Жыхары вёскі пад Віцебскам абараняюць свае дамы ад зносу

Вяскоўцы не выключаюць магчымасці звароту ў Арганізацыю Аб'яднаных Нацый.

Пасёлак Барвін знаходзіцца на беразе Заходняй Дзвіны за 8 кіламетраў ад Віцебска. Ужо некалькі месяцаў жыхары вёскі абараняюць свае дамы ад зносу, піша «Народная воля».

Справа ў тым, што недалёка ад вёскі цяпер ідзе будаўніцтва гідраэлектрастанцыі. Пасля ўзвядзення плаціны ўзровень вады ў Дзвіне падымецца, а жылыя дамы на беразе ракі апынуцца ў зоне затаплення. Віцебскія ўлады ўпэўненыя, што такое суседства небяспечнае для барвінцаў. Вёска апынулася пад пагрозай зносу.

Праўда, мясцовыя жыхары мяркуюць, што іх дамам не пагражае затапленне і будаўніцтву ГЭС зямельныя ўчасткі не перашкаджаюць. З пастановай аб ліквідацыі вёскі яны катэгарычна не згодныя і не маюць намеру пакідаць свае дамы.

З чаго ўсё пачыналася?

Вёсцы Барвін-Перавоз 400 гадоў. У час вайны яна была цалкам спалена немцамі. Дзяды і бацькі сённяшніх жыхароў уласнымі сіламі аднаўлялі дамы.

На машыне з Віцебска да вёскі менш паўгадзіны язды. Дом у Барвіне Сяргею Сергіенку дастаўся ў спадчыну ад бацькі. На мясцовых могілках пахаваныя ўсе яго продкі.

- Я нарадзіўся ў гэтай вёсцы, - распавядае Сяргей Сергіенка па дарозе з Віцебска ў Барвін. - Мой бацька разам з суседам уручную ўкопвалі слупы і цягнулі драты да бліжэйшай электраліній. Святло ў вёску самі праводзілі. Хоць потым мы ў горад пераехалі, пра вёску не забывалі і часта прыязджалі.

Пастанова аб будаўніцтве Віцебскай гідраэлектрастанцыі была падпісаная ў 2009 годзе тагачасным старшынём аблвыканкама Аляксандрам Косінцам. Са слоў Сяргея Сергіенкі, усе гэтыя гады нават гаворкі не было аб зносе вёскі. Жыхары працягвалі ўладкоўваць свае дамы, рабіць пакупкі і ўкладваць немалыя грошы ў рамонтныя працы.

- Я за гэты час пабудаваў новы плот з металапрофілю, - распавядае Сяргей Іванавіч. - Адрамантаваў дом знутры: прасвідраваў свідравіну і правёў ваду, паставіў душавую кабіну, унітаз з мясцовай каналізацыяй, пераслаў падлогу... Патраціў на ўсё нямала працы і сродкаў!

Некаторыя барвінцы праводзяць у вёсцы адпачынак або выхадныя, але ёсць і тыя, хто жыве тут стала. Навіна аб зносе прагучала для мясцовых як гром сярод яснага неба. Зараз у Барвіне 24 жылыя дамы, якія ў найбліжэйшай будучыні могуць зраўняць з зямлёй.

Знос не для ўсіх

Побач з вёскай знаходзіцца садовае таварыства «Барвін», вядомае ў народзе як віцебская Рублёўка. Дамы тут належаць чыноўнікам, бізнэсоўцам, сваякам буйных начальнікаў. Вёска і садовае таварыства знаходзяцца на адным беразе Заходняй Дзвіны ў крокавай даступнасці адзін ад аднаго. Праўда, гаворкі аб зносе віцебскай Рублёўкі няма, наадварот, працоўныя паднялі і абсыпалі бераг друзам.

- Па праекце пад знос трапляюць пабудовы, якія знаходзяцца ніжэй 139,2 метра над узроўнем Балтыйскага мора, - тлумачыць Сяргей Сергіенка і паказвае дакументацыю. - Мы запрасілі незалежных экспэртаў, якія правялі даследаванне тэрыторыі. Нашы дамы знаходзяцца вышэй за адзнаку 139,5 метра. Гэта значыць зносіць нас няма ніякай неабходнасці!

Да размовы далучаецца жыхар вёскі Барвін Андрэй, які таксама абараняе свой дом.

- Чыноўнікі нас не чуюць, - кажа барвінец. - Нашы аргументы і довады нікому не цікавыя. Кампенсацыі, якія прапануюць, выклікаюць усмешку. Даюць 12-14 тысяч даляраў! Раней тут зямля столькі каштавала.

- Якое жыллё прапануюць наўзамен? - пацікавіўся журналіст.

- Гэта таксама цікавае пытанне, - кажа Андрэй. - Чыноўнікі прапануюць дамы ў Віцебскім раёне! Гэта значыць, у нейкай іншай вёсцы за 30-40 кіламетраў ад горада. У Барвіне пахаваныя мае бацькі, тут прайшло маё дзяцінства. Я павінен усё саступіць толькі таму, што камусьці спадабаўся мой кавалак зямлі?

Сяргей і Андрэй паказваюць дакументы, якія назапасіліся за некалькі апошніх месяцаў. Некаторыя з іх выклікаюць здзіўленне. Яшчэ ў траўні гэтага года Віцебскі выканкам паведаміў, што «зямельны ўчастак у вёсцы Барвін паступіў у часовае карыстанне на перыяд будаўніцтва». Такія лісты атрымалі ўсе жыхары вёскі. А праз некалькі тыдняў барвінцы даведаліся, што дрэнаж і ўмацаванне берага Дзвіны зробяць толькі на тэрыторыі садовага таварыства. А іх дамы падлягаюць зносу.

Барвінцы ўпэўненыя - неабходнасці зносу вёскі няма. На працу гідраэлектрастанцыі сціплая вёска на беразе Дзвіны ніяк не паўплывае. ГЭС, будаўніцтва якой плануюць завяршыць у 2017 годзе, размешчана за тры кіламетры ад вёскі.

- На грамадскіх слуханнях нас палохалі затапленнем, - кажа Сяргей Сергіенка. - Маўляў, ад баброў спасу не будзе, камары замучаць. З гэтым мы ўжо як-небудзь справімся.

Ад Віцебска да ААН

Папяровая вайна жыхароў Барвіна з уладаю выніку не дала. Людзі звярталіся з просьбай да Лукашэнкі ўмяшацца ў сітуацыю, якая склалася. Лісты барвінцаў у Менск перанакіроўваліся ў Віцебскі аблвыканкам. Вяскоўцы мяркуюць, што гэта не выпадкова.

- Нашы лісты вяртаюцца назад у Віцебск, - кажа Сяргей Сергіенка. - Да Лукашэнкі яны не даходзяць. Праект будаўніцтва ГЭС у 2009 годзе падпісаў тагачасны мэр Віцебска Аляксандр Касінец. Зараз ён - кіраўнік Адміністрацыяй...

На думку барвінцаў, ідзе поўнамаштабнае «адцісканне» зямельных участкаў пад Віцебскам.

З мясцовымі жыхарамі ідзем па вёсцы. На слупах вісяць аб'явы аб куплі жылых дамоў. Натыкаемся на папярэджанне аб рамонтных работах электрычных сетак. Навошта рамантаваць электрасеткі ў пасёлку, які ідзе пад знос?

- Мы цікавіліся ў працоўных, - у адзін голас адказваюць мясцовыя. - Тыя толькі плячыма паціснулі, маўляў, пра ліквідацыю нічога не чулі. Лішні доказ таго, што нас папросту хочуць адсюль выселіць!

На ўзроўні мясцовага райвыканкама пастанова ўжо прынятая - вёска ідзе пад знос. У кастрычніку жыхароў Барвіна дакументальна апавясцілі, што «зямельныя ўчасткі канфіскоўваюцца для дзяржаўных патрэб». Хоць на тэрыторыі вёскі з'яўленне новых аб'ектаў не плануецца. Мясцовыя ўлады знос дамоў тлумачаць выратаваннем жыхароў Барвін ад затаплення.

- Мы пыталіся ў чыноўнікаў у выканкаме і ў «Віцебскэнэрга», што будзе будавацца на месцы вёскі, - кажа Андрэй. - Адказу не далі! Потым сказалі, што тут будзе пляж і лугавая трава.

З пастановай Віцебскага райвыканкама барвінцы не пагадзіліся і апускаць рукі не маюць намеру. Прымаць капеечныя кампенсацыі таксама адмовіліся. Жыхары ўсіх 24 дамоў паставілі свае подпісы пад калектыўным зваротам у суд. Цяпер барвінцы ў чаканні судовых разглядаў.

- Колькі каштуе мая радзіма? - пытаецца Сяргей Сергіенка. - Гэта ў XXI стагоддзі такое адбываецца! Сёння забяруць дом у вёсцы, потым у гарадскую кватэру прыйдуць... Зразумейце, тут справа не ў грошах! І пытанне кампенсацыі нас не цікавіць.

Са слоў барвінцаў, калі справядлівасці не атрымаецца дамагчыся ў судзе Віцебска, мясцовыя жыхары маюць намер шукаць абарону ў Менску. Таксама вяскоўцы не выключаюць магчымасці звароту ў Арганізацыю Аб'яднаных Нацый.