Экспэрт з Акадэміі Навук раскрытыкаваў праект Мясніковіча

Георгій Грыц пракаментаваў інвестыцыйную палітыку ўладаў.

Намеснік дырэктара ў навуцы Цэнтра сістэмнага аналізу і стратэгічных даследаванняў НАН Беларусі Георгій Грыц пракаментаваў інвестыцыйную палітыку, што праводзіцца ў краіне.

«Беларускія чыноўнікі ўсімі сіламі спрабуюць «улагодзіць» замежнага інвестара, аднак безвынікова. Нацыянальны бізнэс задаволіла бы і палова дабротаў, якія мы прапануем «чужым дзядзькам», - напісаў Грыц у калонцы для штотыднёвіка «Белорусы и рынок».

Ёсць такі фільм - «Чаго жадаюць жанчыны» з Мэлам Гібсанам у галоўнай ролі. Яго герой, сэксуальны Нік Маршал, шукае адказ на традыцыйныя мужчынскія пытанні: што ж яшчэ ёй ад мяне трэба? што мне трэба зрабіць, каб яна была шчаслівая менавіта са мной? Беларускія чыноўнікі шукаюць адказы на падобныя па фармулёўцы, іншыя па змесце, але не менш сакраментальныя пытанні: чаму ў краіну не паступаюць прамыя інвестыцыі? што яшчэ трэба гэтым буржуям? Быццам бы і парадак у краіне ёсць, жыхары недурныя, не распешчаныя, працаваць умеюць, ды і тры чвэрці тэрыторыі функцыянуюць фактычна ў рэжыме падатковага «афшора», а ўсё адно інвестыцыі не паступаюць...

Фактычна профільныя чыноўнікі ўжо шмат гадоў працуюць як у тым анекдоце пра кансультанта, які пасля чарговай няўдачы свайго праекта кажа кліенту: не хвалюйцеся, у мяне ў запасе яшчэ шмат ідэй.

Паспрабавалі ўжо амаль усе магчымыя варыянты адміністрацыйнага рэсурсу аж да індывідуальнага замацавання найважнейшых інвестыцыйных праектаў за сябрамі ўрада, губернатарамі і кіраўнікамі галіновых камітэтаў і канцэрнаў. Прычым часта нават не думаючы, ці мае куратар хаця б базавыя веды, якія тычацца даручанага яму праекта. Ці варта пасля гэтага здзіўляцца фактам, якія падаў былы памочнік кіраўніка дзяржавы Кірыл Руды: у 2009-2015 гадах было падпісана 1844 інвестыцыйныя дамовы, з іх рэалізавана толькі траціна, яшчэ прыкладна столькі ж скасавана да рэалізацыі».

Таксама Георгій Грыц выказаўся з нагоды ідэі, што цяпер пануе ва ўладных кабінетах:

«Урад вывучае мэтазгоднасць рэалізацыі чарговай задумы старшыні «савета рэспублікі нацыянальнага сходу» Міхаіла Мясніковіча. Ён прапануе стварыць інстытут спецыяльных доўгатэрміновых інвестыцыйных дамоваў. Міністэрства антыманапольнага рэгулявання і гандлю ўжо ўзяло пад казырок і падрыхтавала праект адпаведнага ўказа.

Традыцыйна дакумент накіраваны «на стымуляванне інвестыцыйнай дзейнасці і з'яўляецца для інвестара гарантам рэалізацыі вырабленага тавару (прадукцыі) пры ўкладанні інвестыцый у стварэнне (мадэрнізацыю, засваенне) вытворчасці тавару на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь». Пры гэтым праект прадугледжвае «падпісанне дамовы з замежнымі заказчыкамі на пастаўку тавару, вытворчасць якой створана (мадэрнізавана, засвоена) на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь у адпаведнасці з такім інвестыцыйным дамовамі, з ужываннем працэдуры закупкі з адной крыніцы».

У якасці абгрунтавання прыводзіцца наступны довад: «Прыняцце вышэйназваных нормаў паслужыць мэтам фармавання, у тым ліку, высокатэхналагічнай, канкурэнтаздольнай прамысловасці, забеспячэння абароны краіны і бяспекі дзяржавы, <...> дапаможа асвойваць вытворчасць інавацыйнай прамысловай прадукцыі, рацыянальна і эфектыўна выкарыстоўваць матэрыяльныя, фінансавыя, працоўныя і прыродныя рэсурсы».

Так і хочацца спытаць у ініцыятараў і распрацоўшчыкаў гэтага дакумента: а вы што, забыліся пра «вынікі» інвестыцыйных праектаў у дрэваапрацоўцы, машынабудаванні або нафтахіміі? Як жа быць з добрасумленнай канкурэнцыяй, прыхільнікам якой з'яўляецца цяперашні кіраўнік МАРГ?

Бо аб'ектыўна ўкараненне інстытута спецыяльнай доўгатэрміновай інвестыцыйнай дамовы можа стаць вельмі небяспечнай тэндэнцыяй у манапалізацыі і, як следства, прывесці да абмежавання канкурэнцыі і росту коштаў. Між іншым, можа ўзнікнуць пагроза для канкурэнцыі з прычыны абмежавання доступу імпарту на беларускі рынак, стварэння дыскрымінацыйных умоў функцыянавання таварных рынкаў шляхам выдавання асобным суб'ектам гаспадарання розных пераважных умоў (пры наяўнасці іншых дзейных гаспадарчых суб'ектаў) пры дапамозе падпісання спецыяльнай доўгатэрміновай інвестыцыйнай дамовы».