, нягледзячы на групу інваліднасці і ўзровень працаздольнасці, неабходна аплачваць. Самі шведы кажуць, што для іх 12 еўра - сімвалічная плата. Але калі пацыент дастае са сваёй кішэні грошы, ён задумваецца, ці варта яму проста так ісці на прыём. Узнікае заканамернае пытанне: «А можа быць, дастаткова таго, што доктар парэкамендаваў мне раней?». А вось ужо пасля 10-га наведвання ў Швецыі плата здымаецца. Такім чынам у гэтай краіне падтрымліваюць тую групу насельніцтва, якой неабходна часта бываць у лекара. Напрыклад, гэта датычыцца інвалідаў.

Кожны з нас хоць раз у жыцці быў у прыватным медыцынскім цэнтры. Як правіла, прыйшоўшы ў прыватны цэнтр, пацыент уважліва слухае, што кажа доктар, і нават бярэ яго парады на аловак. Стаўленне да дзяржаўнай медыцыны ў нас, на жаль, іншае. Пацыент можа дазволіць сабе не запамінаць рэкамендацыі доктара, а праз пару дзён зноў узяць талон на прыём, каб яму нагадалі сказанае раней, бо гэта бясплатна. Вось чаму патрэбна частковая аплата наведванняў: пацыент, які прыйдзе да лекара 10 разоў за год, заплаціць за ўсё Br40 тыс. І нават не адчуе расходу гэтых грошай, а вось пацыент, які бярэ талон 200 раз у год, хутчэй за ўсё, задумаецца, ці варта яму ў чарговы раз сустракацца з медыцынскім супрацоўнікам.

- Гэта значыць, вы мяркуеце, што такая мера дапаможа пазбавіць лекараў ад лішняй працы?

- Я мяркую, што такая мера дапаможа палепшыць працу айчыннай сістэмы аховы здароўя, адвадзіць пацыентаў, для якіх няма асаблівай неабходнасці ісці на прыём, і падвысіць каштоўнасць і прэстыж прафесіі. Пры гэтым трэба разумець: нейкія кардынальныя змены могуць мець наступствы для пацыентаў, таму рэфармаванне трэба праводзіць акуратна і ўзважана, крок за крокам.

- У выпадку ўвядзення частковай аплаты ў паліклінік з'явяцца дадатковыя грошы. На якія мэты яны могуць быць накіраваныя?

- Гэтыя сродкі можна накіроўваць на паляпшэнне матэрыяльна-тэхнічнай базы паліклінік, падвышэнне заробкаў медыцынскіх работнікаў. Адначасова можна зрабіць нешта добрае і для пацыентаў, і для супрацоўнікаў.

- А ці не атрымаецца так, што ўвядзеннем аплаты вы адпудзіце тых пацыентаў, якія і так рэдка хадзілі да лекара? Мы хочам выяўляць захворванні на ранніх этапах, але ў той жа час ствараем бар'еры для людзей...

- Гэта не бар'еры, а ўпарадкаванне. Бар'ер - гэта недаступнасць чагосьці ў сілу нейкіх прычын. Напрыклад, няма лекара або плата за прыём непад'ёмная для сярэднестатыстычнага беларуса. Тут бар'ера як такога няма, бо кошт аднаго талончыка на грамадскі транспарт ні для каго не можа быць перашкодай. Такія грошы для наведвання тэрапеўта знойдзе кожны.

У добрай сістэме аховы здароўя і сацыяльнай дапамогі, якая сфарміраваная ў краіне, мы выгадавалі пласт утрыманцаў: людзі мяркуюць, што ім павінны. Гэта не так. Доктар павінен сказаць, што трэба рабіць, а пацыент можа прытрымлівацца яго рэкамендацый або праігнараваць іх. Тут ужо высновые за ім. Але для гэтага зусім неабавязкова хадзіць на прыём некалькі раз у месяц.