Навукоўцы раскрылі таямніцу сусветна вядомага «слупа жаданняў» у Індыі

1600-гадовая калона выглядае гэтак сама, як і ў дзень, калі яе выкавалі.

У Індыі ўнутры комплексу Кутб Мінар Нью-Дэлі наведвальнікі адразу заўважаюць 7,2-метровую шасцітонную жалезную калону з дэкаратыўным верхам, якая нават старэйшая за комплекс. Аднак дзівіць нават не сама калона, а яе вонкавы выгляд.

Калона, якой на сёння ўжо 1600 гадоў, выглядае гэтак сама, як і ў дзень, калі яе выкавалі. На яе знешні выгляд не ўплывае ні ўзрост, ні навакольнае асяроддзе, у тым ліку высокая тэмпература ў індыйскай сталіцы і ўсё большае забруджванне, піша CNN.

Як доўга яна супрацьстаіць карозіі?

Як правіла, канструкцыі з жалеза і сплаваў жалеза, якія зазнаюць уздзеянне паветра ці вільгаці, з часам акісляюцца, у выніку чаго яны пакрываюцца ржой, калі зверху не пакрытыя пластамі адмысловай фарбы, як Эйфелева вежа. Навукоўцы як у Індыі, так і за мяжой пачалі вывучаць жалезны слуп у Дэлі ў 1912 годзе, каб паспрабаваць высветліць, чаму ён не пацярпеў ад карозіі. І толькі ў 2003 годзе эксперты з Індыйскага тэхналагічнага інстытута (IIT) у паўночным горадзе Канпур раскрылі таямніцу, раскрыўшы адказ у часопісе Current Science.

Эксперты здолелі высветліць, што калона, у асноўным, зробленая з каванага жалеза, мае высокае ўтрыманне фосфару (блізу 1%) і не змяшчае серы і магнію, у адрозненне ад сучаснага жалеза. Акрамя таго, старажытныя майстры выкарыстоўвалі тэхніку пад назвай «кавальская зварка».

Гэта азначае, што яны награвалі і кавалі жалеза, захоўваючы высокае ўтрыманне фосфару, што з'яўляецца незвычайным метадам для сучаснай практыкі.

«На паверхні калоны таксама быў знойдзены тонкі пласт місавіту, злучэння жалеза, кіслароду і вадароду. Гэты пласт утвараецца каталітычна шляхам высокага ўтрымання фосфару ў жалезе і адсутнасці вапны, што яшчэ больш падвышае даўгавечнасць слупа», – пракаментаваў даследаванне археа-металург Р. Баласубраманіям.

Навуковец пахваліў металургаў за іх вынаходлівасць, апісваючы калону як «жывое сведчанне старажытнага металургічнага майстэрства Індыі».

Пра яго даўгавечнасць сведчаць гістарычныя звесткі, у тым ліку інцыдэнт у 18 стагоддзі, калі, як паведамляецца, гарматнае ядро, выпушчанае ў калону, не змагло яе зламаць, што дэманструе выключную моц гэтага старажытнага помніка.

Сёння слуп служыць сімвалам такіх навуковых арганізацый, як Нацыянальная металургічная лабараторыя і Індыйскі інстытут металаў.

Культурнае значэнне і намаганні ў захаванні

Паводле адной легенды, калі вы станеце спінай да слупа і абдымеце яго рукамі, пераканаўшыся, што вашыя пальцы дакранаюцца адзін аднаго, ваша жаданне спраўдзіцца – традыцыя, якая надзяляе слуп духоўным значэннем, што перавышае ягоную гістарычную каштоўнасць.

Аднак ASI (Археалагічная служба Індыі) паставіла агароджу вакол слупа, каб мінімізаваць чалавечы ўплыў. Архітэктарка аховы і экспертка культурнай спадчыны Праг'я Нагар мяркуе, што слуп захаваўся ў межах комплексу цудоўна, нягледзячы на знос і рэканструкцыю вакол яго цягам многіх гадоў.

«Калі мы ўсё ж паглядзім на тэхніку, якая была выкарыстаная для стварэння калоны, з новага погляду, за межы простага прызнання яе старажытнага паходжання, мы можам адкрыць шляхі выкарыстання падобных метадаў для распрацоўкі ўстойлівых альтэрнатыўных матэрыялаў, беручы да ўвагі экалагічныя страты, звязаныя з такімі працэсамі, як здабыча металу. Вельмі важна глядзець на гісторыю не толькі як на рэліквіі і помнікі, якія проста трэба захоўваць і дзівіцца, але і як на сховішча традыцыйных ведаў і мясцовых практык. Гэты цэласны падыход можа пракласці шлях да больш устойлівай будучыні», – пракаментавала яна.