Брытанія адкрыла паляванне на невытлумачальна багатых замежнікаў

Лондан перастае быць ціхай гаванню для багатыроў усіх масцяў.

Брытанцы наважылі ўскладніць жыццё замежным карупцыянерам і злачынцам і ўпершыню задзейнічалі новую зброю - права патрабаваць канфіскацыі маёмасці тых, хто не зможа давесці, што яна нажытая добрасумленна, паведамляе bbc.com.

Першай ахвярай новай кампаніі стала жонка дзяржаўнага банкіра з Азербайджана, асуджанага на радзіме за крадзяжы. Суд дазволіў уладам выпісаць ёй дэбютны ордэр, і цяпер яна павінна растлумачыць, адкуль узяліся дзясяткі мільёнаў даляраў на куплю дома ў фешэнебельным раёне Лондана і маёнтка з гольф-полем у шыкоўнай правінцыі.

Экстравагантны стыль жыцця жонкі былога кіраўніка Міжнароднага банка Азербайджана Заміры Хаджыевай зрабіў яе ідэальнай мішэнню ў гэтай вайне для першай паказальнай вылазкі Нацыянальнага агенцтва ў барацьбе са злачыннасцю Вялікай Брытаніі (NCA). І яно ўжо рыхтуе наступныя, у тым ліку супраць расейцаў.

Хаджыева называе сябе ахвярай несправядлівага пераследу ў Азербайджане і кажа, што ўсё нажытае законна. СМІ смакуюць падрабязнасці аб яе мільённых выдатках у дарагім універмагу, куплю прыватнага самалёта і абмяркоўваюць яе вінны склеп.

Сезон палявання адкрыты, стаўкі зробленыя. Расейская служба ВВС разбіралася ў правілах гульні.

Па каго могуць прыйсці

«Мы атрымліваем інфармацыю адусюль, ад іншых праваахоўных органаў, з-за мяжы і ад прадстаўнікоў няўрадавага сектара, такіх як «Транспарэнсі інтэрнэйшнл», і ўважліва вывучаем яе», - сказаў ВВС дырэктар NCA ў эканамічнай і кіберзлачыннасці Дональд Тун.

«У нас шмат спраў, і калі казаць пра найбліжэйшыя шэсць-восем спраў, тут аб'ектамі нашай увагі выступаюць людзі з Афрыкі, Паўднёвай Азіі, былога СССР і Расеі», - сказаў ён, не назваўшы імёнаў.

Мэта кампаніі - арганізаваная злачыннасць і замежныя карупцыянеры, якія вызначылі ўкласці накрадзенае ў Вялікай Брытаніі - перш за ўсё, у нерухомасць.

Актывісты і абураныя грамадзяне даўно абвінавачваюць улады ў тым, што яны заплюшчваюць вочы на паходжанне капіталаў і ператварылі Лондан у «пральню». Сёлета дыскусія дайшла да парламента, і ўрад пачаў дзейнічаць.

Адным з новых інструментаў стаў ордэр, які абавязвае чалавека з актывамі ў Вялікай Брытаніі на суму ад 50 тысяч фунтаў давесці, што яны набытыя на сумленна заробленыя грошы.

Пяць устаноў - падатковых і праваахоўных- атрымалі права ініцыяваць такія патрабаванні да дзвюх катэгорый людзей. Першая - гэта палітыкі, чыноўнікі і набліжаныя да іх асобы з краін, якія не ўваходзяць у Еўрапейскую эканамічную прастору. Другая - тыя, каго падазраюць ва ўчыненні цяжкіх злачынстваў на тэрыторыі Вялікай Брытаніі ці за мяжой.

Аднак ёсць важныя абмежаванні.

Пракуроры і падаткавікі не могуць самі выпісаць ордэр - яны павінны звярнуцца ў суд і пераканаць суддзю ў тым, што ёсць разумныя падставы меркаваць, што чалавек датычны да карупцыі або злачынства, што ягоныя марнаванні відавочна перавышаюць заяўленыя даходы, і што актывы, да якіх паўсталі пытанні, належаць менавіта падазраванаму.

З гэтым часта ўзнікаюць складанасці, бо значная колькасць нерухомасці аформленая на афшорныя кампаніі, а закон, які абавязвае раскрываць канчатковых бенефіцыяраў, не запрацуе да 2021 года. Аднак лёд ужо крануўся, і сведчаннем таму - першы ордэр, санкцыянаваны Высокім судом.

«У гэтай справе крытычна важнай выявілася інфармацыя, якую мы атрымалі ад Віргінскіх выспаў, і якая дазволіла нам устанавіць сувязь Заміры Хаджыевай з гэтай нерухомасцю, аформленай праз астраўныя трасты. І мы здолелі сабраць дастаткова інфармацыі аб яе даходах, каб пераканаць суд», - сказаў Тун.

Гэта прарыў, радуецца былы карэспандэнт ВВС Міша Глені, аўтар кнігі «Макмафія» пра найноўшую расейскую злачыннасць у Брытаніі, паводле якой быў зняты папулярны тэлесерыял.

«Важна, што яны здолелі атрымаць інфармацыю ад Віргінскіх выспаў, сумна вядомых тым, што там хаваюць свае багацці казнакрады і арганізаваная злачыннасць. Гэта гіганцкі крок наперад у справе ачысткі Брытаніі ад рэпутацыі чорнай дзіркі для адмывання грошай», - сказаў ён у эфіры праграмы Today на BBC Radio 4.

Усё адабраць і падзяліць

Першая справа - пробны камень, тэст-драйв новага закона, прынятага яшчэ ў лютым. Яна ўжо заняла некалькі месяцаў судовых разглядаў, і пакуль рахунак на карысць урада. Аднак ці зможа новы механізм завесціся з першага разу, залежыць ад таго, як будуць развівацца падзеі ў гэтай справе ў найбліжэйшыя месяцы.

У Вялікай Брытаніі ўсякае ініцыятыва заканадаўчай і выканаўчай галін улады, якая ўшчамляе правы грамадзян, звычайна пачынае працаваць толькі пасля таго, як пройдзе праз горан судовай сістэмы, дзе найлепшыя юрыдычныя розумы здольныя разабраць на часткі і зрабіць бескарысным кожны недапрацаваны закон.

На першым этапе супрацьстаяння NCA пераканала суддзю выпісаць ордэр. Цяпер справа за жонкай азербайджанскага банкіра.

Брытанія хоча пазбавіцца ад брудных грошай з Расеі. Як яна гэта зробіць?

Калі Хаджыева давядзе, што набыла два дамы на законна заробленыя два дзясяткі мільёнаў фунтаў, справу закрыюць.

Калі не - NCA папросіць суд канфіскаваць маёмасць, а потым прадасць яе.

«Першапачаткова гэтыя сродкі стануць уласнасцю Вялікай Брытаніі, а іх далейшы лёс - прадмет наўпроставых дыскусій аб маштабах рэпатрыяцыі паміж краінай паходжання грошай і брытанскім урадам», - сказаў Тун.

На гэтым этапе ўся працэдура - грамадзянская справа ў рамках дазнання, а не крымінальны пераслед. Іншымі словамі, нават калі маёмасць канфіскаваная і прададзеная з малатка, гэта не робіць былога ўласніка вінаватым. Аднак і тут ёсць агаворка.

Калі ўлады палічаць, што чалавек, які атрымаў ордэр, у працэсе выканання прадпісання паспрабаваў абвесці іх вакол пальца, яны могуць пачаць крымінальную справу, што пагражае штрафам і двума гадамі турмы.

Але гэта - юрыдычная тэра інкогніта, і прававыкарыстанне ў частцы крымінальнага пераследу будзе залежаць ад таго, як пройдуць першыя працэсы і як абвінаваўцы ў судзе змогуць абыйсці шматлікія падводныя камяні, перш за ўсё прэзумпцыю невінаватасці і права не сведчыць супраць сябе.