Беларусы пачалі пазней браць шлюб з эканамічных прычын

Эканоміка моцна ўплывае на дэмаграфію.

Жанчыны прымаюць пастанову аб уступленні ў шлюб і нараджэнні дзіцяці ўсё пазней, але пры гэтым ва ўсім свеце ўсё больш відавочна назіраецца тэндэнцыя да нараджэння першага дзіцяці да замужжа, піша thinktanks.by.

Да такой высновы прыйшоў экспэрт Цэнтра эканамічных даследаванняў BEROC Леў Львоўскі па выніках даследавання «Mind The Gap: What Explains Changes in the Relative Timing of Marriage and Fertility?» («Як растлумачыць змены часу ўзяцця шлюбу і нараджэння дзіцяці?»).

Феномен нараджэння дзяцей у няпоўных сем'ях тычыцца ўсіх груп насельніцтва

«Ва ўсім свеце збліжаюцца і пачынаюць перасякацца трэнды сярэдняга ўзросту першага замужжа і першых родаў. Раней сярэдні ўзрост уступлення ў першы шлюб быў прыкметна меншы, чым узрост, калі ў жанчыны з'яўляўся першае дзіця. Цяпер дыстанцыя паміж сярэднім узростам першага замужжа і сярэднім узростам нараджэння першага дзіцяці скарачаецца, а ў большасці развітых краін свету стала адмоўнай. У Беларусі ў сярэднім нараджаюць пазней, чым уступаюць у шлюб, але адрэзак часу паміж гэтымі двума падзеямі скарачаецца», - распавёў Леў Львоўскі.

Гэты трэнд, са слоў экспэрта, можа паўплываць на прыняцце пастаноў аб сацыяльнай падтрымцы дзяцей, народжаных па-за шлюбам. «Такія дзеці звычайна знаходзяцца ў горшых умовах, чым іх аднагодкі, народжаныя ў поўных сем'ях. Бацькі выдаткоўваць на іх менш часу і грошай, у выніку ў такіх дзяцей часта горшыя паказчыкі ў школе і стан здароўя.

Як паказваюць даследаванні, наяўнасць афіцыйнага шлюбу бацькоў мае ў гэтых пытаннях ключавое значэнне. Дзіця, народжаная ў незарэгістраваным шлюбе, паводле многіх характарыстык бліжэйшае да тых, хто народжаны самотнымі маці», - растлумачыў экспэрт.

Доўгі час сацыяльныя праграмы дапамогі самотным маці наладжваліся зыходзячы з таго, што такія маці належаць да маргінальных сацыяльных груп. Да прыкладу, у ЗША праграмы сацыяльнай дапамогі самотным маці былі ў асноўным арыентаваныя на бедных чарнаскурых жанчын. Але цяпер феномен больш ранняга дзетараджэння тычыцца ўсіх груп насельніцтва.

Людзі адкладаюць уступленне ў шлюб праз няроўнасць і нізкую мабільнасць даходаў

Паводле даследавання Льва Львоўскага, на больш ранняе нараджэнне дзяцей і больш позні шлюб адначасова уплываюць два розныя чыннікі. Гэта - павелічэнне няроўнасці на ўзроўні даходаў і памяншэнне мабільнасці даходаў, гэта значыць магчымасці значнай змены іх ўзроўню.

«Шлюб - гэта легальнае пагадненне аб тым, што два чалавекі гатовыя падзяляць спажыванне, мець агульны бюджэт, і што пры разводзе маёмасць будзе падзеленая. Таму, калі вынесці за дужкі каханне, кожны чалавек хоча ўкласці шлюб з максімальна багатым партнёрам. Але паколькі такое жаданне ёсць з абодвух бакоў, у канчатковым выніку людзі выбіраюць партнёраў прыкладна з тымі ж даходамі, як і ў іх», - адзначыў Леў Львоўскі.

Такім чынам, у выпадку падвышэння даходаў у адной з катэгорый насельніцтва, яе прадстаўнікі пачынаюць адкладаць пастанову аб укладанні шлюбу ў надзеі знайсці партнёра ў сваім, цяпер больш багатым і больш вузкім коле. Змяняюцца і чаканні прадстаўнікоў больш бедных слаёў, якія пачынаюць спадзявацца, што змогуць знайсці сабе больш багатых партнёраў.

Што да мабільнасці даходаў, то калі яна моцна павялічваецца, гэта спараджае няўпэўненасць у будучыні. «Чалавек можа адкладваць пастанову ва ўмовах высокай мабільнасці прыбыткаў праз няўпэўненасць ў заўтрашнім дні, незалежна ад таго, ці чакае ён паляпшэння або пагаршэння сітуацыі з даходамі», - сказаў Леў Львоўскі.

Эканаміст распавёў, што сёння ў многіх краінах мабільнасць даходаў памяншаецца за кошт розных захадаў дзяржаўнага рэгулявання, у тым ліку за кошт прагрэсіўнай стаўкі падаткаабкладання.

«Памяншэнне мабільнасці даходаў адкладае шлюб - чым меншая мабільнасць, тым менш патрэбная страхоўка ў выглядзе заробку мужа. Адначасова нізкая мабільнасць даходаў дазваляе жанчыне не адкладаць пастанову аб нараджэнні дзіцяці, бо ёсць пэўная ўпэўненасць у заўтрашнім дні, і пры гэтым адкласці шлюб у надзеі пашукаць лепшага мужа», - адзначыў Леў Львоўскі.

Са слоў эканаміста, «два механізмы - высокая няроўнасць і досыць нізкая мабільнасць даходаў злучаюцца, і як вынік утворыцца характэрны для большасці краін трэнд да больш ранняга нараджэння дзіцяці, чым ўступлення ў шлюб. Гэтым трэндам можна кіраваць, распрацоўваючы законы, якія ўплываюць на няроўнасць і мабільнасць даходаў, і з дапамогай іх будуць уплываць на прыняцце пастаноў, якія тычацца планавання сям'і».