Леў Гудкоў: Гаворка ідзе пра імітацыю народнай падтрымкі і ўхваленне Пуціна

Расейскія ўлады баяцца публікацый даследаванняў пра настроі грамадзян.

«Лявада-Цэнтр» не зможа публікаваць вынікі сацыялагічных апытанняў пра настроі грамадзян падчас прэзідэнцкай кампаніі праз свой статус «замежнага агента», паведамілі ў аўторак расейскія медыя. Гэтую навіну ў інтэрв'ю Расейскай службе «Голас Амерыкі» пацвердзіў дырэктар арганізацыі, доктар філасофскіх навук Леў Гудкоў.

З ягоных слоў, «Лявада-цэнтр» наўмысна ўнесены ў рэестр «замежных агентаў» у рамках імкнення Крамля максімальна звузіць расейскую інфармацыйную прастору напярэдадні выбараў, каб тым самым пазбавіць грамадзян магчымасці рабіць уласныя высновы на аснове аб'ектыўнай сітуацыі таго, што адбываецца ў краіне. А галоўная задача ўладаў – прадэманстраваць імітацыю ўсенароднай падтрымкі і ўхвалення Уладзіміра Пуціна на фоне неплатаздольнасці астатніх кандыдатаў у прэзідэнты, мяркуе Леў Гудкоў.

Пры гэтым дырэктар «Лявада-цэнтра» прагназуе рэкордна нізкі прыход насельніцтва на выбарах 18 сакавіка 2018 года і гарантаваны новы віток ўзмацнення жорсткасці ўнутраных рэпрэсій пасля усімі чаканай перамогі Пуціна.

- У свежым дакладзе Freedom House адзначаецца агульнае зніжэнне ўзроўню свабоды ў вядучых дэмакратыях свету, уключаючы ЗША, а таксама тое, што Расея скарысталася гэтым для ўзмацнення рэпрэсій супраць уласных грамадзян...

- Думаю, што ў дачыненні да Расеі дзейнічае хутчэй унутраная логіка аўтарытарнага рэжыму, які страчвае падтрымку і вымушаны ўзмацняць тэхналогію мабілізацыі грамадства альбо праз вонкавыя пагрозы, альбо праз барацьбу з унутранымі ворагамі. Сапраўды, пасля масавых пратэстаў 2012 года заканадаўства краіны бесперапынна становіцца больш жорсткім і адпаведна пашыраецца поле рэпрэсій. Прычым не толькі ў дачыненні да інфармацыйнага прасторы, але і ў дачыненні да грамадскіх арганізацый – НКА, апазіцыі. Кантроль над усімі публічнымі сферамі становіцца вельмі жорсткім. Мне здаецца, што тут цалкам зразумелая логіка эвалюцыі рэжыму, які баіцца страціць падтрымку мас. Бо ў адваротным выпадку за гэтым немінуча рушыць следам прыцягненне кіраўніцтва краіны і вядучых чыноўнікаў да суду, да адказнасці з усімі сумнымі для іх наступствамі.

- З чым вы звязваеце ўключэнне вас, сацыялагічнай арганізацыі, у рэестр «замежных агентаў»?

- На нас не выпадкова так моцна ціснуць ужо шмат гадоў. Уласна, пад нас быў зменены закон аб некамерцыйных арганізацыях і палітычнай дзейнасці, куды было ўключана асобным пунктам правядзенне сацыялагічных апытанняў. Таму што іншых сацыялагічных арганізацыі з такім прававым статусам як у «Лявада-цэнтра» ў краіне больш няма. Можна меркаваць, што гэты закон проста напісаны пад нас. Усё нездарма. Мы фіксавалі падзенне падтрымкі папулярнасці Пуціна ў 2011-2013 гадах, зніжэнне пазітыўных ацэнак дзейнасці «Адзінай Расеі» ў 2016 годзе. І кожны раз за гэтым ішлі ў адказ акцыі рэпрэсіўнага характару: комплексныя праверкі пракуратуры супольна з падатковай службай. Ну а заканамерным вынікам стала змена заканадаўства і навешванне на нас цэтліка замежнага «шпіёна».

- Вынікі апытанняў іншых сацыяльных службаў прыкметна адрозніваюцца ад вашых?

- Калі браць трэнды, то так ці інакш усе паказваюць хвалепадобным рухам: альбо спад падтрымкі, альбо яе рост. Але ў нейкіх канкрэтных пытаннях лічбы маглі разыходзіцца вельмі моцна. А самае галоўнае – гэта інтэрпрэтацыя. Мы даем значна больш складаную карціну становішча ў краіне на фоне захопленага ўхвалення насельніцтвам цяперашняга кіраўніцтва.

- Ці можна казаць пра сапраўды дэмакратычныя выбары ў Расеі ў кантэксце ўсіх уведзеных абмежаванняў?

- Зразумела, не. Гаворка ідзе аб імітацыі народнай падтрымкі і ўхвалення Пуціна на фоне неплатаздолнасці ўсіх іншых кандыдатаў у прэзідэнты. Вось уласна гэтага эфекту і спрабуе дасягнуць крамлёўская адміністрацыя. Таму пастаўленыя зусім выразныя мэты перад губернатарамі, выбарчымі камісіямі: забяспечыць высокі прыход і высокі адсотак галасавання. Нашыя ж звесткі кажуць аб тым, што прыход будзе самым нізкім на ўсім працягу постсавецкага існавання краіны, а незадаволеныя рэжымам проста не прыйдуць на выбары. Адпаведна, павялічыцца канцэнтрацыя прыхільнікаў Пуціна, або па-іншаму – адміністрацыйна мабілізаваны электарат.

- Што, па-вашаму, чакае краіну пасля абрання новага прэзідэнта, могуць змяніцца прыярытэты ва ўнутранай палітыцы?

- Я чакаю ўзмацнення, узмацнення жорсткасці рэпрэсій. Нічога да лепшага проста так не можа змяніцца. Гэта толькі здаецца, што Пуцін вызначае ўсе. Напраўду ён такі ж закладнік сістэмы, як і ўсе астатнія. Калі пачынаюцца рэпрэсіі, без канца мяняецца заканадаўства, то рана ці позна гэта прыводзіць да пагаршэння якасці законаў, негатыўнага адбору людзей ва ўладу – больш амаральных, цынічных, менш кампетэнтных, але якія дэманструюць лаяльнасць кіроўнаму класу. Адпаведна, гэта прыводзіць да неэфектыўнай, некампэтэнтнай палітыкі, якая спараджае сістэмны крызіс у краіне. Змяніць гэтую сітуацыю вельмі цяжка. Бо чаго найперш чакаюць ад Пуціна – змены судовай сістэмы, надання незалежнасці суддзяў. Але калі гэта адбудзецца, то рэжым абрынецца. Таму што ён страціць сродак кіравання. І на гэта, вядома, ніхто не пойдзе.