Маладая спецыялістка: Працадаўцы бессаромна выкарыстоўваюць выпускнікоў

Як беларуска шукала працу пасля ВНУ.

Ліяна Клімовіч — ui/ux дызайнерка. Выпускніца архітэктурнага факультэта Беларускага нацыянальнага тэхнічнага ўніверсітэта (кафедра архітэктура вытворчых аб'ектаў і архітэктурных канструкцый). Дзяўчына распавяла сваю гісторыю onliner.by:

- Я вучылася ў ВНУ не для «карталюшкі», мяне туды не адводзілі бацькі, прафесія была абраная мной свядома, таму, атрымаўшы адукацыю, я спадзявалася працаваць паводле спецыяльнасці, але ўсё неяк не склалася з самага пачатку. Размеркаванне, фактычна, не давала ніякіх альтэрнатыў — мяне накіравалі працаваць у салон керамічнай пліткі. На словах я павінна была стаць там дызайнерам, на практыцы схапіла сваіх патэнцыйных працадаўцаў за руку, калі яны спрабавалі вывесці «прадавец-кансультант» у маёй працоўнай кніжцы. Я шчыра абурылася, маўляў, не для таго вучылася шэсць гадоў. Кіраўніцтва салона таксама было незадаволена: «Занадта шмат чаго гэтая выпускніца патрабуе», у выніку мне паставілі адмову на месцы размеркавання, а ва ўніверсітэце выдалі свабодны дыплом.

Некаторы час прайшоў у бясплённых пошуках работы паводле спецыяльнасці, не дапамог ні актыўны ўдзел сяброў, ні шчырае жаданне дапамагчы з боку выкладчыкаў. У выніку я зразумела, што трэба шукаць альтэрнатывы. Наважыла, што цалкам прымальны варыянт — курсы вэб-дызайну. Прафесія ўсё ж неяк пераклікаецца з маёй адукацыяй. Закончыўшы навучанне, я хутка зразумела, што перспектывы, аб якіх мне расказвалі, калі я плаціла за курсы, не такія ўжо бязмежныя. Дызайнеры без досведу работы і ўласнага «важкага» партфоліё мала каму патрэбныя.

Але трэба было з чагосьці пачынаць. Я шчыра гатовая была працаваць першы час «за ежу», разумеючы, што досвед жыццёва патрэбны. Так я пазнаёмілася з адной з невялікіх менскіх вэб-студый.

На гутарцы мне абяцалі многае, сказалі, што будуць даваць працаваць над адказнымі праектамі, плаціць невялікую «стыпендыю», курыраваць усе мае дзеянні і падтрымліваць парадамі, а пасля трох месяцаў, калі спраўлюся з задачамі, мяне чакае месца ў штаце. Натуральна, акрамя слоў, нічым іншым нашыя дамоўленасці не былі падмацаваныя.

Акрыленая абяцаннямі, я працавала не складаючы рук, нярэдка без выходных. Цягам усіх трох месяцаў кожны раз, як я здавала працу, чула ад начальства толькі пахвалу. Скончыўся выпрабавальны тэрмін, але ніхто аб далейшым маім працаўладкаванні не заікаўся. Я пачала прасіць, каб мне хаця б кампенсавалі праезд да працы і назад, гэтыя просьбы ніхто як быццам бы не заўважаў. У выніку, як толькі я стала больш настойлівай, на маю пошту прыйшоў ліст: «Вакансія дызайнера ануляваная, ды і наогул ты нам не пасуеш, плаціць мы табе не бачым сэнсу».

Так, за тры месяцы я выканала для студыі дызайну некалькі замоў і не атрымала ні капейкі аплаты. Было вельмі крыўдна, непрыемна, але падумаўшы, што гэта таксама досвед, я рушыла далей. Некаторы час працавала фрылансерам, знаходзіла замовы сама і паступова пашырала сваё партфоліё. Паралельна не пакідала надзею ўладкавацца на працу.

Наступнай кампаніяй, дзе зацікавіліся маёй кандыдатурай, стала брэндынгавае агенцтва. На гутарцы мне зноў намалявалі паветраныя замкі, прапанаваўшы для пачатку прайсці «практыку». Навучаная горкім досведам, я спыталася, на якіх умовах будзе праходзіць мая праца на «выпрабавальным тэрміне», ці можна спадзявацца на афіцыйнае працаўладкаванне, якая будзе аплата. Мне сказалі, што афіцыйнага працаўладкавання, пакуль я стажор, не будзе, але хвалявацца не варта, маўляў, «мы яшчэ нікога не крыўдзілі». Прыглядацца да мяне будуць усяго месяц, заплаціўшы за стажыроўку 600 рублёў. Што ж, падумала я, цалкам канкрэтныя і сумленныя ўмовы!

Думаю, вы ўжо зразумелі, што было неразумна верыць словам «мы яшчэ нікога не крыўдзілі». Месяц прайшоў, дакладней, праляцеў непрыкметна.

Мяне загрузілі працай па горла, штотыдзень трэба было закрываць па тры праекты. Працавала з раніцы да ночы. У выніку, калі я пацікавілася, калі атрымаю заробак, высветлілася, што кіраўнік кампаніі забыўся, што абяцаў нешта заплаціць. Пасля, праўда, яму ўдалося ўспомніць, але сітуацыю гэта не выправіла. Я ўвесь час чула ад дырэктара, што ён дае «слова мужыка» (гэта цытата) аб тым, што ў панядзелак, на гэтым тыдні, у пятніцу і зноў у панядзелак заробак будзе 100%. Пасля ён пачаў мяне палохаць тым, што звольніць, калі яшчэ раз «запатрабую» адпрацаваныя грошы...

Мая гісторыя — далёка не выключэнне. Чула не раз пра тое, як нешта такоўскае адбывалася з маімі сябрамі, аднакурснікамі, агульнымі знаёмымі. У маладых кампаніях, якія працуюць у сферы высокіх тэхналогій, дызайну, архітэктурных распрацовак — агульным, якія маюць патрэбу ў высокаадукаваных спецыялістах, практычна паўсюдна практыкуецца «выпрабавальны тэрмін» без якога-небудзь афармлення. А пасля маладому спецыялісту, які, заахвочваны абяцаннямі начальства, бясплатна гарбаціўся некалькі месяцаў, паказваюць на дзверы. Неўзабаве яго месца займае наступны даверлівы выпускнік, і сітуацыя паўтараецца зноў і зноў.

Я далей спадзяюся, што нарэшце мне, чалавеку добрасумленнаму і працавітаму, атрымаецца знайсці такога ж добрасумленнага працадаўцу. Пры гэтым хачу папярэдзіць тысячы аднагодкаў, якія ў надзеі ўладкавацца на працу ў сферы IT гатовыя праяўляць сябе як безадмоўнага, гатовага працаваць першы час за дзякуй прэтэндэнта на месца. У большасці выпадкаў вы не атрымаеце нічога больш, чым «дзякуй», за якое пагадзіліся працаваць. Мая вам парада — правярайце рэпутацыю свайго працадаўцы і дадавайце усе намаганні для таго, каб аформіць працоўныя дачыненні з ім афіцыйна.