Спектакль пра беларускіх добраахвотніках ў АТА - фаварыт «Белай вежы»

Крытыкі з розных краін высока ацанілі спектакль «Опіум».

Другі фестывальны дзень тэатральнага форуму прынёс адкрыццё. Жывой крыніцай сапраўдных перажыванняў, нарэшце, стаў спектакль «Опіум» Цэнтра візуальных выканальніцкіх мастацтваў «Арт Карпарэйшн», піша vb.by.

Каб паставіць спектакль па п'есе сучаснага беларускага драматурга Віталя Каралёва, творчая група звярнулася да падтрымкі гледачоў і краудфандынгавай платформы ulej.by. Грошы на спектакль былі сабраныя, і «Опіум» выйшаў на сцэну 2 гады таму. Выконвалі ў музеі бюстаў савецкіх правадыроў і расейскіх класікаў, мастацкіх галерэях, на іншых нязвыклых для тэатральнага мастацтва пляцоўках. На фестывальную сцэну «Опіум» упершыню выйшаў у Менску, удзельнічаючы ў міжнародным форуме «ТэАрт», «Белая Вежа» - другая спроба праекта аказацца ў праграме міжнароднага тэатральнага фестывалю. І адразу - захапленне і высокія ацэнкі крытыкаў.

Дзеянне спектакля адбываецца ў правінцыйным Рагачове ў нашы дні. У «хрушчоўцы» на вуліцы Леніна жыве сям'я Каваленкі: маці і яе два сыны. Дзеянне разгортваецца на фоне трох вялікіх экранаў, дзе дэманструюцца будні роднай краіны: засекі радзімы напаўняюцца збожжам, на палях актыўна працуюць камбайны, статкі пародзістых кароў прадстаўлены сімвалам дастатку і дабрабыту краіны. Аднак у сям'і Каваленкі з дастаткам не добра. Татальнае «зацягванне паясоў» забівае годнасць чалавека: маці знаходзіць яшчэ адзін спосаб зэканоміць «капейку» - суседзі кажуць, калі ў бачок унітаза пакласці двухлітровую бутэльку з вадой, падчас зліву выкарыстоўваецца менш вадкасці.

А не знайшоўшы годнай аплаты за працу, старэйшы сын сыходзіць добраахвотнікам у зону АТА. Малодшы рыхтуецца паступаць ва ўніверсітэт і адначасова перабіваецца разавымі заробкамі. Калі уступныя экзамены ззаду, да малодшага Андрэя прыходзіць сябра, хлопцы выпіваюць, у размове непазбежна ўсплывае тэма вайсковых дзеянняў у Данбасе. Кожны мае сваё меркаванне на канфлікт: Андрэй крычыць, што прысутнасць расейскіх вайскоўцаў у зоне АТА відавочна, яго сябар даказвае адваротнае. У бойцы Андрэй падае і памірае.

У спектаклі выкарыстоўваецца ненарматыўная лексіка, якая з’яўляецца моцным складнікам драмы. Напрыклад, калі старэйшы з сыноў Каваленкі сыходзіць на вайну, новая, густа аздобленая мацюкамі гаворка, з'яўляецца яркім адкрыццём, як чалавека змяняе вайна.

«Опіум» стаў тым прыкладам сучаснага тэатра, калі са сцэны з гледачом адкрыта кажуць пра тое, што хвалюе кожнага тут і цяпер. Пра тое, як геапалітычныя інтарэсы розных краін праходзяць бульдозерам па лёсах простых людзей, вымушаных несці адказнасць за рашэнні, якіх яны не прымалі.

- Пасля гэтага спектакля хочацца памаўчаць, - сказаў польскі крытык Томаш Мілашэўскі. - Я буду яшчэ доўга думаць пра гэту працу - настолькі яна шчырая і праўдзівая.