Чвэрць дарог у Беларусі мае патрэбу ў неадкладным рамонце

Куды ідуць грошы беларусаў з “дарожнага падатку”.

Няма больш сезоннай тэмы, чым дарогі. З году ў год мы пачынаем абмяркоўваць іх вясной, калі падводзім несуцяшальныя вынікі ўздзеяння разбуральных сіл снегу і лёду, і ўвосень, калі спрабуем ацаніць стан гатоўнасці да зімовых выпрабаванняў, піша сайт abw.by.

Трэба, значыць, трэба. Акурат і Дзяржаўная праграма развіцця і ўтрымання аўтамабільных дарог у Беларусі на 2017-2020 гады гатовая тут як тут. Мы настойліва раім азнаёміцца з гэтым займальным і пазнавальным дакументам. Бо словы словамі, а лічбы лічбамі. Тут дадзены вычарпальны збор звестак і планаў на будучыню, а таксама кароткі аналіз сучаснасці.

Вось, да прыкладу, дзве лічбы: амаль 30% (гэта 5023 кіламетры) рэспубліканскіх дарог не адпавядаюць нарматыўным патрабаванням, а 30% (гэта блізу 21 тысячы км) мясцовых дарог маюць патрэбу ў неадкладным рамонце. Паколькі менавіта мясцовыя дарогі складаюць большую частку дарог агульнага карыстання (86,9 тысяч км), то атрымліваем, што тэрмінова трэба рамантаваць прыкладна 24% ад усіх беларускіх дарог. Чвэрць!

Высвятляецца, гэты вынік цалкам чаканы.

За 1997-2016 гады ўзровень аўтамабілізацыі насельніцтва павялічыўся ў 2,9 разы, працягласць аўтамабільных дарог агульнага карыстання ўзрасла ў 1,6 разы, а аб'ём фінансавання дарожных работ без уліку крэдытных сродкаў для рэканструкцыі і будаўніцтва аўтамабільных дарог зменшыўся ў 1,5 разы. Гэта звесткі з Праграмы.

Але ж начальнік управы ўтрымання дарожнай сеткі дэпартамента "Белаўтадар" Аляксандр Галаўнёў яшчэ ў 2010 годзе казаў, што "аб'ём рамонту скараціўся больш чым у 100 разоў, цяпер мы фактычна праядаем назапашаныя сродкі. Праз 3-4 гады мы атрымаем катастрафічны стан дарожнай сеткі. Аб'ём фінансавання такі, што, выканаўшы сёлета капітальны рамонт пэўнага адцінку, наступным разам мы праробім гэтую ж працу праз 150 гадоў".

Каб супаставіць "змрочны" 2010 з днём цяперашнім, паглядзім на дзве іншыя зводныя дыяграмы са звесткамі за 2008-2016 гады.

За гэты перыяд назіраем два факты: у 2008 годзе дарожны фонд, папаўняецца за кошт акцызаў на паліва, расфармавалі; у 2014 пачаўся збор дзяржаўнай мыты на ўдзел МС у дарожным руху. І калі ўплыў першай падзеі на колькасць грошай, выдаткаваных на рамонт дарог, відавочны, то другі з пункту гледжання статыстыкі прайшоў практычна незаўважна.

Вядома, тут няма звестак па тэмпы будаўніцтва новых дарог, таму, каб бачыць сітуацыю цалкам, паглядзім, колькі грошай агулам атрымлівае дарожны фонд.

Асноўныя прыбытковыя артыкулы дарожнага фонду сёння - гэта плата за праезд па платных дарогах (у гэтым годзе тут плануюць атрымаць 153,5 млн руб.) і паступленні ад дзяржаўнай мыты (322,7 млн). Бюджэт са свайго боку выдае 77 млн рублёў. У суме даходная частка дарожнага фонду на 2017 год разлічаная на 606 млн рублёў.

У мінулым годзе аналагічныя лічбы (калі прыбраць чатыры дэнамінаваныя нулі) склалі 67,5 млн - за платныя дарогі, 285 млн - ад дзяржаўнай мыты і агульная сума - 401,2 млн руб агулам.

Але самае характэрнае тут параўнанне не з 2016, а з 2013 годам. Калі адкрыць закон "Аб бюджэце" таго часу, калі сістэма платных дарог BelToll яшчэ не пачала дзейнічаць, старая схема прыносіла не больш за 1,5 тысячы цяперашніх рублёў (117 млрд “старых" рублёў) і ідэя з дзяржаўнай мытай яшчэ не наведала светлыя галовы нашых чыноў, пабачым, што выдаткі дзяржаўнага бюджэту на дарожную гаспадарку складалі 2 398 рублёў. Падзяліўшы гэтую суму на дзейны тады курс даляра 8 640 руб, атрымаем 277,6 млн даляраў, або 541 млн цяперашніх рублёў. Гэта значыць чатыры гады таму бюджэт без прамога ўдзелу аўтамабілістаў быў у стане даваць прыкладна столькі ж грошай, колькі мы сёння збіраем усім светам!

І калі б дзяржава, уводзячы дзяржаўную мыту і пачынаючы электронны збор за платныя дарогі, не скарысталася момантам, каб перакласці свае абавязкі на плечы аўтаўладальнікаў, а ўспрымала б атрыманыя грошы як дадатковую крыніцу фінансавання, мы сёння не ездзілі б па дарогах, чвэрць з якіх у вельмі бядотным стане.

Што ж думаюць пра ініцыятыву прывесці мясцовыя дарогі ў стан рэспубліканскіх?

У абсалютным поспеху кампаніі ўпэўненыя толькі 8% рэспандэнтаў.

Яшчэ 10% за поспех уважаюць патрэбную колькасць сродкаў, а 15% - наяўнасць строгага кантролю.

30% прагаласавалі за варыянт "Ой, рэспубліканскія дарогі ў нас таксама не супер".

А 37% скептычна адзначылі: "Магчыма, але не ў нашай краіне".

Зрэшты, гардэмарыны, вешаць нос рана. Усё ж такі да 2020 года нам абяцаюць справіцца з праблемай развіцця і ўтрымання дарог. За наш кошт, вядома. Асобна сваімі падаткамі мы аплацім адукацыю і медыцыну, мастацтва і спорт. А дарогі, акрамя аўтамабілістаў, нікому не патрэбныя; лёс і радзіма адзіныя!