Аляксандр Новак: У Расеі не дастаткова газу

Расейскія рэгіёны ніколі не дачакаюцца «блакітнага паліва».

Насуперак абяцанню Дзмітрыя Мядзведзева, якое ён зрабіў у 2007 годзе, быўшы віцэ-прэм'ерам, аб магчымасці поўнай газіфікацыі ўсёй Расеі на працягу 10 гадоў, усе расейскія рэгіёны ніколі не дачакаюцца «блакітнага паліва». Пра гэта заявіў кіраўнік Мінэнэрга Аляксандр Новак. З ягоных слоў, не ва ўсіх абласцях замяняць вугаль на газ эканамічна мэтазгодна, піша «Московский комсомолец».

Праўда, экспэрты маюць іншае меркаванне. Яны мяркуюць, што Расея не можа забяспечыць сябе «блакітным палівам» праз тое, што да працэсу газіфікацыі не хочуць далучацца незалежныя вытворцы газу.

За апошнія 10-11 гадоў Расея даволі сур'ёзна прасунулася ў пытанні газіфікацыі сваіх рэгіёнаў. З 2005 да 2015 год сярэдні ўзровень забеспячэння суб'ектаў краіны павялічыўся з 53,3% да 66,2%. Летась здалелі дадаць яшчэ адзін адсотак. Тым не менш, да поўнага развязання гэтай праблемы яшчэ далёка. Таму ўжо забытае абяцанне Дзмітрыя Мядзведзева, зробленае ім у красавіку 2007 года, аб рэальнай магчымасці цалкам газіфікаваць усю Расею на працягу дзесяцігадовага тэрміну, можна ўважаць за нявыкананае.

Прэм'ер ужо не раз жорстка крытыкаваў за гэта чыноўнікаў і прадстаўнікоў галіны. «Сорамна, калі краіна, якая вырабляе больш за ўсіх газу ў свеце, тым не менш мае такі ўзровень газіфікацыі насельніцтва», — казаў Мядзведзеў, напрыклад, у ліпені мінулага года. Праўда, да гэтага моманту ён ужо знізіў рэйку са 100%-га выніку да 90-95%, адзначыўшы, што тады гэтую задачу можна будзе ўважаць за развязаную.

Праўда, пакуль Расея, хоць і ўважаецца за галоўную газавую дзяржаву планеты, гэтага зрабіць не здатная. Паводле ацэнак «Газпрома», узровень газіфікацыі ў краіне можна дацягнуць да 85%, але не больш. За апошнія гады гэты працэс сур'ёзна спыніўся праз зніжэнне эканамічнага росту і павышэнне энэргаэфектыўнасці. Паскорыць газіфікацыю Дзмітрый Мядзведзевым даручыў за кошт скарачэння працягласці працэдур прылучэння да газаразмеркавальных сетак.

Зрэшты, нават гэта можа не дапамагчы. Як заявіў кіраўнік Мінэнэрга Аляксандр Новак на пасяджэнні Грамадскай рады міністэрства, тэрыторыя Расеі ніколі не будзе газіфікаваная на ўсе 100%. «У асобных рэгіёнах у нас не будзе газатранспартнай інфраструктуры»,— адзначыў міністр. У сувязі з гэтым, з ягоных слоў, там больш мэтазгодна выкарыстоўваць звадкаваны газ або вугаль.

Зрэшты, ёсць яшчэ адна прычына, чаму газіфікацыя рэгіёнаў краіны прасоўваецца значна павальней, чым разлічвалі чыноўнікі. Рэч у тым, што гэтым працэсам цяпер займаецца толькі «Газпром», і на манаполію кладзецца практычна ўвесь інвестыцыйны цяжар. З 2005 года канцэрн уклаў у гэтыя праекты 270 млрд рублёў. Экспэрты мяркуюць, што для больш як дзесяцігоддзя гэтага відавочна недастаткова, і неабходна залучаць да выканання задачы незалежных вытворцаў «блакітнага паліва».

Але вось яны акурат і не хочуць брацца за гэтую справу. Прыватныя кампаніі не займаюцца газіфікацыяй з прычыны адсутнасці эканамічных стымулаў і абавязкаў. Яны патрабуюць ў абмен на ўдзел у такіх праектах зніжэння падатковай цяжару на новыя і будаваныя сеткі, а таксама даванне магчымасці браць у бязвыплатнае карыстанне дзяржаўныя зямлі для праектаў газіфікацыі. Праўда, пакуль дзяржава не гатовая пайсці на такія крокі. Як адзначаў Дзмітрый Мядзведзеў летась, «Газпром», вядома, нацыянальны здабытак. Але мы маем іншыя кампаніі, якія таксама займаюцца газіфікацыяй. З прававога пункту гледжання яны мала чым адрозніваюцца ад «Газпрома» — яны такія ж акцыянерныя таварыствы, маюць нядрэнныя даходы, вялікія аб'ёмы здабычы».

Тым не менш, без дыялогу паміж дзяржавай і прыватнымі здабыўнымі структурамі стоадсоткавая газіфікацыя Расеі так і застанецца толькі на паперы.

«Аляксандр Новак кажа, што поўная газіфікацыя немагчымая. Але немагчыма — гэта калі ў краіне няма альбо паліва, альбо грошай. У Расеі шмат гадоў працуе праграма газіфікацыі. Краіна з'яўляецца найбуйнейшым сусветным прадаўцом «блакітнага паліва», а большая частка яе насельніцтва вымушаная паліць дровамі, і гэта не метафара. Працэсы газіфікацыі могуць быць дарагімі, доўгімі і цяжкімі. Але гэта цалкам рэальная задача з разумным і рэальным бюджэтам. Той факт, што за 100 км ад Масквы няма газу ў 2017 годзе, не кажучы ўжо пра правінцыі, павінен падштурхнуць дзяржаву і вытворцаў да развязання гэтай праблемы», — мяркуе старшая аналітык «Альпары» Анна Бадрова.