Час прыбіраць!

У мяне, як водзіцца, дзве навіны. На гэты раз - абедзве добрыя.

Але спачатку - вядомая цытата нямецкага пастара Марціна Німёлера, якой ён спрабаваў растлумачыць бяздзейнасць нямецкіх інтэлектуалаў і іх непраціўленне нацыстам:

Калі яны прыйшлі па камуністаў, я маўчаў - я не быў камуністам.

Калі яны прыйшлі па сацыял-дэмакратаў, я маўчаў - я не быў сацыял-дэмакратам.

Калі яны прыйшлі па прафзвязных актывістаў, я маўчаў - я не быў сябрам прафзвязу. Калі яны прыйшлі па мяне - ужо не было каму заступіцца за мяне.

Дык вось, навіна першая: за вамі ўжо прыйшлі.

Чаму яна добрая? Таму што не трэба чакаць, што гэтым разам пранясе. Прыйшлі за ўсімі: выкладчыкамі і прадпрымальнікамі, чыноўнікамі і бізнэсоўцамі, працоўнымі і дармаедамі, сялянамі і банкірамі, айцішнікамі і пенсіянерамі, будаўнікамі і спартоўцамі, лекарамі і пацыентамі, бацькамі і дзецьмі, нават за міліцыянтамі, якія не хочуць быць «шуняўкамі». Спіс доўгі і ўсёабдымны. Вы там дакладна ёсць. Значыць, ужо не засталося тых, хто мог бы заступіцца за вас. Трэба заступацца самім за сябе.

Ёсць, вядома, катэгорыі грамадзян, якія заступаюцца за ўсіх: апазіцыянеры, журналісты, патрыёты, жонкі, маці, сёстры. За імі прыйшлі раней за іншых, і ходзяць рэгулярна ўжо больш за 20 гадоў. Іх забіваюць, катуюць, выкрадаюць, збіваюць, а яны ўпарта ідуць да сваёй праўды, якая і ёсць праўда для ўсіх. І абарона для ўсіх. Справа за малым: далучыцца да гэтай праўды і, нарэшце, заступіцца за сябе. Заступіцца без аглядкі на тое, што раптам пранясе і ўсё наладзіцца, што будзе крыху лепш, чым сёння.

Лепш не будзе. Горш - будзе, калі дазволім «затроліць» нацыянальную катастрофу, паверым, што гэта «часовыя цяжкасці», а не канчатковы дыягназ бандзе, якая захапіла ўладу і тыя, што ненавідзяць усіх нас за тое, што мы іх кормім, поім, дазваляем здзекавацца, але чамусьці не адчуваем пры гэтым задавальнення.

Другая добрая навіна: у Беларусь прыйшла вясна!

Пасля доўгай зімы, пасля дрыготкай цемры, пасля згасання веры ў тое, што халады адступяць, яна наступіла. Спачатку ў настроях людзей, а потым і ў прыродзе. Прычым, неймаверным чынам, менавіта настроі грамадства, ізноў адкрытыя ў людзях жыццёвыя сілы, прымусілі прыроду прызнаць непазбежнасць вясны, непахіснасць законаў сусвету.

Вакол многія яшчэ «хаваліся ў футры і падымалі каўняры», а беларусы ўжо ў сярэдзіне лютага пачалі патрабаваць вясны. Замаразкі, якія доўжыліся з 2010 года, сталі адступаць.

Сапраўдная вясна - гэта не дзьмухаўцы і стакроткі. Гэта калі з трэскам ламаецца лёд, што скоўваў рэкі, калі невялічкія парасткі выбіваюцца праз асфальт, каб прабіцца да святла, калі слотны бруд на вуліцах змываецца магутным патокам вясновых ліўняў. Вясна - гэта такі час, калі злосць на бясконцыя, здавалася б, халады падштурхоўвае хоць нешта зрабіць, каб наблізіць прыход цяпла.

Напэўна, упершыню з пачатку 90-х народ выйшаў на вуліцы ва ўсёй Беларусі.

«Баста!», «Сыходзь!» ламалі той самы лёд, які скоўваў рэкі і вызваляў шлях для «Жыве Беларусь!».

Менск, Горадня, Магілёў, Гомель, Берасце, Віцебск, Ворша, Маладзечна, Бабруйск, Мазыр, Пінск, Баранавічы, Рагачоў, Іўе, Светлагорск, Кобрын, Лунінец, Слонім, Полацк. Ніколі яшчэ дыктатура не сутыкалася з такой геаграфіяй пратэстаў. У першых шэрагах былі тыя, хто заўсёды выходзіць і будзе выходзіць да перамогі. Іх толькі сотні па ўсёй краіне, але гэта тыя драбкі, якія трымаюць нашу сапраўдную незалежнасць. Гэта дзякуючы ім жыве Беларусь як незалежная дзяржава.

Побач з імі падчас пратэстаў сталі яшчэ дзясяткі, а можа быць і сотні такіх жа патрыётаў - разумных, сучасных, самаадданых і моцных. Потым яшчэ сотні, потым тысячы. Мы на свае вочы ўбачылі тую самую пераемнасць у барацьбе за свабоду, якая і з'яўляецца гарантыяй будучай перамогі.

І зноў здарылася беспрэцэдэнтная. Лукашэнка ўпершыню паказаў свой страх не ў сувязі з «выбарамі», якія ён арганізуе, і пратэстамі, на якія мы выходзім праз яго «выбараў», а ў сітуацыі, калі ён накшталт як і апазіцыю ўзяў пад кантроль і свае гібрыдныя СМІ стварыў , і з Захадам дамовіўся, што ён і ёсць самы што ні на ёсць галоўны змагар з пуцінскім рэжымам - толькі грошай дайце. А тут «Баста!». Вось нервы і не вытрымалі, даў адмашку «шуняўкам» і з перапуду сфабрыкаваў «справу патрыётаў».

Звярніце ўвагу, што Лукашэнка загадаў зрабіць фальшыўку пра падрыхтоўку збройнага захопу ўлады напярэдадні разгону пратэстаў на Дзень Волі. Загад пра разгон быў ужо аддадзены, але спатрэбілася «адмазка». Гэты перманентны жабрак разумеў, што міліцэйскае бясчынства знішчыць ягоныя шанцы атрымаць у Захаду грошы і па-калгаснаму запусціў «пагалоску», маўляў разагнаў пратэсты, каб мяне не забілі. Пад гэтую відавочную хлусню пахапалі некалькі дзясяткаў патрыётаў і трымаюць у засценках, катуюць і ламаюць.

Нібыта, атрымалася і пратэсты збіць, і людзей застрашыць і тэрарыстаў прызначыць. І тут паўстала крычаўская міліцыя амаль у поўным складзе. Паўстала супраць мясцовага беззаконня, супраць свайго начальства, а на самай справе далучылася да пратэстаў. Нездарма мы крычалі на плошчах «Міліцыя - з народам!». Яны пачалі ўлівацца ў народны пратэст. А гэта паказчык глыбіннага характару непрымання нахабнай улады.

У 2001 годзе, падчас прэзідэнцкіх выбараў у нас быў лозунг «Час выбіраць! Час прыбіраць!». Мы тады яшчэ спадзяваліся на выбары, на тое, што нашы галасы ўдасца падлічыць. А іх ужо тады было большасць супраць Лукашэнкі. Мы спадзяваліся, што зможам абраць свайго кандыдата і прыбярэм калгасную ўладу.

Сёння гэты лозунг зноў актуальны, але ўжо з іншым парадкам словаў:

Час прыбіраць гэтую слотную ўладу і выбіраць свой урад!

Андрэй Саннікаў, лідар грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь», спецыяльна для Charter97.org