The Telegraph пасадзіла Лукашэнку за лаву падсудных «сучаснага Нюрнбэргскага трыбунала»

Побач з Пуціным і Мядзведзевым.

Расейскага дыктатара Уладзіміра Пуціна можна судзіць за злачынства агрэсіі супраць Украіны завочна. Да адказнасці трэба прыцягнуць і ягонага памагатага Лукашэнку. Такое меркаванне выказаў былы старшыня суда ваенных злачынстваў ААН у Сьера-Леонэ, аўтар кнігі Суд над Уладзімірам Пуціным, акадэмік Джэфры Робертсан у калонцы, апублікаванай газетай The Telegraph.

Як піша Робертсан, расейцы ў гэтым месяцы на наступныя шэсць гадоў абралі «прэзідэнтам» «міжнароднага злачынцу, за злачынствы якога яны нясуць такую ж палітычную адказнасць, як і немцы, якія калісьці падтрымалі Гітлера». І Пуцін, і Гітлер вінаватыя ў «найвышэйшым міжнародным злачынстве», як суд у Нюрнбэргу назваў агрэсію - беспадстаўнае ўварванне ў краіну, якая не нясе пагрозы.

Аўтар прапануе ўявіць «сучасны Нюрнбэргскі трыбунал», на якім Пуцін заняў бы на лаве падсудных месца Германа Герынга, а побач з ім апынуліся б суўдзельнікі - беларускі дыктатар Лукашэнка, намеснік старшыні Савета бяспекі РФ Дзмітрый Мядзведзеў, расейскія камандзіры, адказныя за ваенныя злачынствы ў Марыюпалі Бучы, прапагандысты і прадстаўнікі РПЦ. Патрыярх Кірыл, які блаславіў забойствы расейскімі войскамі мірных украінцаў, будзе «самым важным з гэтых суўдзельнікаў», мяркуе Робэртсан.

У той жа час, як піша акадэмік, такая карціна зараз нерэалістычная — «не існуе суда, які мог бы судзіць Пуціна». Таму блізу 39 краін, у тым ліку Вялікабрытанія, стварылі групу для працы над ідэяй трыбунала за злачынства агрэсіі.

Пуцін безумоўна вінаваты ў злачынстве агрэсіі, але яго віну трэба даказаць, працягвае аўтар. Згодна з вызначэннем Міжнароднага крымінальнага суда, агрэсія чыніцца палітычным або ваенным лідарам, які парушае Статут ААН і ўрываецца ў іншую дзяржаву з сілай «характару, сур'ёзнасці і маштабу», якія робяць такое парушэнне «відавочным». Такое вызначэнне «як нельга лепш пасуе» да выпадку Пуціна, піша Робэртсан.

Адзіная абарона, якую можа прапанаваць расейскі дыктатар, - спаслацца на «самаабарону» паводле артыкуле 51 Статута ААН. Ён можа далей прасоўваць наратыў аб тым, што Украіна магла ўступіць у NАТО, а Альянс мог напасці на Расею. Як мяркуе акадэмік, Пуцін можа сцвярджаць, што ў вайне вінаватая NАТО, якая не выканала абяцанне «ні кроку далей на ўсход», дадзенае Расеі ў 1990-х. Пры гэтым такія абяцанні маглі даваць вусна, але ніколі не запісваліся, зазначае аўтар.

На думку Робэртсана, версію Пуціна «адхіліць кожная міжнародная судзейская калегія».

«Але дзе той суд, які зможа яго судзіць? МКС выдаў ордэр на арышт, але ён ці наўрад з'явіцца ў Гаазе, і гэты суд не мае паўнамоцтваў судзіць яго ў яго адсутнасць. Ён валодае юрысдыкцыяй прыцягваць лідараў да суда за агрэсію, але (як ні абсурдна) толькі ў тым выпадку, калі яны згаджаюцца паўстаць перад судом - ён не можа выстаўляць абвінавачванні лідарам дзяржаў, якія не з'яўляюцца чальцамі МКС», - сказана ў артыкуле.

Акадэмік мяркуе, што адзіная пастанова - завочны суд. Ён адзначае, што брытанскія і амерыканскія юрысты пярэчаць супраць такой працэдуры, аднак яна эфектыўна працуе ў некаторых еўрапейскіх краінах і ў самой Украіне. Асабістая прысутнасць Пуціна нічога не дадасць да доказаў ці аргументаў на судзе, а яго меркаванне «цалкам даступна з яго прамоў, твораў і інтэрв'ю».

«Суд напоўніў бы рэальным зместам злачынства агрэсіі, якое не было прадметам судовага разбору з часоў Нюрнбэрга. Важна стварыць прэцэдэнт, які можа адпудзіць іншых», - падкрэслівае аўтар.