Каваль з Жодзіна: Пасля 25 сакавіка ў Беларусі не засталося абыякавых

Тыя, хто захоўваў нейтралітэт, цяпер настроены супраць улады.

Анатоль Фралоў — каваль з Жодзіна. У палітычных партыях і арганізацыях, кажа, ніколі не быў. Адзін рух, праўда, падтрымлівае. Завецца ён ЗЛЖ. «Здаровы лад жыцця, — тлумачыць Анатоль і ўсё ніяк не разумее, за што іх з сынам затрымалі на Дзень Волі, — У мітынгу мы не ўдзельнічалі, ішлі сабе ў зоакраму». Фралову-старэйшаму ў выніку далі 10 базавых, малодшаму — 10 дзён. Пачуўшы прысуд Максіма, бацька рвануў да суддзі і папрасіў замяніць яму штраф на арышт. Хацеў быць побач з сынам.

Не атрымалася. Цяпер вось возіць перадачы на Акрэсціна. У сераду, 29 сакавіка, таксама вазіў, таму да кузні дабраўся толькі пасля абеду. Тут холадна, але, калі варушыцца, натхняе каваль, марозу не адчуваеш, піша tut.by.

Замоваў у яго цяпер амаль няма, таму з большага майструе для сябе.

— Вось пад'ёмнік, вось прэс, — пералічвае зробленае. — Праца тут знойдзецца заўсёды. А няма — так у агародзе капаюся.

Кузня Анатоля знаходзіцца ў пасёлку Дарожны, гэта за восем кіламетраў ад Жодзіна, у двары дома нябожчыка цесця. Да 2013-га там, дзе цяпер стаіць майстэрня, было поле. Ідэю адкрыць ІП прапанаваў сын Макс.

— Ён як раз скончыў кансерваторыю, трэба было шукаць працу. А куды з баянам пойдзеш? Можна, вядома, у садок за 100 рублёў, але гэта не варыянт, — успамінае, як усё пачыналася бацька. — Ён і кажа: давай кавярню зробім або крамку. Пярэчу: мы з гэтым не сутыкаліся. І прапаную: магу варыць, зачышчаць, брамы ўсталёўваць — давай лепш кузню. Ён: «Ну, давай!» Увогуле, мы прадалі яго баян і купілі патрэбны матэрыял і абсталяванне.

Анатолю 52. Выглядае ён сурова, але знешнасць у гэтым выпадку хлусіць. Нават доўгая барада не элемент ладу, а неабходнасць, каб, шчокі ад спякоты абараніць, калі жалеза на вугле грэеш.

Яго сыну Максу — 29. Неафіцыйна дзелавыя стасункі ў сям'і складваліся так: сын малюе, бацька пераносіць на матэрыял, і разам працуюць з металам. Па паперах усё выглядае інакш: бацька прадпрымальнік, сын — музыка.

— Ён у Менску грае ў ансамблі, піша музыку, а ў вольны час са мной на кузні.

Са слоў Анатоля, з восені справы ў сямейным бізнэсе складаюцца не вельмі: у кліентаў грошай няма. У 2013-м, калі толькі пачыналі, усё таксама ішло не як па масле. Паслугі прапаноўвалі і ў інтэрнэце, і ў жодзінскай газеце, а людзі ніяк не ішлі.

— Праз паўгода, хацелі, ужо зачыняцца, а потым мне трапіўся вялікі рулон плёнкі. А ў нас дом побач з трасай. Лета, памятаю, сонца пячэ, а я сяджу, тры гадзіны абвеску пішу, — смяецца Анатоль. — Як расцягнуў яе на плоце, дык у дзень па пяць чалавек стала заязджаць. Заказы ў нататніку былі распісаныя на паўгода наперад. Адзін — у яго лецішча пад Гародняю — прасіў: «Зрабі вітую лесвіцу». Смяюся: «І што я табе яе ў Гародню павязу?» Ён: «Ты мне зрабі, я сам забяру». Іншы прасіў метровую шпільку на сцяну. Маўляў, на ўдачу.

Я ўказаў: «З напісаным не згодны». Маёр адказаў: «Гэта нічога не мяняе».

Дарэчы, пра поспех. 25 сакавіка, не хавае Анатоль, ім з сынам грунтоўна не пашанцавала. Днём яны з Максам прыехалі ў «1000 дробязяў», што ў Менску побач з метро «Парк Чалюскінцаў». Адтуль ішлі ў заалагічную краму, на шляху за кормам іх і «ўзялі».

— Гэта здарылася а гадзіне дня, на праспекце яшчэ і мітынгоўцаў не было. Акцыю ў колькі збіраліся правесці? — пытаецца і сам жа адказвае. — У дзве ці а палове на трэцюю? Увогуле, павялі нас людзі ў масках у двары. Там стаяла маршрутка на ёй напісана ШАБАНЫ. Нам, гаворым, не ў той бок, але каго гэта хвалюе. У салоне ўжо сядзела двое такіх жа, як мы, «пасажыраў». Потым прывялі жанчыну гадоў 35-ці, парасон ёй зламалі. Запомніў яшчэ 17-гадовага хлопца. У яго, добра, пашпарт з сабой быў. Паглядзелі: а ён з суседняга пад'езда — дзіця толькі з хаты выйшла.

Маршрутку, са слоў Анатоля, набілі ўжо праз паўгадзіны: хто вязе, куды — не тлумачылі. Папярэдзілі толькі: хто будзе размаўляць, начэпяць кайданкі.

— Дзесьці а 14.00 прывезлі на задні двор у Заводскі РУУС, — той дзень каваль запомніў усё да дробязяў. — Там стаяла два сталы і тры загоны, загароджаных пандусамі. Нас адправілі ў першы. Паставілі да сцяны. Тых, хто спрабаваў абурацца, «вучылі жыццю па нырках» і палохалі кайданамі. Пасля ператрусу перавялі ў другую загародку, потым у трэцюю. Там мы стаялі гадзін да пяці-шасці. Ішоў дождж, снег, зноў дождж. Затым адправілі ў склеп. Каля адзінаццаці ўжо ў кабінеце, сталі хадзіць з пратаколамі. Чытаю: «Лаяўся матам, махаў рукамі». Я ўказаў: «З напісаным не згодны». Маёр адказаў: «Гэта нічога не мяняе».

— А вы наогул лаяліся?

— Калі працую — магу, на вуліцы — не. Гэта ж не культурна.

Потым, вяртаецца да аповеду каваль, іх завезлі ў ізалятар. Да суда Максіма ён не бачыў. Ёсці і піць у зняволенні Фралоў-старэйшы адмовіўся.

— Я язвеннік. Пытаюся, у вас ёсць што-небудзь абвалакальнае. Мне: «Не». А халодная кіпячоная вада? Зноў — не. Я паведаміў, што вегетарыянец, пацікавіўся: капуста ці морква у вас хоць маецца? Высветлілася, не. Я раззлаваўся: «Есці не буду, піць ваду з-пад крана таксама не буду. І наогул, дзе мой сын?!» Крыўдна, што з намі так. Рэцыдывістам і тое адвакатаў прапануюць, а нас, як статак, адразу да сценкі.

— Вы, праўда, вегетарыянец?

— З 1986 года. З войска прыйшоў, кінуў курыць і выпіваць, — адказвае і тут жа мяняе тэму. — Вось за што нас узялі? Я ў апазіцыйных партыях не знаходжуся, у арганізацыях таксама ніякіх не значуся. Прытрымліваюся, праўда, поглядаў Парфірыя Іванова.

— А гэта хто?

— Ну даеш! Старац, які зімой і летам па вуліцы ў адных трусах хадзіў, абліваўся вадой. Я таксама за здаровы лад жыцця. З вясны да восені на рэчку хаджу. Іду да таго, каб стаць маржом.

«Я проста азлобіўся, пакуль стаяў да пяці гадзін у загародцы»

І зноў да 25 сакавіка, дакладней да яго наступстваў.

Убачыліся бацька і Максім толькі ў панядзелак, 27 сакавіка. Судзілі іх розныя суддзі, але ў суседніх кабінетах. Спачатку Анатоля. Пакаранне — 10 базавых, Максіма адправілі на 10 сутак.

Пра прысуд сына Фралоў-старэйшы даведаўся тады, калі Максіма канваіры выводзілі.

— Ён выгукнуў дзесяць сутак, а потым яшчэ крычаў: «Абвяшчаю галадоўку». А я яму ў след: «Не дай бог! Канчай дур'ю маяцца». Я пасля гэтага да суддзі: «Перапісваць штраф на суткі!» Ён: «Не магу, ужо паперы падпісаныя». Я да арыштантаў, з імі міліцыя: «Забярыце і мяне!» Не рэагуюць, злуюся: «што Мне махаць рукамі і лаяцца?» Яны: «Валі адсюль!»

— А чаго вы так за Максіма перажываеце, не маленькі ўжо.

— У яго з сэрцам праблемы, з клапанам штосьці. Яго таму і ў войска не ўзялі. У вайсковым білеце ўказалі: у вайсковы час можа быць музыкам аркестра.

— А каб змянілася, калі б і вам 10 сутак далі?

— Не ведаю, але ён мой сын, і мы амаль заўсёды разам. Цяпер блытаюся ў падліках, якога ён выйдзе 4 красавіка ці 5-га. Чакаем з маці, а куды падзецца? Ужо няма куды. Але мы гэтую справу так не пакінем, будзем абскарджваць пастанову суда. У адной інстанцыі, у іншай — пакуль не дойдзем да канца.

— Вы эмацыйны чалавек?

— Не, я спакойны, як бегемот. Я проста азлобіўся, пакуль стаяў да пяці гадзін у загародцы. У мяне ж бацька і брат у міліцыі працавалі. Я і сам як да 25-га да ўлады як ставіўся? А ніяк не ставіўся. Поўны нейтралітэт — ні вашым, ні нашым. Калупаўся сабе паволі, людзям стараюся старанна рабіць — каму навес, каму парэнча. І ўсё! Астатняе мяне не хвалявала. Хіба толькі жыць лепей хацелася. Цяпер усё змянілася. Думаю, 25 сакавіка падзяліла беларусаў на «за» і «супраць». Не ведаю, колькі «за» і колькі «супраць», але абыякавых, упэўнены, ужо няма.