Японскія генетыкі разгадалі сакрэт «эліксіра маладосці»

Неімавернае адкрыццё было зробленае, дзякуючы вывучэнню сацыяльнага жыцця тэрмітаў.

Японскія навукоўцы раскрылі генетычны механізм, які дазваляе каралеве тэрмітаў паспяхова спраўляцца са стрэсамі і захоўваць рэпрадуктыўныя функцыі цягам усяго жыцця. Вынікі даследавання апублікаваныя ў часопісе PlosOne, паведамляе ТАСС.

Каралевы тэрмітаў адыгрываюць у калоніях гэтых сацыяльных насякомых тую ж ролю, што і маткі ў пчол: размнажаюцца. Хоць працоўныя асобіны ў тэрмітаў могуць быць абодвух полаў, даваць патомства здольныя толькі каралевы і каралі, якія з гэтай прычыны займаюць прывілеяваную пазіцыю ў іерархіі. У сярэднім рабочыя асобіны тэрмітаў і «воіны» жывуць не больш за два гады. У той жа час працягласць жыцця каралевы вар'юецца ад 25 да 50 гадоў у залежнасці ад віду і ўмоў навакольнага асяроддзя.

Навукоўцы з Універсітэта Таторы і Універсітэта Ямагуці паставілі сабе задачу высветліць, чаму каралевы тэрмітаў не толькі здольныя жыць даўжэй за рабочых асобін, але і захоўваюць рэпрадуктыўную функцыю цягам усяго свайго жыцця, што немагчыма, напрыклад, у млекакормячых. Прадметам даследавання сталі прадстаўнікі японскага віду Reticulitermes speratus. Група навукоўцаў пад кіраўніцтвам Эйсуке Тасакі супаставіла працоўных самак з каралевай, параўноўваючы ўзроўні пашкоджання іх клетак у выніку акіслення, так званага акісляльнага стрэсу. У чалавека, напрыклад, менавіта ён з'яўляецца адной са складнікаў працэсу старэння.

Пасля «агляду пацыентак» высветлілася, што «каралеўскі» ўзровень маркераў акісляльнага пашкоджання ДНК, пратэінаў і ліпідаў быў ніжэйшы, чым у рабочых самак тэрмітаў. Гэта значыць, каралевы выявіліся больш стрэсаўстойлівымі, а іх клеткі - больш цягавітымі.

Як высветліла група Тасакі, прычына гэтага палягае ў падвышанай актыўнасці двух генаў, якія кадуюць два ферменты-антыаксіданты: каталазу (разбурае таксічны пераксід вадароду) і сям'ю пераксірэдаксінаў (дапамагаюць кантраляваць перадачу клеткавых сігналаў). Так, узровень экспрэсіі кадавальнага каталазу гена RsCAT1 у каралеў выявіўся больш чым у сем разоў вышэйшым, чым у рабочых самак.

«Атрыманыя вынікі дазваляюць выказаць здагадку, што каралевы тэрмітаў атрымліваюць асалоду ад доўгага жыцця ў тым ліку дзякуючы эфектыўнай антыакісляльнай сістэме. Даследаванне дазваляе лепш зразумець эвалюцыйную сувязь паміж падзелам рэпрадуктыўнай працы ў сацыяльных насякомых і развіццём здольнасці каралеў спраўляцца з акісляльным стрэсам», - гаворыцца ў даследаванні Тасакі.