100 гадоў таму пачаўся Першы Усебеларускі з'езд

Дэлегаты заявілі аб праве беларускага народа на самавызначэнне.

Ідэя склікання з'езда прадстаўнікоў ад населеных пераважна беларусамі губерняў з'явілася сярод прадстаўнікоў самых розных палітычных арганізацый яшчэ вясной 1917 года. Пра намер яго правядзення было заяўлена прадстаўнікамі беларускіх рухаў на нарадзе ў Маскве ў верасні 1917 года. У першай палове лістапада быў апублікаваны ад імя Вялікай беларускай рады, Цэнтральнай беларускай вайсковай рады, беларускага Выканкама Заходняга фронту заклік «Да ўсяго народа беларускага». У ім прапаноўвалася правесці пачынаючы з 5 снежня 1917 года ў Менску «Усебеларускі з'езд».

На першым пасяджэнні Усебеларускага з'езда прысутнічалі 1872 дэлегаты, з іх 1167 з правам голасу, якія прадстаўлялі практычна ўсе слаі насельніцтва Беларусі.

З'езд прызнаў права беларускага народа на самавызначэнне і дэмакратычную форму кіравання.

На з'ездзе была абраная Рада з 71 прадстаўніком з розных партый і выканкам Рады. Пасля доўгіх дыскусій уночы 18 снежня была прынятая рэзалюцыя: Першы Усебеларускі з'езд пастанаўляе: неадкладныя арганізаваць са свайго складу орган краявога кіравання ў асобе Усебеларускай Рады сялянскіх, салдацкіх, рабочых дэпутатаў, які становіцца на чале кіравання краем.

Першапачаткова бальшавіцкія дэпутаты бралі ўдзел у з'ездзе, аднак пасля прыняцця ім першых рэзалюцый аб кіраванні краінай, якое распускала фактычна гарадскую ўладу, кантраляваную камуністамі, уночы 17 снежня будынак з'езда быў аточаны чырвонагвардзейцамі, а дэлегаты адпраўленыя па дамах. Пасля гэтага Рада з'езда некаторы час працавала ў падполлі і адыграла важную ролю ў абвяшчэнні БНР.