Дыктатар не гуляе ў хакей

ЧС у Даніі стаў адкрыццём і Рубіконам.

Самую сур'ёзную палітычную паразу за апошнія гады Беларусь пацярпела не ў Брусэлі і не ў Маскве на чарговых нафтагазавых перамовах, а на мінулым тыдні ў Капенгагене. Вылет каманды Беларусі ў хакеі з вышэйшага дывізіёна - гэта пляма, ад якой краіне, якае шчыра пазіцыянуе (пазіцыянавала?) сябе хакейнай, не адмыцца, нават калі фінал Каляднага турніру на прызы Лукашэнкі афіцыйна зрабіць нацыянальным святам, піша «Белгазета».

Паколькі гісторыя рухаецца па спіралі, збольшага сімвалічна, што катам беларусаў сталі аўстрыйцы (цяперашнія 0:4 ад Аўстрыі - адная з самых ганебных старонак у гісторыі беларускага хакея), якіх гадоў пяць назад, мы, якія маюць цэлую каманду ў Кантынентальнай хакейнай лізе (КХЛ) і непадмацаваныя планы на п'едэстал чэмпіянату свету, нават за спаборнікаў не разглядалі.

Падчас апошняга падзелу Рэчы Паспалітай Аўстрыйскае каралеўства захапіла ў нас заходнюю частку Берасцейскага ваяводства, цяпер Аўстрыя нанесла не менш жорсткі геапалітычны ўдар: адабраць у беларускіх уладаў думку, што ў хакеі Беларусь - не эліта, а штосьці накшталт Паўднёвай Карэі, якая таксама пакінула эліту сусветнага хакея... Лепш бы аўстрыйцы зноў прэтэндавалі на частку нашай тэрыторыі. Яе, тэрыторыю, хоць змогуць абараніць інстытуты міжнароднага права, асуджанаму беларускаму хакею не дапамаглі ні сотні мільёнаў даляраў, выкінутых за 10 гадоў удзелу менскага «Дынама» ў КХЛ, ні патомны аграрый Сямён Шапіра, які прымусова ўзяўся за клюшку ў якасці старшыні хакейнай федэрацыі, ні нават сам Лукашэнка, даўно які ператварыў спартыўныя нарады ў вячоркі, якія маюць прыхаваную цягу да мазахізму чыноўнікаў і аматараў моцных ідыёмных выразаў - далей слоў на такіх мерапрыемствах справа ні разу не заходзіла. Зрэшты, гэта праблема не толькі спорту.

КРЫТЭРЫІ АДБОРУ

У беларускі хакей укладваюцца такія сродкі, што дай гэтыя грошы той жа Аўстрыі, яна праз пару гадоў сапраўды прэтэндавала б на медалі ЧС - не паводле заяўнага прынцыпу, як гэта прынята рабіць у Беларусі вуснамі, як правіла, настаўнікаў канадскага паходжання, а выходзіла б і змагалася. Вядома, можна назваць беларускі хакей з яго звышфінансаваннем ахвярай ланцуга няшчасных выпадковасцяў (не таго выбралі трэнера, не таму легіянеру далі беларускі пашпарт і г. д.), але фіяска ў Капенгагене пацвердзіла зваротную думка - якая прывяла да пажару кароткае замыканне адбылося праз сістэмныя памылкі кіраўніцтва. Прычым гаворка ідзе не аб кіраўніках федэрацыі і спартыўнай галіны ў цэлым, якіх хутка, магчыма, будуць мяняць часцей, чым галоўных трэнераў у футбольным менскім «Дынама». А пра чалавека, які іх дастае з экзатычных для спорту месцаў - з МНС, Дзяржпамежкамітэта, сельскай гаспадаркі і нават са службы ўласнай бяспекі.

Пачалося ўсё з ўдалага досведу прызначэння кіраўніком федэрацыі сілавіка Уладзіміра Навумава, пры якім Беларусь і ў паўфінале Алімпіяды адзначылася (Навумаў, праўда, тады толькі заступіў на пасаду старшыні).

З часам крытэрыі адбору станавіліся ўсё больш мяккімі - кожнаму новаму кіраўніку дастаткова было праяўляць вернасць дзейнай уладзе і пажадана чагосьці дамагчыся ў кожнай галіне: ад удалага збору ўраджаю да перамог у пажарна-практычным спорце. А аўтарытэт у спорце быў неабавязковы - хутчэй, наадварот, непажаданы, бо чалавекам з досведам складаней кіраваць.

Яго, натуральна, можна ў кожны момант прыбраць, але ж заўзятар - не дурань, і ў завочным супрацьстаянні ён хутчэй паверыць таму, хто хакей дасканала ведае, а не таго, хто адначасова кіруе дзяржавай, распісвае гонкі біятланістам і раскрывае крымінальныя справы. Не выключана, што менавіта з гэтай прычыны Лукашэнка не наважваецца забяспечыць недатыкальнымі паўнамоцтвамі нават ўлюбёнца Міхаіла Захарава, вернасць і адданасць якога вымяраецца гектарамі скошанай травы на пляцы ў Драздах. Таму ўменне карыстацца адміністрацыйным рэсурсам і пры гэтым адсутнасць уласных перакананняў і ведаў у профільнай галіне - гэта тое, чаго сёння цалкам дастаткова, каб кіраваць беларускім хакеем. Кампетэнтнасць? Не, не чулі. Усе становіцца зразумела, калі перачытваеш словы Шапіры, сказаныя за некалькі тыдняў да дацкай катастрофы: «Мы знаходзімся на высокім узроўні. Грошы, выдаткаваныя на хакей, бясследна не зніклі. Беларусь уваходзіць у дзясятку лідараў хакея».

СІЛА ПАДМАНУ

Нежаданне кіраўніка федэрацыі браць на сябе поўную адказнасць і «пошук аптымальных варункаў» прывялі да таго, што ў беларускім хакеі створаныя ўсе ўмовы для з'яўлення штрэйкбрэхера: ад легіянераў сумнеўнай якасці, чые агенты ўмелі пераканаць часта зменлівую селекцыйную службу менскага «Дынама», да галоўных трэнераў нацыянальнай каманды - фіна Кары Хейкіля і канадца Дэйва Льюіса, які скасаваў кантракт з беларусамі падчас дацкага ЧС.

Хоць Люіс 3 гады назад пачаў вельмі бадзёра: каманда дайшла да чвэрцьфіналу, у групе ўпэўнена разабраўшыся са зборнай ЗША. Але затым высветлілася, што бакі ў той каманды былі надзьмутыя паветрам, нібы ў кабылы, якую дзед Шчукар у цыган купляў. Пралёт міма хатняй алімпійскай кваліфікацыі, самая ганебная параза вугорцам 2 гады таму ў Пецярбургу - да гэтага каманда Вугоршчыны на ЧС не перамагала з 1939 года. Падстаў для трэнерскай адстаўкі было дастаткова, але канадзец карт-бланш нібы ў латарэю выйграў: Дэйв Льюіс гэтак жа спрытна і хутка павёў каманду фальшывым шляхам, як Льюіс Кэрал Алісу па Залюстроўю. У якасці свайго «сакрэтнага інгрэдыенту» ён выдаваў нейкую сістэму, якую ніхто з беларускіх спецыялістаў так і не мог зразумець. А калі Люіс пасля хваравітай паразы ад Францыі (2:6) вымавіў фразу, што «калі абаронца адзін не можа даць рады з адным форвардам, сістэма і не можа працаваць», пытанне аб тым, ці ёсць наогул гэтая сістэма, стала, як ніколі, актуальным. Заўзятары сталі напрактыкоўвацца, прыдумляючы сітуацыі, у якіх сістэма яшчэ можа не працаваць: калі брамнік не справіўся з кідком; калі нападнік не здабыў укіданне; калі рэкламная паўза зацягнулася і г. д.

Менавіта пасля паразы ад французаў Шапіра нечакана пакінуў размяшчэнне каманды і паляцеў у Менск. Праз 2 дні Люіс і каманда рассталіся на ўзаемную згоду, а памочнік канадца Сяргей Пушкоў атрымаў у плечы прыстаўку «выканаўца абавязкаў». Супадзенне? Не думаем, з улікам таго, што ніводная важная хакейная пастанова не прымаецца без удзелу Аляксандра Лукашэнкі. А Шапіра ў Менск вяртаўся відавочна не на парад у гонар Дня Перамогі.

ПРЫ СВАІХ

Цяпер застаецца чакаць рэакцыі Лукашэнкі. Але нічога не зменіцца: у «Дынама» зноў пальюцца мільёны; замежныя хітруны вытрымаюць дзяжурную паўзу, каб зноў прапаноўваць свае паслугі старшыні, які ў кармавых культурах разбіраецца лепш, чым у гібрыдных кідках; пара-тройка замежнікаў атрымаюць беларускія пашпарты, а праз пару гадоў забудуць, дзе знаходзіцца Беларусь.

Але гэта ўсё адно: ад беларускай каманды, уласна, як і ад «Дынама» ў КХЛ, ужо ніхто нічога не чакае. Галоўнае, каб з лукашэнкаўскім Калядным турнірам усё было ў парадку.