Актывісты з Берасця - міліцыянтам: У вас наогул ёсць дзеці?

Як праходзяць традыцыйныя акцыі пратэсту супраць АКБ.

Юлія Зубік - актывістка кампаніі супраць будаўніцтва пад Берасцем акумулятарнага завода. Яна не знаходзілася ў палітычных партыях і грамадскіх рухах. Апошні год перавярнуў яе жыццё і змяніў стаўленне да таго, што адбываецца ў краіне.

Аб тым, як гэта адбылося, суразмоўца шчыра расказала ў інтэрв'ю «Салідарнасці». Юлія Зубік – дырэктарка невялікай лагістычнай фірмы. Ейная сям'я - муж і двое дзяцей - жывуць у вёсцы Тэльмы, якая знаходзіцца побач з Берасцем.

– Мой муж марыў аб уласным доме з садам і агародам. Імкнучыся палепшыць жыллёвыя ўмовы, надумалі пабудаваць дом, а не купляць кватэру. Мы ўзялі крэдыт, які дагэтуль выплачваем.

Улетку сям'я Юліі планавала пераязджаць у новы дом, але ўлазіны давялося адкласці на нявызначаны тэрмін. Побач з вёскай Хабы, дзе пабудаваны дом, у радыусе кіламетра плануецца адкрыццё акумулятарнага завода.

- Мы асцерагаемся за здароўе дзяцей і сваё, бо разумеем, што свінец і ўсё, што з ім звязана, гэта вельмі небяспечна, - тлумачыць Юлія. – Экалагічныя праблемы закрануць не толькі нашую вёску. Спецыялісты, якія выступаюць супраць адкрыцця акумулятарнага завода, кажуць пра тое, што гэта закране ўвесь горад, бо выкіды распаўсюджваюцца на адлегласць да 30 кіламетраў. Паколькі ачышчальных збудаванняў на заводзе няма, адкіды будуць злівацца ў ліўнёўку, а потым трапяць у раку.

За дзесяць месяцаў берасцейскія ўлады дазволілі супраціўнікам будаўніцтва завода АКБ правесці толькі адно мерапрыемства.

- Мітынг прайшоў 29 красавіка ў парку Ваяроў-інтэрнацыяналістаў. Мы паспелі да яго падрыхтавацца, распаўсюдзіць інфармацыю, раздавалі ўлёткі людзям на вуліцы – успамінае Юлія. – На мітынг прыйшлі больш за дзве тысячы чалавек. Пасля гэтага, колькі мы ні падавалі заявак на акцыі, кожны раз атрымлівалі адмовы. Улады знаходзілі розныя прычыны. Напрыклад, паказвалі, што ў гэтым месцы нельга праводзіць масавыя мерапрыемствы. Калі месца было ў спісе дазволеных, нам пісалі, што ў гэты час тут будзе праводзіцца іншае мерапрыемства.

Са слоў суразмоўніцы, парк ваяроў-інтэрнацыяналістаў закрыты на рамонт. Альтэрнатыўная пляцоўка-стадыён «Лакаматыў» - знаходзіцца наводшыбе, туды ніхто не прыйдзе.

Актывісты сабралі сорак тысяч подпісаў супраць будаўніцтва завода. З лютага кожную нядзелю супраціўнікі завода АКБ выходзяць на цэнтральную плошчу Берасця карміць галубоў. Такім чынам людзі праяўляюць маўклівы пратэст супраць будаўніцтва завода. Іншай магчымасці праявіць сваю пазіцыю ў іх няма.

- У розны час збіралася розная колькасць, было і 250 чалавек. Вясной-летам на плошчу выходзілі 20-50 чалавек. Цяпер гэта блізу сотні ўдзельнікаў.

Затрыманні актывістаў на плошчы сталі звычайнай практыкай. Юлію затрымалі 7 кастрычніка, калі яна сядзела на лавачцы з яшчэ адной актывісткай Таццянай Фесікавай.

Жанчын спрабавалі адбіць неабыякавыя. Людзі не давалі іх павезці. На падмогу прыбыў АМАП, аўто з'ехала пад крыкі: «Ганьба!». На адрас праваахоўнікаў крычалі: «Будзьце вы праклятыя!» , «Засранцы!», «У вас наогул ёсць дзеці?».

За тыдзень да затрымання Юлія выйшла на цэнтральную плошчу Берасця ў куртцы, на спіне была налепка «Берасце супраць эканамічнай катастрофы. Стоп завод АКБ».

- У чацвер прынеслі позвы з міліцыі, але нас не было дома. А ў нядзелю мы зноў прыйшлі на плошчу - яна ўся была ачэпленая. Там нас з Таццянай узялі і павялі ў аўтазак.

Калі мы ўбачылі, што людзі атачылі аўто, папрасілі супрацоўнікаў міліцыі: «Паглядзіце, што дзеецца. Адпусціце нас. Дайце нам позвы, і мы прыйдзем у РАУС». Але нам сказалі, што так зрабіць нельга, і апытаць нас трэба ў гэты дзень. Міліцыя выклікала АМАП, які разагнаў людзей, і нас павезлі.

На наступны дзень адбыўся суд. Юлію прыцягнулі да адміністрацыйнай адказнасці паводле артыкула 23.34 «Парушэнне парадку арганізацыі або правядзення масавых мерапрыемстваў» Кодэкса аб адміністрацыйных правапарушэннях.

- Суддзя Семянчук палічыў дэманстрацыю налепкі на куртцы выказваннем майго грамадска-палітычнага меркавання – - кажа берасцейка.

Яе аштрафавалі на 5 базавых адзінак. Юлія мае намер абскардзіць пастанову суда, але штраф плаціць давядзецца.

- Грошы на аплату штрафаў мы збіраем усім светам – - распавядае актывістка. - За 10 месяцаў іх столькі набегла... Мы саступілі ва ўсіх судах з адміністрацыяй акумулятарнага завода кампаніі «АйПауэр». Нашае заканадаўства аформленае так, што мы не можам нічога давесці. Гэты завод першы ў сваім родзе.

Юлія здзіўляецца, як можна дазваляць запуск прадпрыемства, калі няма ніводнага месца, якое прымае адкіды.

- У гаспадара гэтага завода - «Першай акумулятарнай кампаніі» ёсць прадпрыемства ў Белазёрску «БІТ-сплаў». Там перапрацоўваюць ужываныя акумулятары, робяць свінцовыя сплавы. Адкіды прадпрыемства вывозілі ў жылы пасёлак Зялёны Бор у Івацэвіцкім раёне. Тры гады адкіды ляжалі, і людзі не маўчалі, яны задавалі пытанні ўладам. І вытворца адкідаў, і Міністэрства навакольнага асяроддзя абавязаныя былі кантраляваць сітуацыю. Чаму яны гэтага не зрабілі, і адкіды ляжалі пад адкрытым небам?

Мы агучылі гэтую тэму. Дзякуючы рэзанансу праблему часткова развязалі: адкіды пачалі вывозіць з Зялёнага Бору ў Бабруйскі раён на палігон Вішнёўка.

- Юлія, на якія думкі вас наводзіць сутыкненне з дзяржаўнай машынай?

– Я вельмі засмуцілася, калі даведалася, як працуе наша сістэма. Я жыла ў ружовых акулярах, нічога не разумела і не ведала. Мы бяспраўныя. Чыноўнікі ўважаюць сябе за богаў, а мы працуем на іх.

Паводле законаў свабоднай эканамічнай зоны забаронена размяшчаць прадпрыемствы, якія займаюцца захоўваннем і перапрацоўкай небяспечных матэрыялаў. Калі мы гэтыя пытанні задавалі, нам сказалі, што ў Беларусі няма пераліку небяспечных матэрыялаў, таму мы нічога зрабіць не можам.

Разумееце, ні мыш'як, ні сурма, ні свінец не з'яўляюцца небяспечнымі матэрыяламі, таму што ў пераліку іх няма! Нам сказалі, што прадпрыемства не вырабляе свінец, а акумулятары, а гэта не небяспечны прадмет.

Атрымліваецца, усе законы зроблены так, што іх можна павярнуць куды трэба, і ты апынаешся безабаронным. У нас назапасіліся стосы зваротаў уладам. Іх ці футболяць па розных інстанцыях, або пішуць, што мы вам ужо адказвалі.

Што сімвалічна, праз некалькі дзён пасля таго, як мы ў Берасці правялі адзіны дазволены мітынг, у Грэцыі выбухнуў завод, які вырабляў свінцова-кіслотныя акумулятары. Гэта заводы мінулага стагоддзя.

Чаму беларускія чыноўнікі бачаць у гэтым інавацыю? Гэтыя прадпрыемствы закрываюць ва Украіне, Расеі, Кітаі, Амерыцы – са скандаламі, звязанымі з экалагічнай катастрофай. А нашы чыноўнікі надумалі так паправіць эканоміку Беларусі.