«Независимая газета»: Лукашэнка эканоміць на запалках

Улады Беларусі працягваюць здзіўляць насельніцтва ініцыятывамі, у аснове якіх ляжыць эканомія бюджэтных сродкаў за кошт простых грамадзян.

Эксперты ў эфектыўнасці такой эканоміі вельмі сумняваюцца, піша «Независимая газета».

Віцэ-прэм'ер урада Анатоль Тозік заявіў пра намер скараціць колькасць бюджэтных месцаў у беларускіх ВНУ. Больш за тое, ён парэкамендаваў суайчыннікам і зусім адмовіцца ад ідэі атрымаць вышэйшую адукацыю - нават за грошы. «Не трэба паддавацца стэрэатыпам або модзе, плаціць грошы за платнае аддзяленне ВНУ. Можна паступіць у ССНУ (сярэднюю спецыяльную навучальную ўстанову. - «НГ») або ПТВ, у больш кароткія тэрміны стаць добрым прафесіяналам і атрымліваць нармальную зарплату», - лічыць чыноўнік.

Разам з гэтым у краіне ўжо актыўна зачыняюцца малакамплектныя школы, і гэты працэс, як вынікае са сказанага віцэ-прэм'ерам, будзе працягнуты. Як вынік у мясцовай, асабліва рэгіянальнай, прэсе сталі з'яўляцца замалёўкі сельскага побыту, у якіх жыхары вёсак распавядаюць аб сваёй новай бядзе - неабходнасці неяк дастаўляць дзяцей у школу за дзесяткі кіламетраў. У адным з рэпартажаў мама школьніцы распавядала пра тое, што ёй прыйшлося нават кінуць працу, каб пешшу вадзіць праз лес свайго дзіцяці ў школу і назад.

Мясцовыя назіральнікі ўжо ацанілі гэтыя ініцыятывы Анатоля Тозіка як «наперад-назад», нагадаўшы, што ў век інфармацыйных тэхналогій шанец на поспех мае тая эканоміка, якая заснаваная на ведах, а не на вялікай колькасці рабочых, здольных да некваліфікаванай працы.

Яшчэ адна «навіна» віцэ-прэм'ера ў сферы адукацыі - выбарча перайсці да ўвядзення платы за дзіцячыя садкі. «Я прапаную разгледзець пытанне аб тым, каб бацькі плацілі нейкі адсотак ад кошту ўтрымання іх дзяцей у пэўным садку. На працягу бліжэйшага часу мы вывучым гэтае пытанне, і калі такі падыход апынецца рацыянальным, то будзем разглядаць яго ва ўрадзе», - распавёў Анатоль Тозік. У прыватнасці, у першую чаргу прапануецца зрабіць платным харчаванне.

Ва ўрадзе Анатоль Тозік курыруе самыя праблемныя з пункту гледжання спажывання бюджэтных сродкаў сферы - адукацыя і ахова здароўя. Што тычыцца другой, то там таксама прапануецца паступова пераходзіць да платнасці. Пачаць віцэ-прэм'ер прапанаваў, з алкаголікаў і курцоў. На яго думку, трэба спаганяць плату за лячэнне ўсіх, хто трапіў у шпіталь у нецвярозым стане, а таксама нейкую «кампенсацыю» з тых, хто захварэў па прычыне палення.

Зэканоміць улады маюць намер і на тых беларусах, якія не п'юць і не паляць, але маюць няшчасце хварэць. У планах - зрабіць неаплатным першыя тры або пяць (абмяркоўваецца) дзён хваробы, а наступныя шэсць аплачваць часткова, напрыклад, 50%. «Гаворачы простай мовай, гэта азначае прыкладна наступнае: выпіўшы з сябрамі куфаль піва, вяртаючыся дадому, вы паслізнуліся на тратуары, больш падобным на каток, і зламалі нагу. Пасля прыняцця законапраекта месячны бальнічны вам ніхто не аплаціць, больш за тое, за ўсе працэдуры, звязаныя з вашым лячэннем, вам прыйдзецца заплаціць», - пракаментавалі навіны мясцовыя СМІ.

Тыднем раней Аляксандр Лукашэнка праводзіў нараду, прысвечаную будучым зменам у законе аб ахове здароўя. Ён вельмі здзівіўся, што ў праекце мала прапаноў па пераносе выдаткаў на лячэнне насельніцтва. Вельмі хутка беларусам прыйдзецца забыцца аб бясплатнай медыцыне, папярэдзіў ён суайчыннікаў.

Яшчэ адной ахвярай новай сацыяльнай палітыкі беларускіх уладаў могуць стаць тыя, хто рэгулярна выязджае на заробкі за мяжу. «Ты паехаў неарганізавана зарабляць у іншую дзяржаву і ў краіну грошай не прыносіш. Едзь. Але першае: камунальныя паслугі стоадсоткава сям'я аплачвае. Медыцынскае забеспячэнне тваё асабістае, а сям'ю, дзяцей мы не чапаем, стоадсоткава аплачваеш», - папярэджваў Лукашэнка яшчэ год таму. Не так даўно гэтую тэму падняў брэсцкі губернатар Канстанцін Сумар. Паводле яго слоў, яна працягвае актыўна абмяркоўвацца на ўзроўні ўрада.

Нагадаем, што ўрад ужо ўвёў дыферэнцыраваныя тарыфы на ваду і электрычнасць. Сутнасць іх у тым, што па нізкім кошце выгоды цывілізацыі беларусы атрымліваюць толькі ў абмежаванай колькасці.

Пакуль згортванне сацыяльнай падтрымкі насельніцтва знаходзіцца ў пачатковай стадыі. Яго наступствы простыя беларусы адчуюць значна пазней. Пакуль жа эксперты кажуць пра крах эканамічнай мадэлі, створанай Аляксандрам Лукашэнкам, і яго відавочны намер вырашыць праблему за кошт простых людзей, а зусім не за кошт адмовы ад маштабных і неэфектыўных праектаў.

«Эканомім на запалках», - кажуць мясцовыя назіральнікі.