Выкрыты міф пра «натуральныя прадукты» ў СССР

Папулярная памылка спачывае на «трох кітах».

Адзін з самых жывучых міфаў, якія часта згадваюць прыхільнікі СССР - гэта тое, якія нібыта «натуральныя» прадукты былі ў гэтай краіне. Маўляў, не параўнаць з сённяшнімі - паглядзіце на прылаўкі і самі ўсё зразумееце!

Пра тое, што гэты міф не мае пад сабой ніякай рэальнай асновы, піша беларускі блогер Максім Міровіч:

«Гэты міф спачывае на трох кітах, і першы з іх - гэта параўнанне няслушных таварных катэгорый. Малако, смятана і хлеб параўноўваюцца з «Дашыракам», супамі хуткага прыгатавання і ўсялякімі там жавальнымі цукеркамі - зразумела, параўнанне будзе не на карысць апошніх.

Другі кіт - гэта тое, што ў СССР не было закону аб указанні на этыкетках поўнага складу прадуктаў - гэта нібыта дае падставу меркаваць, што прадукты былі натуральнымі (раз не быў указаны склад), хоць у рэальнасці ў тых жа савецкіх сасісках «хіміі» магло быць пабольш, чым у сучасных.

Ну і трэці кіт - гэта замоўчванне сапраўдных маштабаў выкарыстання ўсякай хіміі ў савецкай сельскай гаспадарцы. Пра гэта не любяць успамінаць (альбо не хочуць ведаць) цяперашнія фанаты СССР, хоць маштабы праблемы сапраўды катастрафічныя.

У сённяшнім матэрыяле - апавядаю пра тое, як на самой справе атрымліваліся тыя самыя «натуральныя прадукты з СССР». Заходзьце пад кат, там цікава. Ну і ў сябры дадавацца не забывайце.

Што такое пестыцыды.

Пачну адразу з галоўнага - у савецкім сельскай гаспадарцы масава выкарыстоўваліся пестыцыды. Што такое пестыцыды і для чаго яны патрэбныя? Пестыцыдамі называюць шырокую групу хімічных элементаў, якія нібыта павінны «дапамагаць» у сельскай гаспадарцы атрымліваць большую колькасць ураджаю з меншай плошчы. Пестыцыды знішчаюць пустазелле, шкодных насякомых, бактэрыі, грыбкі і нават цеплакроўных жывёл - гэта значыць, па сутнасці, з'яўляюцца ядамі.

У першай палове XX стагоддзя бескантрольнае выкарыстанне пестыцыдаў не лічылася чымсьці ганебным, аграномы зыходзілі з простай логікі - вось поле без пестыцыдаў, ураджай на ім меншы. Вось поле з пестыцыдамі - ураджай на ім большы, значыць пестыцыды гэта добра. Ужо пазней з'явіліся комплексныя навуковыя даследаванні, якія даказалі велізарную шкоду пестыцыдаў - яд у той ці іншай меры пранікаў ва ўраджай і аказваў вельмі шкоднае ўздзеянне на здароўе тых людзей, хто ўжываў потым гэтыя прадукты.

У пяцідзесятыя гады ў ЗША і іншых развітых краінах пачаліся даследаванні ўплыву пестыцыдаў на арганізм чалавека - і многія з пестыцыдаў сталі масава забараняцца да выкарыстання. Так, напрыклад, у 1950 годзе ў ЗША быў цалкам забаронены карбафос, у 1954 - буціфос, у 1956 - фосфамід. У 1965 годзе быў цалкам забаронены хлорпірыфос.

Пестыцыды ў СССР.

А што ў СССР? Уладзімір Ільіч Ленін неяк сказаў - «мы пойдзем іншым шляхам», гэта тычылася ў тым ліку і пестыцыдаў. Савецкія «Мікалаі Эканомавы» думалі больш пра павелічэнне колькасці ўраджаю, чым пра наступствы, якія гэта можа мець для здароўя людзей. Буйная чыноўніца з Міністэрства аховы здароўя СССР па прозвішчы Селіванава прама так і сказала ў 1988 годзе: «хімічнай абароне няма альтэрнатывы. Мы пацвярджаем, што комплекс шкодных фактараў, выкліканых ёю, дзейнічае і на чалавека. Ведаем, ёсць і страты, але шкоды ад прымянення ніхто не падлічыў».

Увогуле, хварэюць і пакутуюць людзі ад пестыцыдаў - ды і бог з імі, шкоду ніхто не падлічыў, значыць яе як бы і няма.

Праз «Стаханаўскія» метады вытворчасці пестыцыды не тое каб забаранялі - а наадварот, імкнуліся ўкараняць ўсё новыя і новыя, прычым увайсці ў гісторыю хацелі як дырэктары саўгасаў з неймавернымі дагэтуль ураджаямі, так і навукоўцы-хімікі - якія ўкаранілі, напрыклад, лінурон і прапанід з цэлай прапагандысцкай кампаніяй і артыкуламі кшталту «Насустрач новым пестыцыдам!».

89 хімікатаў і «натуральныя прадукты».

Урэшце, ужо ў апошнія гады існавання СССР, пестыцыды сталі забараняць і там. Буціфос, забаронены ў ЗША ў 1954 годзе, у СССР забаранілі толькі ў 1986-м. Выкарыстанне фасфаміда абмежавалі ў 1986-м, хлорпірыфоса - у 1984-м. Карбафос, забаронены ў ЗША ў 1950-м годзе, выкарыстоўваўся аж да 1991 года і працягвае выкарыстоўвацца цяпер.

Ёсць вось такі вельмі цікавы графік, які паказвае колькасць забароненых да выкарыстання хімікатаў па гадах у СССР. Як бачым, на працягу сямідзясятых і васьмідзясятых гадоў забаранялі толькі невялікую колькасць пестыцыдаў, тады як ў 1995 годзе забаранілі адразу аж 89 прэпаратаў. Выкажу здагадку, што ў 1991 годзе, пасля падзення савецкай сістэмы, у сельскай гаспадарцы нарэшце-то пачаліся сапраўдныя, палітычна незаангажаваныя даследаванні, якія праз пару гадоў працы паказалі адназначную шкоду вялікай колькасці хімікатаў, і іх адразу забаранілі.

Што ж атрымліваецца ў выніку? А атрымліваецца тое, што фактычна да самых апошніх гадоў існавання СССР там шырока выкарыстоўваліся пестыцыды - і ўсе тыя самыя «натуральныя савецкія прадукты» былі атрыманы з дапамогай шкодных для здароўя хімікатаў - проста звычайным савецкім людзям пра гэта ніхто не казаў.

І я задумаўся – ці не ад пестыцыдаў многія грамадзяне СССР так дрэнна выглядалі і страчвалі зубы ўжо ў раннім узросце?»