Der Spiegel пра падпольны беларускі ліцэй

Нямецкае выданне Der Spiegel напісала пра закрыты ўладамі ліцэй, які працягвае працаваць у канспіратыўных умовах.

У прыгарадзе Менска - у прыватным доме пасярод агародаў і дач, схаваным ад чужых вачэй за высокім плотам - ужо дзесяць гадоў на нелегальным становішчы знаходзіцца Беларускі гуманітарны ліцэй, піша журналіст Андрэ Айхофер у сваім матэрыяле, апублікаваным у Der Spiegel (пераклад - Inopressa). Дзецям прыходзіцца вучыцца ў канспіратыўнай школе таму, што навучальная ўстанова была закрытая пастановай Лукашэнкі яшчэ ў 2003 годзе.

Тут, «у свабоднай атмасферы і без камуністычнай прапаганды», распавядае дырэктар і заснавальнік навучальнай установы вядомы беларускі апазіцыянер Уладзімір Колас, вучацца 60 вучняў ва ўзросце ад 13 да 18 гадоў. «Пасля развалу Савецкага Саюза ў краіне не было нейтральных падручнікаў, нашы настаўнікі пісалі матэрыялы для ўрокаў самі, - кажа Колас. - (...) А вось праблемы з афіцыйнымі ўладамі ў нас пачаліся амаль адразу пасля заснавання ў 1991 годзе».

Як вядома, праз усяго тры гады да ўлады прыйшоў Аляксандр Лукашэнка, апошні дыктатар Еўропы, які кідае дысідэнтаў за краты, разганяе дэманстрацыі і фальсіфікуе выбары.

«Лукашэнка чужыя дыскусіі і свабоднае выказванне ўласнай думкі, - працягвае педагог, беручы ў рукі беларускі падручнік «Чалавек, грамадства, дзяржава». - Вось, паглядзіце, гэта абавязковы для ўсіх школ падручнік - у ім узвялічваецца Савецкі Саюз і беларускі кіраўнік». «У нас тут такога няма», - дадае ён.

Навучальны план у «нелегальным» ліцэі адрозніваецца ад звычайнага не моцна, падкрэсліваецца ў артыкуле. Дзеці таксама вучаць матэматыку, хімію, біялогію, фізіку - адрозненні ёсць толькі ў двух прадметах. «На ўроках літаратуры ў нашым ліцэі дзеці ў дадатак чытаюць творы забароненых уладай паэтаў і пісьменнікаў, на занятках ж па гісторыі акцэнт робіцца не на савецкі перыяд, а на беларускі». Да таго ж выкладаюць у школе, падкрэслівае настаўнік англійскай мовы, па большай частцы на беларускай мове, што «немалаважна», так як праблема з гэтай мовай стаіць у грамадстве востра: толькі 12% жыхароў краіны ведаюць беларускую, якая практычна не выкарыстоўваецца афіцыйнымі ўстановамі.

«Міліцыя папросту можа падумаць, што ты апазіцыянер, калі ты размаўляеш на беларускай», - тлумачыць 16-гадовы вучань па імені Павел. Паўлу не падабаецца, што суседняя Расея «крок за крокам» паглынае Беларусь. «Для таго каб паменшыць расейскі ўплыў, трэба павысіць усведамленне беларускай культуры», - лічыць малады чалавек. За такія настроі некалькім вучням школы ўжо даводзілася знаходзіцца пад вартай. Так, хтосьці правёў два тыдні ў зняволенні за ўдзел у антыўрадавай дэманстрацыі, іншага маладога чалавека, які ўжо атрымаў атэстат, супрацоўнікі КДБ сярод белага дня заштурхалі ў машыну і павезлі ў вайсковую частку.

Аднак нягледзячы на тое, што ліцэй пазбаўлены дзяржакрэдытацыі, яго вучні без праблем атрымліваюць пасведчанне аб заканчэнні школы - у краіне дазволена прыватнае выкладанне, а некаторыя прадметы можна здаць адмысловай камісіі. Ды і ўзровень выкладання ў ліцэі вышэй, чым у звычайных агульнаадукацыйных установах - амаль усе вучні паступаюць у ВНУ. Дарэчы, ліцэістаў часта запрашаюць да сябе вучыцца польскія ўніверсітэты.