У Сеціве з'явіліся невядомыя кадры пасляваеннага Менска

Фотаздымкі зроблены легендарным фатографам Аляксандрам Дзітловым.

Родныя легендарнага фатографа Аляксандра Дзітлова перадалі ў Беларускі дзяржаўны архіў кінафотафонадакументаў (у Дзяржынску) унікальную фотакалекцыю. Tut.by публікуе ўнікальныя кадры, знятыя ў Менску пасля Другой сусветнай вайны.

Аляксандр Дзітлоў - адзін з фатографаў-доўгажыхароў. Ён нарадзіўся ў 1912 годзе ў дарэвалюцыйным Пецярбургу і памёр у 2009 годзе ў Менску, зусім крыху не дажыўшы да стогадовага юбілею.

Сям'я Дзітлова была зусім не савецкая, а «старарэжымная», дваранская. Бацька, Сяргей Аляксандравіч, служыў у Пецярбургу інжынерам па пажарнай частцы. Дзядуля, Аляксандр Мікалаевіч, з'яўляўся Сапраўдным стацкім дарадцам. Акрамя таго, ён быў таленавітым фатографам-аматарам, які перадаў сваё захапленне ўнуку.

Праўда, Дзітлоў вучыўся на геолага (ягоная вышэйшая адукацыя засталася няскончанай), працаваў гідрагеалогам і гідратэхнікам. Толькі 1 траўня 1940 года яго ўзялі фотарэпарцёрам у газету «Рыбінская праўда» (Яраслаўская вобласць). У ліпені 1941 года ў іх горадзе фармавалася дывізія. Разам з ёй Дзітлоў і пайшоў на фронт - фатографам пры клубе палітаддзела.

Спачатку Дзітлоў павінен быў рабіць здымкі на партбілеты. Але ён не збіраўся адседжвацца ў акопах. Дзітлоў заўсёды знаходзіўся ў авангардзе і нават хадзіў праз лінію фронту да партызанаў, за што быў узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі. Быў паранены ў нагу. У 1943-м цудам застаўся жывы, калі немцы прарвалі абарону блізу беларускай вёскі Чэрнін, загналі іх у балота і фактычна расстрэльвалі ва ўпор.

«Стан вайны вакол выклікае ў чалавеку вельмі дзіўныя пачуцці: напрыклад, прытупляе страх, - распавядаў Аляксандр Дзітлоў. - Наступленне. Ты бяжыш па голым полі з пісталетам у кабуры і фотакамерай на грудзях, бачыш праз аб'ектыў, як справа і злева падаюць салдаты. Нашы салдаты. І разумееш, што ў любую секунду можаш легчы побач з прабітай галавой. Ніякай героікі ў гэтым не было. Гэта была наша штодзённая праца, толькі пяхота выконвала сваю, а я - сваю. Адзінае, што непакоіла ў той момант, - не выглядаць клоўнам і не перашкаджаць. У 1943-м я стаў карэспандэнтам ТАСС. Фатаграфіі начамі друкаваў у бліндажах і зямлянках. Негатывы перадаваў у Маскву кур'ерамі, машынамі або самалётамі. І сёе-тое атрымлівалася».

Пасля вайны Аляксандр Дзітлоў працаваў фотакарэспандэнтам ТАСС і БЕЛТА, літаратурных часопісаў «Маладосць» і «Нёман», вёў папулярныя перадачы «Вецер падарожжаў» і «Клуб «Спектр» на Беларускай тэлевізіі. А яшчэ здымаў дзіўныя кадры, па якіх можна ўявіць у колеры эпохі, якая мінула.