Навукоўцы высветлілі, як змеі пазбавіліся ног

Пераход да жыцця ў падземных норах прымусіў змей адмовіцца ад перамяшчэння на чатырох нагах і пачаць поўзаць усім тулавам.

Навукоўцы высветлілі, што змеі пазбавіліся ног і пачалі поўзаць па зямлі, калі перабраліся жыць у норы, гаворыцца ў артыкуле, апублікаваным у часопісе Science Advances.

У гэтым шатландскім і амерыканскім навукоўцам дапамаглі астанкі гіганцкай старажытнай змяі, якая жыла на Зямлі 90 мільёнаў гадоў таму.

«Загадка таго, як змеі страцілі свае ногі, доўгі час была неразвязанай таямніцай для нас, але цяпер, падобна, у нас з'яўляецца ўсё больш сведчанняў на карысць таго, што гэтая трансфармацыя адбылася ў той момант, калі іх продкі навучыліся капаць норы і жыць у іх», - цытуе РІА «Навука» Хун’юй І з універсітэта Эдынбурга.

Як паказваюць генетычныя звесткі, характэрная «змяіная» форма тулава - доўгае цела, галава і адсутнасць якіх-небудзь канечнасцяў - магла развіцца сярод меркаваных продкаў змей як мінімум 26 разоў.

Разнастайнасць формаў цела ў старажытных змей, знойдзеных у адкладах мезазоя і кайнозоя, не дазваляе навукоўцам прыйсці да адзінага меркавання, як яны развіваліся і чаму яны перайшлі да такога ладу жыцця.

Адносна нядаўна вядомы амерыканскі палеантолаг Нікалас Лангрыч і яго калегі выявілі скамянелыя рэшткі змяі часоў Юрскага перыяду, якая мела чатыры нагі і жыла ў норках. Гэтыя закамянеласці прымусіла навукоўцаў меркаваць, што пераход да жыцця ў норах паслужыў галоўнай прычынай знікнення ног у продкаў сучасных змей.

І ягоны калега Марк Норал з Музея натуральнай гісторыі Амерыкі ў Нью-Ёрку знайшлі яшчэ адно пацверджанне на карысць гэтай гіпотэзы, вывучаючы астанкі пазваночных, знойдзеных на тэрыторыі Аргенціны ў адкладах крэйдавага перыяду.

У ліку іншага навукоўцам атрымалася знайсці там за апошнія некалькі гадоў астанкі буйной старажытнай змяі - Dinilysia patagonica, якая мела даўжыню прыкладна 2-3 метры.

У мінулыя гады навукоўцы досыць актыўна спрачаліся, ці ўмела гэтая змяя жыць і капаць норы, аднак праз дрэнную захаванасці закамянеласцяў адназначнага адказу на гэтае пытанне не было. Аўтары артыкула змаглі дазволіць гэтыя спрэчкі дзякуючы тэхналогіі кампутарнай тамаграфіі, якая дазволіла ім зазірнуць унутр закамянелага чэрапа гэтай змеі, і вывучыць тое, як было ўладкавана яе ўнутранае вуха.

Як тлумачыць І, вестыбюлярны апарат і «слімак» унутранага вуха наземных, марскіх і падземных жывёл вельмі моцна прыстасаваныя да таго асяроддзя, у якім яны жывуць, і таму яны выглядаюць зусім па-рознаму. Гэта дазваляе, абапіраючыся на будову акамянеласці, вызначыць тое, у якім асяроддзі жыў яе ўладальнік.

Са слоў Нарэла і І, буйныя памеры ўнутранага вуха Dinilysia patagonica дазваляюць з упэўненасцю казаць пра тое, што гэтая змяя жыла ў норах, а не на паверхні Зямлі або ў водным асяроддзі. Гэта робіць яе самай буйной змяёй такога роду, якая існавала на Зямлі.

Улічваючы ўзрост гэтай змяі - 90 мільёнаў гадоў - і існаванне яшчэ больш старажытнай знаходкі Лонгрыча і яго калег, можна дастаткова ўпэўнена казаць пра тое, што пераход да жыцця ў падземных норах прымусіў змей адмовіцца ад перамяшчэння на чатырох нагах і пачаць поўзаць усім тулавам, заключаюць навукоўцы.

Раней паведамлялася, што навукоўцы знайшлі астанкі змяі, у рацыён якой уваходзілі дзіцяняты тытаназаўраў - траваедных дыназаўраў.