Як лекары і навукоўцы рэабілітуюць каву

Пасля гадоў непрыхільнасці да напою мільёнаў знаходзяць усё больш карысных уласцівасцяў.

Насельніцтва нашай планеты выпівае больш як паўтара мільярда кубкаў кавы штодня, і цяпер кожны аматар гэтага напою можа нарэшце выдыхнуць: 15 чэрвеня Сусветная арганізацыя аховы здароўя абвясціла, што больш не разглядае каву як магчымы канцэраген. Вывучыўшы больш за тысячы навуковых прац, якія разглядаюць сувязь кавы з развіццём ракавай хваробы, група з 23 навукоўцаў Міжнароднага агенцтва вывучэння рака (з'яўляецца часткай САЗ) падрахавала, што існых довадаў, што кава выклікае рак, недастаткова, каб лічыць яе канцэрагенам, піша republic.ru.

Кава была ўключаная ў групу 2B – магчымых канцэрагенаў – у 1991 годзе. Тады агенцтва абвясціла, што напой прычыняецца да развіцця рака мачавога пухіра. Цяпер экспэрты тлумачаць гэты выснову тым, што такая ацэнка не ўлічвала распаўсюджанасць курэння ў аматараў кавы. Цяпер жа навукоўцы выявілі, што ўжыванне кавы не можа быць прычынай рака падстраўнікавай залозы, малочных залоз і прастаты. Акрамя гэтага, высветлілася, што ў тых, хто п'е каву, памяншаецца рызыка развіцця рака цела маткі і печані (прычым імавернасць апошняга падае на 15%). Праўда, як заўважае агенцтва, з гэтага ўсё жа не варта рабіць выснову, што кава прадухіляе апошнія два тыпы рака, бо за зніжэннем рызыкі могуць стаяць і іншыя чыннікі. Атрымліваецца, нельга сказаць, што кава выклікае рак або, наадварот, ад яго абараняе.

Аднак ёсць экспэрты, якія маглі б з гэтым не пагадзіцца. У мінулым годзе навукоўцы з інстытута ракавых даследаванняў Dana-Farber выявілі, што ўжыванне мінімум чатырох кубкаў кавы на дзень зніжае рызыку рэцыдыву і смяротнага зыходу ў пацыентаў з трэцяй стадыяй рака тоўстага кішэчніка і прамой кішкі. У 2013 годзе метааналіз, праведзены навукоўцамі Амерыканскага інстытута даследавання рака, паказаў, што жанчыны, якія выпівалі па кубку кавы кожны дзень, менш захворвалі на рак маткі. За магчымымі карыснымі ўласцівасцямі кавы, згодна з здагадкамі навукоўцаў, можа стаяць некалькі яе ўласцівасцяў. Яна падвышае адчувальнасць да інсуліну і зніжае яго ўзровень у крыві, у той час як гіперінсулінемія наўпрост уплывае на развіццё рака цела маткі. Таксама існуюць тэорыі, што рэчывы, якія ёсць у гэтым напоі, здольныя запавольваць развіццё пухлін і змагацца з хранічнымі запаленнямі. Аднак, як папярэджваюць экспэрты, усе гэтыя здагадкі патрабуюць далейшых даследаванняў і пацвярджэнняў.

Вяртаючыся да апошняга даследавання, варта дадаць, што экспэртам САЗ не ўдалося зрабіць нейкіх канкрэтных высноў пра ўплыў кавы на развіццё прыкладна дваццаці тыпаў раку, у тым ліку рака лёгкіх, галаўнога мозгу і страўніка. Пры гэтым значна вялікія асцярогі ў даследчыкаў выклікаў не сам напой, а тэмпература, пры якой яго п'юць. Высветлілася, што гарачыя напоі могуць быць звязаныя з развіццём рака стрававода. Прычынай гэтаму можа быць рэгулярнае траўмаванне клетак, што апальваюцца вадкасцю. Рак стрававода стаіць на восьмым месцы паводле распаўсюджанасці ў свеце і з'яўляецца адным з самых смяротных тыпаў раку.

Навукоўцы таксама выявілі, што і гарбата матэ не звязаная з развіццём рака, як меркавалася раней, але толькі ў тым выпадку, калі яе п'юць зноў жа не гарачай. Гарачыя напоі патрапілі ў групу 2А – вельмі магчымых канцэрагенаў. Даследаванні паказалі, што чым вышэйшая тэмпература вадкасці, тым вышэйшая рызыка рака стрававода. Варта заўважыць, што сапраўды гарачымі ў гэтым выпадку лічацца напоі, разагрэтыя хоць бы да 65-70°C (якімі іх звычайна п'юць, напрыклад, у Кітаі, Іране, Турцыі або ў краінах Паўднёвай Амерыкі). Еўрапейцы і амерыканцы могуць не хвалявацца: у іх краінах прынята ўжываць кава і іншыя напоі пры тэмпературы не вышэйшай за 60°C (на гэта ўплывае і звычка дадаваць вяршкі або малако, што ахалоджвае напой).

Кава цалкам уваходзіць у паняцце здаровага харчавання (калі сачыць за утрыманнем у ёй цукру). Згодна з леташнім дыетычнымі рэкамендацыямі Міністэрства сельскай гаспадаркі ЗША, ужыванне ад трох да пяці кубкаў кавы на дзень (гэта значыць да 400 мг кафеіну) зніжае рызыку развіцця ў дарослых цукровага дыябету другога тыпу і сардэчна-сасудзістых захворванняў, а таксама, магчыма, прадухіляе з'яўленне хваробы Паркінсона.