Адзінокіх маці ў Беларусі пазбавілі льгот

Маці, якая выхоўвае дзяцей без дапамогі іх бацькі, пазбаўленая гарантый у працаўладкаванні.

Разгляд справы быў распачаты Канстытуцыйным Судом на падставе звароту грамадзянкі Герашчанкі В.М., у якім яна паказала, што Працоўны кодэкс Рэспублікі Беларусь вызначае гарантыі для адзінокіх маці пры ўкладанні і спыненні з імі працоўнай дамовы, аднак не ўтрымлівае вызначэння паняцця «адзінокая маці», у сувязі з чым яна, якая выхоўвае непаўналетніх дзяцей без якой-небудзь дапамогі з боку іх бацькі, неабгрунтавана пазбаўленая гарантый ва працаўладкаванні, піша «Штодзённік».

Пры разглядзе справы Канстытуцыйны Суд зыходзіў з наступных палажэнняў.

Згодна з Канстытуцыяй Рэспубліка Беларусь - сацыяльная прававая дзяржава (частка першая артыкула 1); грамадзянам Рэспублікі Беларусь гарантуецца права на працу як найбольш годны спосаб самасцвярджэння чалавека (частка першая артыкула 41); шлюб, сям'я, мацярынства, бацькоўства і дзяцінства знаходзяцца пад абаронай дзяржавы (частка першая артыкула 32).

У адпаведнасці з артыкулам 268 Працоўнага кодэкса (далей - ПК) забаронена адмаўляць ва ўкладанні працоўнай дамовы і зніжаць заработную плату адзінокім маці паводле матываў, звязаных з наяўнасцю дзіцяці ва ўзросце да чатырнаццаці гадоў (дзіцяці-інваліда - да васемнаццацi гадоў); не дапускаецца скасаванне працоўнай дамовы паводле ініцыятывы наймальніка з адзінокімі маці, якія маюць дзяцей ва ўзросце ад трох да чатырнаццаці гадоў (дзяцей-інвалідаў да васемнаццацi гадоў), акрамя агавораных у ПК выпадкаў. Аднак у ПК і іншых заканадаўчых актах не вызначаны крытэры аднясення асоб да адзінокіх маці ў мэтах распаўсюджвання на іх гарантый пры ўкладанні і спыненні працоўнай дамовы.

Канстытуцыйны Суд прыйшоў да высновы, што істотнае значэнне для забеспячэння рэалізацыі прадугледжаных ПК гарантый для адзінокіх маці мае зразумелае і дакладнае вызначэнне кола асоб, на якіх гэтыя гарантыі распаўсюджваюцца.

У мэтах забеспячэння канстытуцыйнага прынцыпу вяршэнства права, гарантавання абароны ў працоўных дачыненнях канстытуцыйных правоў грамадзян, якія маюць сямейныя абавязкі, Канстытуцыйны Суд прызнаў неабходным ліквідацыю заканадаўцам прававой недакладнасці ў Працоўным кодэксе Рэспублікі Беларусь, выкліканай адсутнасцю зразумелага і дакладнага вызначэння кола асоб, на якіх распаўсюджваюцца гарантыі, якія прадугледжваюцца для іх пры ўкладанні і спыненні працоўнай дамовы для адзінокіх маці, зыходзячы з патрабаванняў Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь і з улікам заснаваных на іх пазіцый Канстытуцыйнага Суда Рэспублікі Беларусь, выражаных у прынятай пастанове. Савету Міністраў Рэспублікі Беларусь прапанавана падрыхтаваць адпаведны праект закона аб дапаўненні Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь нормай, якая вызначае кола асоб, якія разглядаюцца як адзінокія маці, і ўнесці яго ва ўстаноўленым парадку ў Палату прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь.