У ганенні Святланы Алексіевіч відаць почырк правакатараў

Інтэрв'ю нобелеўскай лаўрэаткі, апублікаванае нягледзячы на яе забарону, выклікала хвалю салідарнасці з ёй.

У расейскіх сацсетках прадаўжаецца зухаватае цкаванне Святланы Алексіевіч. На самай справе, яе адзінай памылкай было толькі тое, што яна пагадзілася на інтэрв'ю, пераўтворанае ў допыт. Хоць яна забараніла яго друкаваць і яно апублікаванае незаконна, ёй дасталася, што называецца, на поўную праграму за яго «русафобскі» змест, піша літаратуразнаўца, тэлевядоўца, пісьменнік Віктар Ерафееў для «Нямецкай хвалі».

Я гэтыя рэчы ведаю не з чутак. Правакатараў відаць з почырку. Цкаванне тых, хто не ўсхваляе цяперашнюю ўладу, як і ў выпадку Святланы, пачынаецца з абвінавачванні ў «русафобіі». Потым яна пераходзіць да «якасці» тэкстаў пісьменніка (маўляў, нічога там добрага няма) і абвінавачванняў у тым, што Захад «раздзьмуў» пісьменніцкае імя ў палітычных мэтах. Далей цкаванне асабістага жыцця. Тут з'яўляюцца фэйкавыя навіны, адкрыты паклёп. Святлану Алексіевіч ужо двойчы «хавалі», абвесціўшы пра яе смерць.

Трэба мець жалезныя нервы, каб супрацьстаяць гэтаму цкаванню і паклёпу. Акрамя таго, у любы момант можа ўзнікнуць тэма судовага пераследу, але ён можа разгортвацца гадамі.

Разгледзім галоўнае абвінавачванне – у русафобіі. Русафобамі, як правіла, у наш час аказваюцца крытыкі пуцінскага рэжыму і ягоных канкрэтных дзеянняў. У прапагандысцкай звязцы «Пуцін – гэта Расея, Расея – гэта Пуцін» адбываецца свядомая падмена паняццяў. Крытыка рэжыму наўмысна змяняецца на крытыку краіны і расейскага народа. Гэтай падробкай і займаюцца тэлепрапагандысты, ствараючы вобраз ворага. А вораг, паводле сітуацыі, любіць Амерыку, падтрымлівае «ўкраінскіх фашыстаў», АТА і ўсё астатняе, што нібыта не любіць расейскі народ.

Адсюль і запускаецца бяздумнае абыходжанне з паняццем «русафоб», якое блукае ў сетках. Заражаны прапагандай, блогер часта не адчувае свайго заражэння і зневажае ворагаў рэжыму, шчыра верачы ў тое, што абараняе Расею. Прапагандысты павінны ўзносіць хвалу тупасці гэтых карысных для іх блогераў.

З кожным днём расце колькасць ворагаў Расеі. Тут і тэатральныя дзеячы, і моладзь, якая выходзіць на пратэставыя дэманстрацыі, і ўвогуле інтэлігенцыя. Дарэчы, сто гадоў таму каля царскага рэжыму таксама ворагі раслі як на дражджах.

Пуцін нядаўна выказаўся ў тым сэнсе, што веданне другаснае ў параўнанні з патрыятызмам. Гэта таксама, у сутнасці, пахвала тупасці, якая спараджае фэйкавыя полюсы: на адным – патрыёт, на іншым – русафоб. Але, як правіла, сапраўднымі патрыётамі аказваюцца менавіта праклятыя «русафобы». Я мяркую, што Святлана – патрыёт Расеі і Беларусі. Яе мара – бачыць Расею і Беларусь у еўрапейскай сям'і – узвышае, а не прыніжае народы гэтых краінаў.

Што ж тычыцца яе якасці як пісьменніцы, то ў момант ганення гэта не размова ў сутнасці, а агідны прыдатак пераследу. А нападкі на «асобу» пісьменніцы – увогуле ганебная мярзота.

Нарэшце, пра якую русафобіі можа ісці гаворка, калі Алексіевіч, якая піша па-расейску, – частка вялікай культуры Расеі, якая цэніцца ва ўсім свеце. Гэтая культура супрацьстаіць цяперашняй палітыцы Крамля.

Існуе прорва паміж людзьмі культуры і пракрамлёўскімі патрыётамі. Гэтую прорву не засыпаць нічым. Асвеце ў будучыні давядзецца адмываць запаганеныя паняцці, накшталт «патрыёта». У Расеі ідзе зацяжная грамадзянская вайна, то ўспыхваючы, то заціхаючы. Цяпер, пасля Крыма, перыяд абвастрэння. Гэта відаць у інфармацыйным полі ў цэлым і на прыкладзе Святланы Алексіевіч.

Casus belli – не толькі «падстава для вайны», але і «ваенны інцыдэнт», калі ўспомніць значэнне вядомага лацінскага выразу. У выпадку са скандалам вакол інтэрв'ю – гэта і тое, і другое.

Нобелеўская лаўрэатка ў літаратуры, чалавек гуманнай душы, абаронца дэмакратычных, еўрапейскіх каштоўнасцяў супраць абаронцаў крамлёўскай ідэалогіі. Зорка супраць цёмнага коніка. Скончылася тым, што цёмны конік надрукаваў не санкцыянаванае нобелеўскай лаўрэаткай інтэрв'ю.

У сутнасці, гэта і ёсць «ваенны інцыдэнт». Сутнасць рознагалоссяў прынцыповая. Алексіевіч на чале ўсяго ставіць асобу, якой павінна служыць дзяржава. Журналіст ставіць дзяржаву вышэй за асобу – паводле змоўчання, у традыцыі расейскай гісторыі.

Ці верыць ён у абсалютную правільнасць сваёй пазіцыі? Чаму б і не? Ягонай пазіцыі маўкліва прытрымліваецца большасць жыхароў Расеі.

Ясна, што ў перспектыве Расея ці вернецца да Еўропы, ці загіне (прынамсі, эканамічна). Але з пункту гледжання аматараў Пуціна, якія жывуць сённяшнім днём, Расея, акрамя таго, што святая, – адвязная, крутая, прышпільная краіна. У ёй толькі не добра старыцца і паміраць. А весяліцца, вылазячы за рамкі закону, і маліцца – ды колькі хочаш! Бязладдзе ператвараецца ў чароўную эстэтыку. Логіка – у дзярмо.

Крамлёўская прапаганда спявае пра раскрыжаваных хлопчыкаў і адзіны расейска-ўкраінскі народ. Але калі Украіна разгорнецца да Расеі, яна будзе прыніжаная сапраўды гэтак жа, як зневажаюцца міністры Лукашэнкі, калі яны з паклонам едуць у Маскву. Роўнасці не будзе. Будзе адстойны імперыялізм.

Святлане Алексіевіч імперыялізм ненавісны. Урэшце яна паслала журналіста далей. Глядзіш, ён і на самай справе пойдзе далёка. Дойдзе да самага Крамля. Такія людзі якраз там цяпер і патрэбныя.