«Нямецкая хваля»: Гандаль наркотыкамі ў Беларусі шакуе даступнасцю

Цягам пяці хвілін пры наяўнасці доступу ў інтэрнэт можна выйсці на неабмежаваную прапанова доз псіхатропаў.

Праз два гады пасля ўзмацнення жорсткасці пакарання за збыт наркотыкаў у Беларусі зноў здарылася масавае атручэнне псіхатропнымі рэчывамі. Чаму захады ўладаў не даюць выніку, высвятляла «Нямецкая хваля».

За пяць дзён да новага года ў Горадні дзевяць чалавек трапілі ў рэанімацыю праз атручванне невядомымі псіхатропнымі рэчывамі. УУС Гарадзенскага аблвыканкама паведаміла, што сярод пацярпелых - 20-30-гадовыя маладзёны. Атрымалася высветліць, што ва ўсіх выпадках наркотыкі набываліся праз інтэрнэт-крамы «Канцэрн Калашнікаў» (не мае ніякага дачынення да расейскага вытворцы зброі. - Заўв.) і «Зубр».

У Горадні ж знаходзіцца і штаб-кватэра «Руху маці 328», які аб'яднаў бацькоў асоб, асуджаных паводле арт.328-й КК, які прадугледжвае пакаранне за нарказлачынствы. З 1 студзеня 2015 года ў Беларусі, нагадваюць актывісты руху, максімальнае пакаранне за збыт наркотыкаў павялічанае да 25 гадоў пазбаўлення волі. Паводле іх звестак, з тых часоў на працяглыя тэрміны асуджаныя больш за 12 тысяч чалавек, якім у калоніях створаныя невыносныя ўмовы. Але надзвычайныя захады, сцвярджаюць у «Руху маці 328», не даюць чаканага эфекту.

Сваімі вачыма

Дэкрэт Лукашэнкі№6 «Аб неадкладных захадах у супрацьдзеянні незаконнаму абарачэнню наркотыкаў», які зрабіў больш жорсткім пакаранне за іх збыт, з'явіўся пасля росту ў 2014 годзе колькасці падлеткавых атручванняў і смерцяў, звязаных са спажываннем сінтэтычных наркотыкаў - спайсаў і міксаў. Крытыкуючы дэкрэт, маці асуджаных ужо тады прадракалі яму правал.

Новы выпадак атручвання ў Горадні не здзівіў нікога, кажа мужчына гадоў пяцідзесяці, які прадставіўся Васілём Івановым (прозвішча змененае. - Заўв.). Ён далучыўся да руху бацькоў і стаў праводзіць уласнае расследаванне пасля таго, як ягоны сын паспрабаваў наркотык і быў асуджаны паводле 328-а артыкула.

Наўпрост на вачах у журналіста Іваноў паказаў, як цягам пяці хвілін пры наяўнасці доступу ў інтэрнэт можна выйсці на неабмежаваную прапанову доз псіхатропаў у Горадні. «Канцэрн Калашнікаў», які ўяўляе сабой толькі назву галінкі на інтэрнэт-форуме, і праз два тыдні пасля гучнага здарэння ў Горадні прадаўжае працаваць. З назіранняў Іванова, на тэрыторыі Беларусі дзейнічаюць больш за 80 такіх рэсурсаў-дылераў, з якіх працавалі на той момант блізу 40.

Стань дылерам

Гандаль псіхатропнымі рэчывамі ў Горадні шакуе сваёй даступнасцю і прастатой. На камбінацыю слоў, ключавым з якіх з'яўляецца «хуткасць», пошукавікі выдаюць некалькі форумаў з прапановамі наркотыкаў. Далей іх прадаўцы прапануюць ахвотным перайсці з форуму ў адзін з інтэрнэт-мэсэнджараў. Такім чынам, яны застаюцца ананімнымі і могуць нават не знаходзіцца ў Беларусі. А праз мэсэнджары яны, зусім не саромеючыся, прапануюць свой тавар.

Замест прывітання пішацца фраза «прайс, бро!», і гандляр прапануе на выбар дзясятак варыянтаў - ад адной дозы да вялікай партыі для самастойнага распаўсюду. У інтэрнэце ёсць нават сайт, які навучае прадаваць наркотыкі ў сетцы. Для аплаты выкарыстоўваюцца электронныя партманэты.

У кожным банкаўскім тэрмінале пакупнік спайсу робіць аплату беларускімі рублямі, фатаграфуе чэк і дзесьці праз тры гадзіны можа забраць так званую закладку - схаваны на вуліцы наркотык. Закладкі прапануюцца па ўсёй Беларусі.

Яны, тлумачыць Васіль Іваноў, працуюць, як звычайная крама - даюць рэкламу на вуліцах горада, малюючы інтэрнэт-адрас з дапамогай трафарэта на камянях і сценах, спам спасылкі ў інтэрнэце, наймаюць сабе супрацоўнікаў. Напрыклад, паслуга па закладцы на вуліцах Горадні адной дозы каштуе 8 даляраў. Вядома, для моладзі велізарная рызыка атрымаць вялікі тэрмін, але вялікая і спакуса за пару дзён зарабіць два заробкі бацькоў.

Умовы ўтрымання

У гэты ж час, як паведаміла лідар «Руху маці 328» Ларыса Жыхар, колькасць асуджаных паводле 328-а артыкула вырасла да жахлівых памераў. Такіх зняволеных ўжо накіроўваюць не толькі ў перапоўненыя спецкалоніі ў Глыбокім і Івацэвічах, але і ў Шклоў і Бабруйск, а найбольш жорсткае абыходжанне з імі цяпер фіксуецца ў віцебскай «Віцьбе-3».

Каб адрозніць «наркаманаў» ад астатніх асуджаных, іх прымушаюць нашываць на адзежу спецыяльныя апазнавальныя знакі - лапікі зялёнага колеру на грудзях, на якіх напісаныя прозвішча і атрад. Праваабаронцы ўбачылі ў гэтым падабенства з паводзінамі нацыстаў падчас Другой сусветнай вайны - такім чынам пазначалі тыя габрэяў.

І такое параўнанне карэктнае, упэўненая Ларыса Жыхар: «Асуджаным паводле 328-а забаронена пакідаць тэрыторыю свайго атрада, а зялёныя нашыўкі дазваляюць адміністрацыі ідэнтыфікаваць зняволенага, які выйшаў з як бы свайго «гета».

Да таго ж, дадае Марыя Капыткіна, маці яшчэ аднаго асуджанага, моладзь у калоніях пазбаўленая права наведваць бібліятэку і спартзалу. У якасці дадатковай меры пакарання ў іх атрадах прыбралі акварыумы, са сцен знялі карціны і забаранілі пакаёвыя расліны. Па-ранейшаму ні амністыя, ні ўмоўна-датэрміновае вызваленне да іх не ўжываюць.

Што рабіць?

А сядзіць паводле 328-а артыкуле моладзь інтэлектуальна развітая, прадаўжае Марыя Капыткіна. Таму што, каб знайсці мікс, трэба было, як мінімум, мець не танную тэхніку і ўмець працаваць у сетцы. Часта гэта дзеці даволі забяспечаных сем'яў, паказвае Капыткіна, таму іх бацькі не заўсёды гатовыя мець стасункі з СМІ - некаторыя дагэтуль займаюць дастаткова высокія пасады, а пра іх гора ніхто не ведае.

Спыніць бізнэс на спайсах досыць лёгка, сцвярджае Васіль Іваноў, дастаткова блакаваць рахункі ў двух беларускіх банках, якія працуюць з электроннымі грашыма. Прадстаўнікі «Руху маці 328», кажа Ларыса Жыхар, перадалі ў міліцыю 28 нумароў рахункаў, якія выкарыстоўвалі наркагандляры. Але пакуль ніякай рэакцыі няма ўслед. Між тым кожны дзень міліцыянты ловяць маладых пакупнікоў, а суды выносяць ім суровыя прысуды.