Сцяпаныч

В дороге настигла очень тяжелая новость. Ушел из жизни Александр Буд-Гусаим. Степаныч.

У дарозе напаткала вельмі цяжкая навіна. Пайшоў з жыцця Аляксандр Буд-Гусаім. Сцяпаныч.

Я сядзеў з ім у наваполацкая "дзясятцы". У сваёй кнізе я не мог пра яго расказаць, каб не дадаць яму праблем. Цяпер жа хачу пакланіцца гэтаму незвычайнаму, мужнаму і добраму чалавеку.

На "дзясятцы" мы жылі ў адным кубрыку. Сцяпаныч распавёў мне, што начальства доўга вызначала, куды мяне размясціць. Ён зразумеў, што, хутчэй за ўсё да іх, калі напярэдадні майго "ўздыму ў атрад" з карантыну, іх кубрык прыдзірліва агледзеў намеснік начальніка калоніі. "Ты, галоўнае, нікому не вер і будзь больш асцярожным. Стукаюць тут амаль усе".

Пра гэта ў турмах і на зонах заўсёды папярэджваюць, у тым ліку і тыя, хто стукае. Такое, свайго кшталту, прывітанне. Я заўсёды дзякаваў за параду і размову на гэтым заканчваў. У Сцяпанавіча адзінага спытаў: "Саша, атрымліваецца і табе не верыць, і ты можаш даносіць?" На першую частку пытання ён адказаў імгненна - "Не вер!" падумаў трохі: "Ты ж разумееш, што пра цябе пытаюцца ва ўсіх. Але я ведаю, як і што адказваць".

Ён меў права на такі адказ, і я яму верыў. Немагчыма ўявіць, праз якое пекла ён прайшоў. Я абсалютна ўпэўнены, што ён быў невінаваты. Яго асудзілі за забойства егера на пажыццёвае зняволенне. Дастаткова сказаць, што прыладай забойства ў справе фігуравала стрэльба, якая ў дзень забойства не страляла.

Ён скупа распавядаў пра жодзінскую турму, дзе ўтрымлівалі ПЖ (пажыццёвых). Але нават гэта слухаць было невыносна: амаль пастаянныя пабоі, праводкі пад дубінкамі на «ластаўцы» і на карачках, абразы і вытанчаныя здзекі. А вось злосці ў Сцяпанавіча пасля ўсяго гэтага не было. Ён нават "Сукі!", успамінаючы катаванні, прамаўляў без злосці. За ўсе мае турмы, калоніі і этапы, ён быў адзіным чалавекам, да парад якога я прыслухоўваўся. Гэта была неймаверна патрэбная для мяне падтрымка. Цяпер мы ўжо не сустрэнемся, а я так хацеў з ім папіць гарбаткі пасля турмы, ён, ведаю, таксама. Яшчэ аднаго моцнага, здаровага, разумнага, прыстойнага чалавека перамалола гэтая подлая ўлада. Зямля табе пухам, Сцяпаныч. Самыя шчырыя спачуванні родным і блізкім. Дзякуй вам...

Андрэй Саннікаў