28 сакавiка 2024, Чацвер, 20:09
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Грэцыя сёння - Беларусь заўтра?

40
Грэцыя сёння - Беларусь заўтра?

І Грэцыя, і Беларусь доўгія гады «праядала» замежныя ўліванні, не накіроўваючы іх на структурныя рэформы сваіх эканомік.

Беларусь і Грэцыя належаць да двух зусім розных геапалітычных саюзаў - ЕЗ і ЕАЭС - але ў іх, акрамя колькасці насельніцтва, ёсць яшчэ сёе-тое агульнае.

Гэта - стаўленне эканамічных уладаў краіны да замежных крэдытаў і іншай замежнай дапамогі. І Грэцыя, і Беларусь доўгія гады «праядалі» замежныя ўліванні, не накіроўваючы іх на структурныя рэформы сваіх эканомік. Зыход у абодвух выпадках можа быць прыкладна аднолькавым, піша «БДГ».

У Грэцыі ёсць усё. Няма грошай

Навіны з Грэцыі ўсё больш нагадваюць зводкі з фронту эканамічнай вайны. Што, у прынцыпе, недалёка ад ісціны - ужо лічаныя дні застаюцца да адной з ключавых падзей у гісторыі Еўразвязу.

У мінулую суботу міністры фінансаў еўразоны адмовіліся падоўжыць праграму дапамогі Грэцыі. Значыць, як і было запланавана раней, яна завершыць сваё дзеянне 30 чэрвеня. Як заявіў кіраўнік Еўрагрупы Ерун Дэйсельблум, «Далейшыя перамовы з Грэцыяй аб праграме дапамогі немагчымыя, пасля таго як Афіны адхілілі прапановы крэдытораў. 18 краін зоны еўра ўпершыню выступілі з заявай без подпісу Грэцыі, у якой асудзілі пастанову Афін». Пры гэтым у Брусэлі выдатна разумеюць, што найбліжэйшыя месяцы эканамічная сітуацыя ў Грэцыі будзе імкліва пагаршацца. Дэйсельблум: «Што будзе адбывацца далей і як гэта будзе адбывацца, я не ведаю. Але наўрад ці варта чакаць паляпшэння сітуацыі».

У грэкаў, вядома, свой погляд на сітуацыю. «Прапановы крэдытораў Грэцыі былі тэхнічна неадэкватныя, уключаючы лічбавыя неадпаведнасці. Яны прапаноўвалі штомесячныя справаздачы і аналізы, зноў і зноў, пад пагрозай адмовы ад наступнай раты, - заявіў міністр фінансаў Грэцыі Яніс Варуфакіс. - У нашага ўрада не было мандата выбаршчыкаў прымаць такія прапановы, але ў нас таксама няма мандата і адхіліць прапановы крэдытораў, улічваючы ўвесь аб'ём наступстваў. Таму была прынятая пастанова аб правядзенні рэферэндуму».

Пасля гэтага ў Грэцыі разгарэлася лакальнае фінансавае пекла. У мясцовых банкаматах практычна скончыліся купюры еўраў - грэкі масава зачынялі свае банкаўскія дэпазіты і здымалі наяўныя. Турыстам, якія прыбываюць на адпачынак у Грэцыю, рэкамендуюць не спадзявацца на пластыкавыя карткі, а браць з сабой паболей наяўных грошай.

Ужо ў нядзелю кіраўнік грэцкага банка Piraeus заявіў, што банкі краіны і фондавай біржы не будуць працаваць з панядзелка, 29 чэрвеня. Праз дзесяць хвілін урад пацвердзіў: банкі змогуць адкрыцца толькі 6 ліпеня, на наступны дзень пасля рэферэндуму аб згодзе з патрабаваннямі міжнародных крэдытораў. Адразу пасля гэтага прэм'ер-міністр Грэцыі Алексіс Цыпрас пацвердзіў часовае закрыццё банкаў, паведаміў пра ўвядзенне кантролю за рухам капіталу, заклікаў грэкаў захоўваць спакой і гарантаваў захаванасць іх зберажэнняў.

Нагадаю, што на 5 ліпеня прызначаны рэферэндум, на якім грамадзянам Грэцыі давядзецца вырашыць, ці павінна краіна прыняць альбо адхіліць пагадненне ў развязванні пазыковай праблемы, прапанаванае міжнароднымі крэдыторамі. Сярод патрабаванняў крэдытораў, якія выносяцца на рэферэндум, павышэнне пенсіённага ўзросту да 67 гадоў да 2022 года, скасаванне субсідый маламаёмасным пенсіянерам, ільготнага падаткаабкладання для фермерскіх гаспадарак і маламаёмных жыхароў астравоў, скарачэнне расходаў на абарону (на 400 млн еўраў), павелічэнне ставак ПДВ.

«Гэтыя прапановы, якія відавочна супярэчаць еўрапейскім правілам і парушаюць асноўныя правы на працу, роўнасць і годнасць, паказваюць, што мэта некаторых з партнёраў і ўстаноў заключаецца не ў тым, каб дасягнуць жыццяздольнага пагаднення для ўсіх бакоў, а, мабыць, прыніжэння ўсяго народа», - заявіў Алексіс Цыпрас у тэлезвароце да нацыі ў суботу, 27 чэрвеня.

Глядзім на Грэцыю - бачым Беларусь

Праблемы Грэцыі пачаліся пасля таго, як краіна, атрымаўшы значную фінансавую дапамогу ад Еўразвяза, не накіравала яе на рэструктурызацыю эканомікі і правядзенне структурных рэформаў. Замест гэтага атрыманыя ад Брусэля грошы грэкі пастараліся размазаць роўным пластом сацыяльнага алею па грамадскім бутэрбродзе. Пры гэтым грэцкая мадэль «сацыяльнай дзяржавы» дзіўна нагадвае беларускую. І нават сёння, калі краіна апынулася на мяжы банкруцтва (пазыковая нагрузка Грэцыі перавышае 300 млрд еўраў - 185% УБП), Афіны заяўляюць, што прапановы крэдытораў аб увядзенні захадаў жорсткай эканоміі з'яўляюцца непрымальнымі.

Краіны ЕЗ патрабуюць ад Грэцыі правядзення глыбокіх эканамічных рэформаў. Такія рэформы прадугледжваюць увядзенне рэжыму жорсткай бюджэтнай эканоміі (зразанне сацыяльных абавязанняў дзяржавы, у прыватнасці, памяншэнне сумы пенсій) і павышэнне падатковай нагрузкі на насельніцтва. Крэдыторы патрабуюць ад Афінаў таксама ўразання дзяржвыдаткаў на ахову здароўя, адукацыю, заробак дзяржслужачым.

Грэцкі ўрад намагае на тым, што выдаткі рэзаць нельга, патрэбен план у стымуляванні эканамічнага росту. Пры гэтым у Грэцыі гатовыя праводзіць іншыя рэформы - не ў «капіталістычным», а цалкам у «сацыялістычным» ключы. Так, Афіны плануюць увесці новыя падаткі для заможных грамадзян і кампаній, а таксама павысіць падатак на даданую вартасць для некаторых тавараў. Аднак заходнія эканамісты канстатуюць: з дапамогай росту падаткаў складана стымуляваць рост УБП і развіццё бізнэсу, аб эканоміі таксама гаворка не ідзе.

Давайце ўспомнім: пачынаючы прыкладна з 1996-97 гадоў (стварэнне Супольнасці Беларусі і Расеі, а годам пазней - Саюзнай дзяржавы) наша краіна развязвае свае эканамічныя праблемы шмат у чым за кошт інтэграцыйнай рыторыкі. Шматлікія запэўніванні ў братэрскай дружбе і стварэнне разнастайных саюзных структур (СД, ТС, АЭП, ЕўрАзЭС, ЕАЭС) паспяхова канвертуецца ў льготныя крэдыты, розныя гандлёвыя прэферэнцыі і вельмі танныя энэрганосьбіты.

Падобным чынам апошнія пяць гадоў ідуць справы і ў Грэцыі. Захоўваючы затратную мадэль «сацыяльнай дзяржавы», краіна працягвала трымацца на паверхні, пісьменна эксплуатуючы ідэю яднання еўрапейскіх нацый. І толькі зараз еўрапейскія палітыкі пачалі ўсур'ёз абмяркоўваць магчымасць выхаду Грэцыі з валютнага звязу і нават выхаду з ЕЗ. Аднак гэта ў выніку можа прывесці да распаду ўсяго Еўразвязу - з непрадказальнымі наступствамі. Настолькі непрадказальнымі, што нават галоўны геастратэгічны супернік ЕЗ - Злучаныя Штаты - не хочуць гэтага дапусціць. Адміністрацыя Барака Абамы ўжо рэкамендавала ЕЗ «не скнарнічаць» і падтрымаць Грэцыю фінансава, паколькі дэфолт краіны будзе мець далёка ідучыя палітычныя наступствы.

Але давайце «адкруцім» на некалькі гадоў таму і паглядзім, з чаго ўсё пачалося. Гады чатыры таму Еўрапейскі банк і МВФ выдзелілі Грэцыі крэдыты на мадэрнізацыю інфраструктуры і структурныя рэформы ў эканоміцы - у агульнай суме на 240 млрд еўраў. Задача была - правесці такія рэформы, каб больш людзей было задзейнічана не ў дзяржаўным, а ў прыватным сектары эканомікі.

Аднак неўзабаве высветлілася, што мадэрнізацыя прымусіла людзей варушыцца - а гэтага хацелі далёка не ўсе. Напрыклад, высветлілася, што ў выніку мадэрнізацыі нацыянальных чыгунак эфектыўнасць працы там рэзка падвысіцца, а значыць - многія чыгуначнікі стануць «залішнія» і страцяць працу. Тое ж самае - і ў іншых галінах.

Пры гэтым у Грэцыі здаўна моцныя «левыя» палітычныя сілы - камуністы, анархісты і прафсаюзы. Менавіта дзякуючы ім у краіне ўспыхнулі пратэсты супраць «навязаных Брусэлем рэформаў» і загучалі патрабаванні «захаваць сацыяльную дзяржаву». Варыянт датэрміновага вяртання грошай, узятых «пад рэформы», нават не разглядаўся. А потым на хвалі гэтых пратэстаў да ўлады наогул прыйшоў ультралевыя цяперашні ўрад, для якога кіраўніцтва ЕЗ - «ворагі» і «вымагальнікі».

Гэта вельмі нагадвае, як брала крэдыты Беларусь. У 2009-м - крэдыты stand-by у МВФ «на структурныя рэформы», у рэальнасці ж грошы пайшлі на «чарку і скварку» насельніцтву перад «выбарамі» 2010 года. А ў 2011-м - у Антыкрызіснага фонду ЕўрАзЭС пад абяцанне штогод прыватызаваць дзяржуласнасць на $2,5 млрд. Добра, хоць з МВФ ужо разлічыліся (і цяпер новы крэдыт просім). А з АФ ЕўрАзЭС будзем разлічвацца яшчэ доўга.

Напісаць каментар 40

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках