Лукашэнка затрымаўся ў эпосе берасцяных грамат

Толькі дурань мог прыдумаць дэкрэт аб лічбавай эканоміцы ў дыктатарскай Беларусі.

19 красавіка «палатка» прыняла скандальныя папраўкі ў закон аб СМІ, якія робяць больш жорсткімі цэнзуру ў інтэрнэце і ўводзяць абавязковую рэгістрацыю інтэрнэт-карыстальнікаў.

Сваё стаўленне да ўзмацнення жорсткасці цэнзуры над інтэрнэтам у інтэрв'ю Charter97.org выказаў кіраўнік аналітычнага цэнтра «Стратэгія» Леанід Заіка.

- З пункту гледжання нашай улады, нічога незвычайнага не адбылося. Напрыклад, у сярэднія веку тым, хто «расцякаўся думкай па дрэве» не давалі бярозавай кары для напісання тэкстаў. Відавочна, што наш урад, на чале з Лукашэнкам, засеў у эпосе берасцяных грамат.

Новы закон аб СМІ - смешная спроба неяк процідзейнічаць развіццю інфармацыйнага грамадства. Таму што сам па сабе інтэрнэт - гэта феномен, які з'яўляецца цалкам свабоднай, адкрытай пляцоўкай. І ён не трывае адміністрацыйнага ўмяшання.

А займацца тым, каб лавіць у сетцы няшчасных дзяўчат, якія пакідаюць каментары на форумах пра губную памаду - гэта, прабачце, несур'ёзна.

Я магу ацаніць гэтую сітуацыю з дапамогай гістарычнай рэтраспектывы. Мне даводзілася займацца рэгістрацыяй друкаваных выданняў у пачатку 90-х гадоў - тады ўсё было вельмі дэмакратычна. З сярэдзіны 90-х пачалося «закручванне гаек», але потым з'явіўся інтэрнэт - і перакуліў усе патугі уладаў. Цяпер мы бачым, што яны пачалі «тарпедаваць» інтэрнэт.

Выснова простая: чым горш ідуць справы ў краіне, тым больш прымаецца абмежавальных законаў аб СМІ. Але лепш ад гэтага справы ісці не стануць.

- Як новы закон аб СМІ адаб'ецца на лёсе так званай «лічбавай эканомікі», аб пабудове якой было абвешчана асобным дэкрэтам?

- Ды проста нейкія дурні складалі тэкст гэтага дэкрэту! «Дэкрэт аб развіцці лічбавай эканомікі»... Ды толькі дурань мог прыдумаць такое! Я не кажу канкрэтна пра Аляксандра Рыгоравіча, можа, яму гэты тэкст проста «падсунулі» (смяецца)...

Уся эканоміка цяпер - лічбавая. Нялічбавыя - толькі хабары. Гэты дэкрэт - настолькі смешная рэч, што не хочацца яго каментаваць. Унутры нармальнай эканомікі ўсе працэсы даўно «аблічбаваныя».

А калі лічыць, што «лічбавая эканоміка» - гэта адправіць ад дзяўчынкі на фірме табліцу хлопчыку ў міністэрстве эканомікі, то тады, вядома, трэба асобны дэкрэт. Каб перахітрыць саміх сябе сваімі смешнымі ўяўленнямі.

Лічбавае грамадства і «бітызацыя» жыцця адбываецца сама па сабе. Найлепшае, што могуць зрабіць людзі, прыдумляю дэкрэты і папраўкі, якія ўносяцца ў закон СМІ - гэта адысці ў бок, не станавіцца на шляху ў лакаматыва.

І галоўнае - не чапаць інтэрнэт. У Беларусі ён чамусьці стаў сімвалам свабоды і глупства адначасова. Лавіць у ім каментатараў - паказваць сваё глупства. У выніку дурні будуць усё роўна бачныя: але гэта ўжо будуць не тыя, хто выставіў сябе на пасмешышча сваімі каментарамі, а тыя, хто ганяўся за імі па сеціве.

- Амаль адначасова з беларускім законам аб СМІ ў Расеі паспрабавалі заблакаваць Telegram.

- У свой час у СССР былі забароненыя многія кнігі. Пры гэтым я даслоўна «купаўся» ў антысавецкай літаратуры - якая мае «палітычныя дэфекты», якая знаходзілася ў аддзелах спецыяльнага захоўвання. Уся справа ў тым, што я тады пісаў дысертацыю пра заходнееўрапейскую палітычную думку.

Дык вось, у той літаратуры на самай справе нічога страшнага для савецкай улады не было. А вось тое, што яна знаходзілася пад жорсткай забаронай, як раз і прывяло да сітуацыі, калі людзі перасталі давяраць уладзе.

І блакаванне інтэрнэт-рэсурсаў цяпер - гэта справа такая ж, пячорнае. Пячорныя людзі становяцца на шляху прагрэсу. Хлопцы, давайце ўсё ж такі лепш будзем развівацца, а не забараняць.

Нагадаем, што 19 красавіка так званая «палата прадстаўнікоў» прыняла скандальныя папраўкі да закона аб СМІ, якія канчаткова знішчаюць свабоду слова ў Беларусі. Папраўкі ўводзяць абавязковую рэгістрацыю навінных інтэрнэт-рэсурсаў. Уладальнікі і рэпарцёры не зарэгістраваных інтэрнэт-рэсурсаў не прызнаюцца журналістамі, не маюць права на атрыманне і абарону крыніцы інфармацыі, а пры з'яўленні на масавых акцыях прыраўноўваюцца да дэманстрантаў.

Уводзіцца абавязковая ідэнтыфікацыя асобаў, якія размяшчаюць матэрыялы ці каментары на форумах, у інтэрнэт-рэсурсах». Гэта значыць рэдактараў якія працуюць у Беларусі інтэрнет-СМІ будуць прымушаць здаваць спецслужбам звесткі сваіх журналістаў і чытачоў, што каментавалі артыкулы. Дапускаецца магчымасць блакавання сацыяльных сетак і абмежаванне доступу да інтэрнэт-рэсурсаў у пазасудовым парадку.

Экспэрты назвалі гэтыя папраўкі «ўдарам па незалежнай журналістыцы» і «новым закручваннем гаек».

Напярэдадні прыняцця паправак у закон аб СМІ ў Беларусі быў заблакаваны найбуйнейшы незалежны сайт Charter97.org.