Прамову Пуціна аб анэксіі Крыма ацанілі ў «чатыры Пінокіа»

Журналіст The Washington Post Глен Кеслер распрацаваў сваю сістэму ацэнкі праўдзівасці заяў палітыкаў.

Ён вымярае яе ў "Пінокіа" (як вядома, нос у героя казкі Карла Калодзі даўжэў кожны раз, калі ён хлусіў). "Адзін Пінокіа" азначае лёгкае скажэнне праўды, "чатыры Пінокіа" - відавочную хлусню.

Па просьбах чытачоў Кеслер праверыў зварот Пуціна аб далучэнні Крыма да Расеі на наяўнасць факталагічных памылак і ў артыкуле каментуе самыя сумнеўныя выказванні.

"16 сакавіка ў Крыме адбыўся рэферэндум, ён прайшоў у поўнай адпаведнасці з дэмакратычнымі працэдурамі і міжнародна-прававымі нормамі", - сказаў Пуцін.

Гэта не так, запэўнівае журналіст. Рэферэндум быў праведзены спехам, палітычная апазіцыя была задушаная, а сярод варыянтаў не было графы "не" - выбіраць даводзілася паміж далучэннем да Расеі і шырокай аўтаноміяй, якая фактычна азначала незалежнасць.

"Больш за тое, у Артыкуле 73 Канстытуцыі Украіны гаворыцца, што "выключна ўсеўкраінскім рэферэндумам вырашаюцца пытанні аб змене тэрыторыі Украіны", - паказвае аўтар.

"А ў 1954 годзе рушыла ўслед рашэнне аб перадачы ў склад (Украіны) і Крымскай вобласці, заадно перадалі і Севастопаль... Ініцыятарам быў асабіста кіраўнік Камуністычнай партыі Савецкага Саюза Хрушчоў. Што ім рухала - імкненне заручыцца падтрымкай украінскай наменклатуры або загладзіць сваю віну за арганізацыю масавых рэпрэсій на Украіне ў 30-я гады - хай з гэтым разбіраюцца гісторыкі. Для нас важна іншае: гэта рашэнне было прынята з відавочнымі парушэннямі канстытуцыйных нормаў, якія дзейнічалі нават тады", - заявіў прэзідэнт РФ.

Пуцін мае рацыю, кажучы пра тое, што прычыны для перадачы Крыма ў склад Украінскай ССР да канца не вызначаныя, аднак сцвярджэнне аб тым, што яна парушала "канстытуцыйныя нормы" - сафізм, сцвярджае Кеслер. У 1954 годзе Хрушчоў яшчэ не валодаў усёй паўнатой улады і быў вымушаны атрымаць адабрэнне партыйнай верхавіны. 5 лютага 1954 года з ініцыятывай перадаць Крым выступіў Прэзідыум Вярхоўнага Савета РСФСР. 19 лютага 1954 года Прэзідыум Вярхоўнага Савета СССР выдаў адпаведны ўказ, які 26 красавіка таго ж года быў зацверджаны Вярхоўным Саветам СССР.

"Крымчане кажуць, што тады, у 1991 годзе, іх перадалі з рук у рукі проста як мех бульбы. Цяжка з гэтым не пагадзіцца. Расейская дзяржава, што ж яна? Ну што, Расея? Апусціла галаву і змірылася, праглынула гэтую крыўду. Наша краіна знаходзілася тады ў такім цяжкім стане, што проста не магла рэальна абараніць свае інтарэсы", - сказаў Пуцін.

У рэчаіснасці пасля распаду СССР Крым галасаваў за далучэнне да незалежнай Украіны, хоць гэты варыянт перамог з нязначнай перавагай: за яго прагаласавалі 54% жыхароў паўвострава. Акрамя таго, Расея была прынцыпова зацікаўленая ў тэрытарыяльнай цэласнасці Украіны. Здабыўшы незалежнасць, тая стала трэцяй ядзернай дзяржавай у свеце і пагадзілася далучыцца да Дамовы аб нераспаўсюджанні ядзернай зброі толькі пасля таго, як Расея, ЗША і Велікабрытанія абавязаліся "ўстрымлівацца ад пагрозы сілай і яе прымянення супраць тэрытарыяльнай цэласнасці і палітычнай незалежнасці Украіны".

"У ход (украінскімі рэвалюцыянерамі) былі пушчаныя і тэрор, і забойствы, і пагромы. Галоўнымі выканаўцамі перавароту сталі нацыяналісты, неанацысты, русафобы і антысеміты. Менавіта яны шмат у чым вызначаюць і сёння яшчэ да гэтага часу жыццё на Украіне", - сказаў Пуцін.

"У кожнага сваё ўяўленне аб дзяржаўным перавароце, але, кажучы пра тэрор і забойствы падчас беспарадкаў, Пуцін, сам таго не жадаючы, апісвае дзеянні падтрыманага Расеяй урада", - падкрэслівае аўтар. Прэзідэнт таксама відавочна перабольшвае ролю ўльтраправых, нацыяналістычных сіл.

"Абвяшчаючы аб сваёй незалежнасці, прызначаючы рэферэндум, Вярхоўны Савет Крыма спаслаўся на Статут Арганізацыі Аб'яднаных Нацый, у якім гаворыцца аб праве нацыі на самавызначэнне", - сказаў Пуцін.

У сваім выступленні Пуцін абрынуўся на Захад з крытыкай таго, што ўяўляецца яму падвойнымі стандартамі, і апраўдаў дзеянні Крыма, правёўшы паралель з "вядомым косаўскім прэцэдэнтам". Аднак такая аналогія недарэчная, адзначае журналіст: ЗША не спрабавалі анэксаваць Косава, як робіць Расея. Больш за тое, касавары гадамі дабіваліся большай аўтаноміі, чым выклікалі такую рэакцыю ў адказ Белграда, што нават Расея прагаласавала ў Радзе Бяспекі ААН за рэзалюцыю, якая асуджае дзеянні сербаў.

Такім чынам, Пуцін не прызнае, што Расея была зацікаўленая ў ядзерным раззбраенні Украіны, перабольшвае ўдзел у паўстанні нацыяналістаў і ўльтраправых, яго косаўская аналогія прыцягнутая за вушы. З улікам усяго гэтага Кеслер ставіць прамове Пуціна ацэнку "чатыры Пінокіа".

Пераклад: Inopressa