Atlantico: Пуцін — калос на гліняных нагах

Пратэсты ў Расеі можна паставіць у адзін шэраг з падзеямі ў Румыніі.

У нядзелю некалькі тысяч расейцаў выйшлі на вуліцы ва ўсёй краіне на заклік Аляксея Навальнага. Мэтай дэманстрацыі стала крытыка карупцыі ўлады, піша Atlantico (пераклад - inosmi.ru). У Расеі даўно не было такіх пратэстных рухаў, не ў апошнюю чаргу праз моцную ўладу Уладзіміра Пуціна і ягонага кантролю над СМІ.

- Ці можна сказаць, што расейскі кіраўнік дзяржавы ў небяспецы? Ці не з'яўляецца ён у канчатковым выніку калосам на гліняных нагах?

- Дэманстрацыі ва ўсёй Расеі, асабліва пасля афіцыйнай забароны Крамля, сталі прадаўжэннем антыкарупцыйных пратэстаў у ЕЗ, напрыклад, у Румыніі і Францыі.

У апошнія гады, перш за ўсё пасля анэксіі Крыму ў 2014 годзе, расейскі народ адмовіўся ад надзей на перамены праз сітуацыю з палітычнай абстаноўкаў ва ўсёй краіне: часцей за ўсё ён атрымлівае ад палітыкаў толькі туманныя абяцанні без якога-небудзь канкрэтнага прадаўжэння. У кантрасце з Расеяй нядаўнія падзеі ў Бухарэсце сталі беспрэцэдэнтным поспехам для румынскага народа, перамогай над карумпаванай элітай.

Дэманстрацыі ў Румыніі сталі значным прагрэсам у барацьбе з карупцыяй ва ўсёй Еўропе і тлумачаць асаблівую ўвагу да гэтай тэмы ў кантэксце прэзідэнцкіх выбараў у Францыі.

Пабачыўшы ўсё гэта, расейскі народ падняўся, як і еўрапейскі, каб асудзіць рост несправядлівасці ў краіне, якая перажывае маральны заняпад. Няма патрэбы нагадваць, што карупцыйныя грошы — гэта тое, чаго кіраўніцтва ненаўпроставым чынам пазбаўляе насельніцтва. Акрамя таго, гэтыя сродкі абыходзяць бокам рэальную эканоміку, у якой адчайна маюць патрэбу дзяржавы ў цяперашні момант.

Ва ўсякім выпадку, 500 (паводле звестак паліцыі) або 800 (паводле звестак арганізатараў) затрыманняў у Расеі сведчаць аб патрэбнасці крытыкі ў адрас расейскай палітычнай сістэмы, эліты і алігархаў. Хоць Крэмль імкнецца прыменшыць наступствы еўрапейскіх і амерыканскіх санкцый, а таксама падзення рубля ў нацыянальных СМІ, грамадзяне бачаць, што цяжкасці ў іх паўсядзённым жыцці растуць. Няроўнасць паміж беднымі і багатымі ўзмацняецца, аб чым сведчаць сумныя здымкі валацуг у Маскве, якім даводзіцца выжываць у каналізацыі ў зімовы перыяд, хоць у сталіцы не бракуе пустых кватэр праз спекуляцыі з нерухомасцю. Усё гэта становіцца ўдарам па пазітыўнаму вобразу, які імкнецца сфармаваць расейскі ўрад.

Трэба адзначыць, што дэманстрацыі адлюстроўваюць у першую чаргу абурэнне з нагоды эліт і дробных карупцыянераў, тады як прэзідэнт уяўляецца нібыта па-за сістэмай. Ён абстрагуюцца ад яе. Гэта значыць, хвалявацца трэба дэпутатам Думы.

— Гэты палітычны крызіс пачынаецца пасля таго, як Расея толькі стала падымацца на ногі пасля некалькіх гадоў рэцэсіі і падзення ўзроўню жыцця. Як эканамічная і сацыяльная абстаноўка магла адбіцца на незадаволенасці народа?

— Не варта блытаць эканамічны рост з размеркаваннем багаццяў. Расейскі каэфіцыент Джыні кажа пра мацнейшую няроўнасць, што РФ належыць да ліку краін, якія развіваюцца, хай гэта і не па душы адэптам ладу «вялікай дзяржавы». Пры насельніцтве 144 мільёны чалавек ВУП Расеі супастаўны з гішпанскім.

На гэтым этапе трэба асабліва падкрэсліць, што карупцыйныя грошы — гэта тое, што наўпрост крадзецца ў народа. Расея можа прадаваць колькі заўгодна нафты і развіваць ВПК для паляпшэння замежнагандлёвага балансу, але пакуль размеркаванне не будзе палепшанае, насельніцтва будзе пратэставаць, як моўчкі, так і на вуліцах.

Пасродкавае размеркаванне вядзе да недахопу інавацый у краіне ў міжнародных маштабах, спаду спажывання, няздольнасці некаторых грамадзян ствараць стартапы, вучыцца, нараджаць дзяцей. Такая сітуацыя прывяла да Французскай рэвалюцыі 1789 года, Расейскай рэвалюцыі 1917 года і распаду Савецкага Саюза ў 1991 годзе. Няма ніякіх сумневаў, што калі сітуацыя ў Расеі не палепшыцца, у найбліжэйшае дзесяцігоддзе трэба чакаць узнікнення і больш агрэсіўных рухаў.

— Якія перспектывы адкрываюцца перад расейскім лідарам? Якое адлюстраванне ў палітыцы можа атрымаць рост незадаволенасці?

Расейскаму ўраду неабходна, хутчэй, не ўсталёўваць больш дэмакратычную сістэму або пашыраць свабоду прэсы, а забяспечыць лепшае размеркаванне багаццяў з сістэмай падаткаабкладання, якая ахіне больш эфектыўна 1-2% самых заможных грамадзян.

У расейскай палітыцы цэнтральнае месца павінна адводзіцца і карупцыі, бо яна выклікае адчуванне несправядлівасці, а народ больш не гатовы мірыцца з такой практыкай у больш спакойнай геапалітычнай абстаноўцы пасля зацішша ў супрацьстаянні паміж Украінай і Расеяй і пасля абрання Дональда Трампа, які заняў больш прыязную пазіцыю ў дачыненні да Масквы.

Расейскаму кіраўніцтву трэба ў самыя кароткія тэрміны дамагчыся лепшага размеркавання багаццяў нафтагазавага сектара з дапамогай падатковай сістэмы, якая ахінае больш самых багатых. Атрыманыя сродкі павінны пайсці на мадэрнізацыю інфраструктуры, школ і лякарняў, ці ж, у ідэале, наўпрост грамадзянам.

У гістарычным плане трэба адзначыць, што бунт заўсёды пачынаецца з чагосьці малаважнага, але сімвалічнага. Менавіта так усё было падчас Французскай рэвалюцыі. Гвалт звычайна значна набірае абароты і выходзіць з-пад кантролю сіл правапарадку, а затым спараджае масавую рэвалюцыю супраць эліты.

У дэмакратычнай сістэме дэманстрацыі вядуць да новых выбараў і паступовай змены ідэалогіі ўлады, да абнаўлення эліты. У больш аўтакратычнай сістэме, як у Расеі, у той жа гістарычнай перспектыве гаворка часцей ідзе пра гвалт і сілавым выдварэнні эліт народам. Як бы тое ні было, для канкрэтызацыі такой схемы трэба некалькі дзесяцігоддзяў. Да таго ж, расейскі народ паўстаў супраць цара толькі пасля трох гадоў татальнай вайны, голаду і галечы.