19 сакавiка 2024, aўторак, 9:55
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Лінас Лінкявічус: Мы не дамо пабудаваць АЭС у Беларусі з парушэннямі

43
Лінас Лінкявічус: Мы не дамо пабудаваць АЭС у Беларусі з парушэннямі
Лінас Лінкявічус
ФОТА: DELFI

Кіраўнік МЗС Літвы ў інтэрв'ю charter97.org адказаў на рэзкія выказванні беларускіх чыноўнікаў.

Міністр замежных спраў Беларусі Уладзімір Макей, размаўляючы з журналістамі 27 траўня, досыць рэзка адказаў на прэтэнзіі з нагоды Беларускай АЭС.

«Беларусь як краіна, якая найбольш пацярпела ад Чарнобыльскай катастрофы, ніколі не будзе будаваць небяспечную станцыю. Мы не хацелі б зноў мець «атамную бомбу запаволенага дзеяння», як вобразна выказаўся адзін з літоўскіх палітыкаў. Мы не такія, прабачце, ідыёты», - заявіў Макей і ахарактарызаваў пазіцыю Літвы аб АЭС, якая будуецца «палітычнай вакханаліяй» і «антыбеларускай істэрыяй».

Літва мае намер гаварыць прама і канкрэтна з нагоды будаўніцтва Беларускай АЭС у Астраўцы, адкінуўшы ў бок эмоцыі, сцвярджае ў інтэрв'ю charter97.org міністр замежных спраў Літвы Лінас Лінкявічус. З ягоных слоў, дагэтуль не атрыманы адказы на пытанні з нагоды гэтага будаўніцтва, а сам праект АЭС выходзіць за рамкі двухбаковых стасункаў, бо нясе небяспеку ўсім рэгіёнам.

- Як вы пракаментуеце апошнія заявы беларускага міністра замежных спраў з нагоды АЭС і пазіцыі Літвы?

- Хацелася б казаць наўпрост і канкрэтна. На самай справе, мы доўгі час вядзем гэты няпросты дыялог. І хачу падкрэсліць, што мы дакладна не будзем даводзіць да эскалацыі і абвастраць сітуацыю, але будзем прынцыповыя і будзем рэагаваць на публічныя, непраўдзівыя выказванні.

У першую чаргу, уся гэтая сітуацыя склалася таму, што з 2009 года ў Беларусі ідзе будаўніцтва АЭС з парушэннем міжнародных патрабаванняў. І гэта вельмі складана выправіць, прынамсі, у гэты момант. Выказванні былі эмацыйнымі, але мы не трымаем сваіх суседзяў за ідыётаў, не называем іх нейкімі словамі і сапраўды не ўважаем, што яны на самой справе хочуць стварыць на сваёй тэрыторыі бомбу, як яны сцвярджаюць.

Мы і не разумеем, чаму нельга будаваць АЭС акуратна і рабіць усё гэта ў жорсткай адпаведнасці са стандартамі. Мы не атрымліваем адказаў на асноўныя пытанні, а папрокі ў наш адрас павінны быць абгрунтаваныя. Відавочна, што ёсць спроба папракнуць нас у сувязі з выбарам пляцоўкі для Вісагінскай АЭС. Хачу нагадаць, што мы правялі ўсе міжнародныя працэдуры, згодна з патрабаваннямі, пляцоўка была ўзгоднена з нашымі суседзямі, у тым ліку і з Беларуссю. Інфармацыя аб сховішчах для выкарыстанага паліва намі таксама не раз падавалася. Так што папракаць нас не варта.

А Беларусі ўсё ж давядзецца адказаць на нашы пытанні ў выбары пляцоўкі. У публічнай прасторы мы чытаем, што ўсё выканана згодна з міжнароднымі патрабаваннямі Агенцтва ў атамнай энэргетыцы. Але гэтага зноў жа не было зроблена, і камісія для спецыялізаванай ацэнкі якасці выбару гэтай пляцоўкі не прыязджала. Так што мы ўсё роўна будзем патрабаваць гэта зрабіць.

Давайце возьмем стрэс-тэсты. Мы даўно патрабуем гэта зрабіць. Часам беларускі бок кажа, што будзе іх выконваць. Але наколькі мы разумеем, Беларусь будзе рабіць гэта без удзелу экспэртаў ЕЗ. Як мы разумеем, стрэс-тэсты будуць праводзіць расейскія агенцтвы. Гэта значыць адно агенцтва Расатама будзе правяраць якасць працы іншага агенцтва Расатама. І аб якім даверы тут можна весці размову? Мы задаем простыя пытанні, на якія ўсё роўна будзем патрабаваць адказу.

- Выказванні беларускага міністра гучалі даволі агрэсіўна - «палітычная вакханалія» і г.д.

- Ён эмацыйны.

- З чым гэта звязана?

- Звязана з тым, што яны бачаць: мы не мяняем сваёй пазіцыі. І не будзем мяняць, пра што неаднаразова казалі. Калі аб'ект будзе будавацца з парушэннем міжнародных нормаў, мы будзем, наколькі гэта ў нашых сілах, спыняць будаўніцтва гэтага аб'екта, альбо яго працу, альбо будзем імкнуцца, каб не ішоў гандаль электраэнэргіяй з небяспечнага аб'екта.

Мы гаварылі пра гэта публічна. Не трэба з гэтай нагоды злавацца. Але, ведаеце, калі іншы раз з вуснаў кіраўніцтва Беларусі гучаць заявы або заклікі будаваць хутка і танна, то такія заклікі не ўсяляюць у нас даверу. Што значыць хутка і што азначае танна? На першым месцы павінна быць якасць, а потым усё астатняе.

І калі іншы раз мы чытаем інфармацыю ў беларускіх СМІ пра крадзяжы будаўнічых матэрыялаў, аварыі - гэта не ўсяляе ў нас большага даверу. Абагульняючы, я хацеў бы сказаць, што эмоцыі мы пакідаем у баку, мы самі не будзем нагнятаць ніякага напружання, але мы вельмі прынцыпова і паслядоўна будзем рэагаваць на кожную публічную навіну, якая не адпавядае рэчаіснасці, і будзем патрабаваць без усялякіх агаворак ажыццяўлення патрабаванняў якасці, дапушчаючы, што самі нашы суседзі нічога дрэннага рабіць не хочуць. Таму ў нас і ёсць надзея, што яны пачнуць усё рабіць інакш і ў сутнасці адкажуць на ўсе нашы пытанні, а іх дзеянні і працэс будаўніцтва будзе на сто адсоткаў адпавядаць усім патрабаванням, якія вылучаюцца міжнароднымі інстытутамі па наглядзе за будаўніцтвам або ядзернай бяспекай.

- Што Літва мае намер рабіць на міжнародным узроўні ў гэтым пытанні?

- Гэта не таямніца. Мы падымаем гэтыя пытанні ў Еўракамісіі. Я сам гаварыў кіраўніцтву ЕК, з адпаведнымі камісарамі, мы выказалі свае пажаданні, крытыку і спадзяемся не толькі на іх разуменне, але і на актыўны ўдзел. Гэта не наша нацыянальная праблема. Гэта нават не двухбаковы пытанне. Гэта рэгіянальная праблема, і паколькі аб'ект адчувальны, увага павінна быць і ад міжнародных арганізацый.

- Ці можа ўся сітуацыя аказаць уздзеянне на агульны фон стасункаў Літвы і Беларусі?

- Мы не мяняем агульнага фону, не адмаўляемся ад сваіх пазіцый, якія выказаныя з нагоды зняцця санкцый. У сувязі з гэтым у наш адрас мы пачулі і крытыку. Але мы разумеем, што былі зробленыя пэўныя крокі і вітаем тыя крокі, якія накіраваны на дыялог з ЕЗ, мадэрнізацыю краіны, аблягчэнне візавага рэжыму. Усё гэта станоўчыя моманты. Мы не хочам, каб зноў з'явіліся тыя праблемы, якія перашкаджалі стасункам паміж ЕЗ і Беларуссю.

Наша пазіцыя выразная. Але гэта не змяняе ў гэтым выпадку канкрэтнага пытання АЭС. Гэтыя рэчы не павінны наўпрост звязвацца, але развязанне або неразвязанне гэтага пытання таксама будзе дэманстраваць палітычную волю Беларусі - супрацоўнічаць канструктыўна ці не супрацоўнічаць.

- Ці ёсць шанец, што беларускія ўлады ў будучыні будуць супрацоўнічаць па АЭС?

- Ёсць пэўныя знакі, ёсць жаданне казаць, мець зносіны, толькі мы хочам бачыць вынік. У гэты момант яго няма. На пытанні адказаў няма. Мы не атрымліваем адказаў, не атрымліваем запэўненняў, што працэс будзе якасным, будзе адпавядаць усім патрабаванням.

Я хачу паўтарыць тры патрабаванні, якія мы выказалі. Адно з іх звязана з камітэтам канвенцыі Эспа - стварыць міжнародную камісію экспэртаў, якія б назіралі за працэсам будаўніцтва і ацанілі тое, што было дагэтуль. Гэтую прапанову камітэта канвенцыі Эспа і мы яго падтрымліваем, аднак беларускі бок пакуль што пярэчыць.

Другі пункт - гэта згаданыя стрэс-тэсты, якія павінны быць праведзены згодна з еўрапейскімі стандартамі з абавязковым удзелам еўрапейскіх устаноў праз згаданыя мною прычыны - каб «Расатам» не правяраў сам сябе.

І трэцяе - выбар пляцоўкі. У арганізацыі TATENA ёсць розныя брыгады экспэртаў і адна з іх як раз прызначана для вывучэння выбару пляцоўкі. І гэта павінна было быць зроблена перад пачаткам будаўніцтва, але ўсё роўна гэта актуальна. І мы патрабуем, каб гэта было выканана. І гэтыя моманты апошнім разам былі выкладзеныя ў высланай намі ноце.

- Дыялогу няма, будаўніцтва ідзе...

- Ёсць абяцанні весці размову, але мы хочам, каб размова была рэальнай і былі адказы на пытанні. Бо, калі на іх не адказваюць, а публічна заяўляюць, што адказалі - гэта выклікае пэўную няяснасць і недавер. У такім выпадку цяжка весці размову. Эмоцыі зразумелыя, але яны тут сапраўды не да месца.

Калі мы ўсе разумеем, прынамсі, на словах, што гэта вельмі важны аб'ект, што яго бяспека - вельмі важнае, прыярытэтнае пытанне, то і размова будзе зусім іншай.

Калі тут будзе пабудавана нешта няякаснае, то нікога, акрамя саміх сябе, мы не пакараем. Гэта таксама аргумент, які прымушае мяне спадзявацца на тое, што ў будучыні мы зможам канструктыўна працаваць.

Напісаць каментар 43

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках