29 сакавiка 2024, Пятніца, 2:25
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Бюджэт-2018: прагнозы і рэальнасць

25
Бюджэт-2018: прагнозы і рэальнасць

Урад перастаў цвяроза ацэньваць сітуацыю ў краіне.

Пры прыняцці дзяржаўнага бюджэту ўлічваецца як цяперашняя эканамічная сітуацыя ў краіне, так і прагноз урада на будучы год. Пры гэтым аналіз дзяржбюджэту Беларусі ў дынаміцы дазваляе зразумець, наколькі рэалістычныя яго паказчыкі на 2018 год, піша «Эканамічная газета».

Асаблівую паказальнасць гэтага аналізу надаюць карэктыроўкі, прынятыя ў адпаведнасці з указам Лукашэнкі ад 27.12.2017 №464 «Аб удакладненні асобных паказчыкаў рэспубліканскага бюджэту на 2017 год». Фактычна з выданнем указа падведзены вынікі выканання дзяржбюджэту ў 2017 годзе, а значыць, можна зразумець, наколькі абгрунтаваныя эканамічныя прагнозы уладаў на 2018 год.

Завышаныя чаканні ад «даходаў» бюджэту

Першае ж знаёмства з даходнай часткай бюджэту на 2018 год сведчыць аб яго залішнім «аптымізме». У параўнанні з 2017 годам плануецца «прырост» даходаў на 12,3%, або на 2,25 млрд. BYN.

Асноўны прырост даходаў мяркуецца дасягнуць за кошт ПДВ (+1,09 млрд BYN), бязвыплатных паступленняў ад замежных дзяржаў (+0,87 млрд BYN), даходаў ад дзяржаўнай уласнасці (+0,72 млрд BYN), падаткаў ад ЗЭД (+0,41 млрд BYN). На кожны з гэтых прагнозных прыростаў даходу ёсць істотныя і эканамічна абгрунтаваныя сумневы.

Па-першае, не зусім зразумела, як урад збіраецца забяспечыць такі істотны (на 16,7%) прырост ПДВ у сітуацыі, калі указам план на 2017 год па тым жа ПДВ быў зменшаны на 0,26 млрд BYN. Гэта значыць, не здолеўшы забяспечыць належны ўзровень падатковых паступленняў з ПДВ у мінулым годзе, дзяржава плануе забяспечыць яшчэ больш істотны прырост паступленняў ад ПДВ у 2018 годзе. Але як гэтага дасягнуць?

Паступленні ПДВ залежаць ад двух чыннікаў: імпарту тавараў і ўнутранага гандлю. Абодва гэтыя чыннікі, у сваю чаргу, залежаць ад унутранага попыту, фармаванага насельніцтвам і бізнэсам. Ні ў адным прагнозе ўладаў не плануецца двухзначнае павелічэнне даходаў насельніцтва або бізнэсу, а значыць, план бюджэту наконт ПДВ першапачаткова неабгрунтаваны і можа быць намінальна дасягнуты толькі за кошт інфляцыі. Ці гатовая дзяржава ахвяраваць фінансавай стабільнасцю дзеля намінальнага фармавання бюджэту за кошт ПДВ, пакажа толькі гэты год.

Па-другое, незразумела, якія дзяржавы гатовыя дадаткова даць Беларусі бязвыплатна 0,87 млрд BYN у 2018 годзе. Магчыма, гэтай інфармацыяй валодаюць у Мінфіне, але, хутчэй, гаворка ідзе аб тэхнічнай недакладнасці, і плануюцца толькі дадатковыя паступленні ад міжбюджэтных трансфертаў раёнаў-донараў: Салігорскага, Мазырскага і г. Наваполацка. Апошняе магчыма ў выпадку спрыяльнай кан'юнктуры на калійныя ўгнаенні і нафтапрадукты на замежных рынках у 2018 годзе.

На спрыяльную замежную кан'юнктуру ўскладаюцца надзеі і з дадатковых паступленняў падаткаў ад ЗЭД. Гаворка ідзе аб магчымасці паступлення дадатковых мыт у выпадку росту попыту на беларускія калійныя ўгнаенні і нафтапрадукты і магчымае ажыўленні беларускай эканомікі, якое прывядзе да росту імпарту, а адпаведна, і імпартных мыт. Дарэчы, на апошні чыннік дзяржава ўскладае надзеі і пры планаванні росту паступленняў з ПДВ у 2018 годзе.

Таксама выклікае сумневы прагноз росту даходаў ад дзяржаўнай уласнасці (дывідэнды, частка прыбытак унітарных прадпрыемстваў) у 2018 годзе на 0,72 млрд BYN у параўнанні з мінулым годам. Гэта сумнеў узмацняецца тым, што ў 2017 годзе з даходаў ад дзяржуласнасці паступленні былі меншыя за аналагічны паказчыка 2016 года на 0,28 млрд BYN. Чым жа тады будзе забяспечаны такі рост у гэтым годзе? Магчыма, дзяржава спадзяецца на чароўную сілу Дэкрэта №7, які істотна павялічыць рэнтабельнасць працы дзяржпрадпрыемстваў? Адказ на гэтае пытанне таксама можа даць толькі 2018 год.

Недаацэненыя выдаткі

Аналіз выдаткаў дзяржбюджэту выклікае сумневы ў абгрунтаванасці разлікаў паводле двух артыкулаў.

Па-першае, дзяржава фактычна плануе захаваць на ўзроўні мінулага года выдаткі на абслугоўванне дзяржаўнай запазычанасці Беларусі, пры тым, што з пачатку года і паводле стану на 1 снежня 2017 года ён вырас на 5,3 млрд BYN, або на 14%.

Гэтак істотны рост дзяржаўнай запазычанасці прадугледжвае і рост выдаткаў на яе абслугоўванне, што не знайшло адлюстравання ў бюджэце 2018 года. Адзіным эканамічным абгрунтаваннем гэтага факту могуць служыць далейшыя планы ўрада аб нарошчванні або рэструктурызацыі замежнай запазычанасці, што дазволяць зэканоміць бюджэтныя грошы ў гэтым годзе на абслугоўванне дзяржаўнай запазычанасці.

Другім недаацэненым радком выдаткаў з'яўляецца планаванае скарачэнне выдаткаў на сацыяльную палітыку. Гэтае скарачэнне з'яўляецца тым больш дзіўным, што ў апошнія гады выдаткі паводле гэтага артыкула раслі. Так, у 2017 годзе ў параўнанні з 2016 годам выдаткі на сацыяльную палітыку выраслі на 0,16 млрд BYN. Гэта звязана з міжбюджэтнымі трансфертамі, што накіроўваюцца ў Фонд сацыяльнай абароны насельніцтва (ФСАН) на выплату пенсій. Наўрад ці гэтая сітуацыя змяніцца і ў гэтым годзе, што ўскосна пацвярджаецца і законам ад 31.12.2017 № 86-З «Аб рэспубліканскім бюджэце на 2018 год» (далей – Закон). Так, падп. 1.3 п. 1 арт. 16 Закона ўстаноўлена права ўрада на пералічэнне звыш плана да 0,50 млрд BYN у ФСАН на выплату пенсій.

У гэтай сувязі нестыкоўку ў запланаваных і фактычных выдатках можна растлумачыць далейшым скарачэннем выдаткаў дзяржавы на падтрымку сем'яў і будаўніцтва жылля. Так, указам Лукашэнкі былі зменшаныя выдаткі бюджэту 2017 года на сацыяльную дапамогу сем'ям, якія выхоўваюць дзяцей (на 0,15 млрд BYN), і дапамогу ў забеспячэнні насельніцтва жыллём (на 0,03 млрд BYN). Мяркуючы з планаваных выдаткаў бюджэту, такая ж практыка будзе захаваная і ў 2018 годзе.

Што да іншых выдаткаў, то варта звярнуць увагу на планаваны рост міжбюджэтных трансфертаў (на 0,77 млрд BYN). Думаецца, што плануецца актывізаваць працу пераразмеркавання бюджэтных выдаткаў паміж рэгіёнамі для выраўноўвання эканамічнай сітуацыі ў краіне.

Апошняе звязана і з пашырэннем пераліку льгот, якія даюцца прадпрыемствам, зарэгістраваным у сельскай мясцовасці, напрыклад, указам Лукашэнкі ад 22.09.2017 № 345 «Аб развіцці гандлю, грамадскага харчавання і бытавога абслугоўвання». Пашырэнне пераліку льгот скарачае паступленні ў мясцовыя бюджэты, якія, хутчэй за ўсё, будуць кампенсавацца з рэспубліканскага бюджэту.

Што да выдаткаў на падтрыманне нацыянальнай эканомікі чакаецца іх рост на 0,50 млрд BYN. У гэтым выпадку ўлічваюцца як наўпроставыя выдаткі на нацыянальную эканоміку, так і выдаткі на іншую агульнадзяржаўную дзейнасць. Апошняе ўключае ў сябе выдаткі на выдачу бюджэтных крэдытаў, павелічэнне дзелі ў статутных фондах прадпрыемстваў, выдаткі інавацыйных фондаў.

Названыя выдаткі сваёй эканамічнай сутнасцю з'яўляюцца схаванай формай падтрымкі дзяржпрадпрыемстваў і таму з'яўляюцца выдаткамі на падтрыманне нацыянальнай эканомікі. Відавочна, што ўрад не чакае істотнага паляпшэння эканамічнага становішча дзяржпрадпрыемстваў, што яшчэ раз пацвярджае сумнеў аб магчымасці дасягнуць росту даходаў ад дзяржуласнасці, аб чым гаварылася вышэй.

Аналіз структуры рэспубліканскага бюджэту на 2018 год чарговым разам паказвае хібы дзяржаўнага планавання, заснаваныя на залішнім аптымізме, як пры фармаванні даходнай, так і расходнай частак бюджэту. Пры планаванні даходнай часткі бюджэту дзяржава спадзяецца на больш спрыяльную кан'юнктуру на замежных рынках і ўнутраны попыт, чым гэта эканамічна абгрунтавана, а пры планаванні выдаткаў – на больш сціплыя выдаткі, чым, хутчэй за ўсё, дазволіць нам эканоміка.

Агулам бюджэт 2018 года чарговым разам даводзіць нязменнасць эканамічнай палітыкі ўрада, якая не гатовая да рэальнай ацэнкі стану бюджэту, а значыць, і да аналізу рэальнай эканамічнай сітуацыі ў краіне.

Напісаць каментар 25

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках