Каго збіраецца «перавыхоўваць» ДАІ бальнай сістэмай?

Усе ведаюць, што разумны вучыцца на чужых памылках, нармальны – на сваіх, дурань увогуле не здольны да навучання.

Уласна кажучы, гэта сэнс любой сістэмы пакарання.

Мабыць, колькасць дурняў у нас зашкальвае, раз улады занепакоіліся сістэматычнасцю парушэнняў, піша abw.by.

Прыводзяцца нават такія лічбы: «Значная колькасць кіроўцаў робіць больш за 25 парушэнняў цягам года. Асабліва злосныя "прымудраюцца" здзейсніць за год больш за 100 парушэнняў ПДР».

"Мяркую, і гэта пацвярджаецца практыкай, што любое парушэнне, нават самае нязначнае, калі яно паўтараецца шмат разоў, прывядзе да цяжкіх наступстваў. То-бок, будзе здзейсненае ДТЗ, якое прывядзе да смерці або траўмавання людзей, – адзначыў намеснік кіраўніка УДАІ МУС Беларусі Аляксандр Цагельнік. – Мы хацелі б прымусіць задумацца грамадзянаў і адмовіцца ад сістэматычнага парушэння ПДР".

Як усе ведаюць, такой пастановай, на думку ўладаў, павінна стаць сістэма штрафных балаў.

Пазіцыя ДАІ зразумелая: з сістэматычнасцю, якая вынікуе цяжкія наступствы, трэба змагацца. Але чаму ніхто не хоча пачаць развязваць праблему спачатку і задумацца, што рухае парушальнікамі?

У нас, як заўсёды, усё проста і складана адначасова. З аднаго боку, кіроўцы ў асноўнай сваёй масе законапаслухмяныя і не схільныя свядома парушаць ПДР, з другога – у кожнага ў галаве ёсць свае "Правілы", і, як паказвае практыка, той самы славуты тэхагляд у іх не значыцца. А яшчэ "не вельмі" парушаць – гэта размаўляць праз тэлефон падчас руху, "вымушана парушаць" – узяць дзіця на калені, калі месцаў для астатніх пасажыраў не хапае, "зусім не парушаць" – ехаць з хуткасцю +9,9 км/г да вызначанага абмежавання. Зрэшты, апошняе парушэнне нават КаАП такім не мяркуе.

У выніку ў паслужным спісе звычайных кіроўцаў могуць апынуцца "грахі", вытокі якіх самыя розныя: няўважлівасць, свядомае адхіленне ад некаторых (на думку парушальніка, залішне жорсткіх) правілаў і прынцыповае ігнараванне несправядлівых патрабаванняў.

І гэта толькі суб'ектыўныя матывы. А ёсць жа яшчэ і аб'ектыўныя.

На круглым стале ў БелТА Юры Важнік, кіраўнік управы Беларускай асацыяцыі экспертаў і сюрвеераў на транспарце (БАЭС), выказаў меркаванне, што сістэма пакарання павінна быць накіраваная на тых парушальнікаў, якія схільныя выконваць закон, і прафілактыкай у гэтым выпадку служаць напаміны: "Чым больш будзе напамінаў пра парушэнні і магчымае пакаранне, тым лепш. Памятаю, у Швецыі палкоўнік паліцыі прыводзіў сітуацыю: пры абмежаванні хуткасці 40 адзін кіроўца едзе 51 кіламетр за гадзіну, другі – 90. Кім з іх трэба займацца? Правільны адказ – тым, хто ехаў 51 кіламетр у гадзіну. Той, хто едзе на хуткасці 90 першапачаткова ігнаруе ўсе нормы, таму трэба займацца тым, хто нібыта і згодны выконваць патрабаванні, але выпрабоўвае сістэму на трываласць. І калі яна ніяк не адрэагуе, то потым ён будзе ехаць з хуткасцю 52, 53 і больш. Сістэма штрафных балаў накіраваная якраз на такіх парушальнікаў".

А дэкан аўтатрактарнага факультэта БНТУ, доктар тэхнічных навук, дацэнт Дзяніс Капскі нагадаў, што для захавання ПДР павінны быць створаныя яшчэ і ўмовы: "На сёння арганізацыя дарожнага руху набывае зусім новую значнасць. Бо больш за 50 адсоткаў стратаў адбываецца менавіта праз няякасную арганізацыю дарожнага руху. Мы можам стварыць такія ўмовы для чалавека, калі ён будзе проста зацікаўлены ехаць з хуткасцю плыні 50 кіламетраў за гадзіну. Мы проста яму скажам: рэкамендаваная хуткасць – 50, на іншым участку – 60, на трэцім – 80. Усё залежыць ад умоваў... На жаль, у гэтым законапраекце ёсць мінус – ён не агаворвае адказнасць. І да гэтага часу не сказана, як балансатрымальнікі дарогі будзе рэагаваць, калі гарадская вуліца з'яўляецца агменем аварыйнасці... Такім чынам, у гэтым кірунку яўнай змены не адбудзецца".

Кіраўнік Сталай камісіі на прамысловасці, паліўна-энэргетычным комплексе, транспарце і сувязі "палаты прадстаўнікоў" Анатоль Рыбак у сваю чаргу мяркуе, што бальная сістэма – гэта не спосаб кантролю, а "дадатковы механізм для пакарання". "Пункт, які тычыцца бальнай сістэмы, на мой погляд і на думку маіх калегаў, сёння не прапрацаваны грунтоўна і працаваць не будзе. Мы прапануем пакуль яго з законапраекта вынесці, правесці абмеркаванні і эксперыментальна паглядзець, як ён можа працаваць", – дадаў ён.

Мы таксама паспрабавалі разабрацца, ці свядома людзі становяцца "сістэматычнымі парушальнікамі" нават пры цяперашніх штрафных падыходах?

Пытанне мінулага тыдня гучала так: "Атрымаўшы штраф за нейкае парушэнне, ці прадаўжалі вы рабіць гэтаксама?"

Атрымалася, што на свядомае парушэнне пасля атрыманага пакарання ідуць 18%. "Так, авось не зловяць!" – адказалі яны.

Астатнія не збіраюцца надалей парушаць закон, хоць і не выключаюць такой магчымасці.

"Я ўвогуле ніколі не парушаю", – сцвярджаюць 10% рэспандэнтаў.

"Не, я вучуся на сваіх памылках", – сказалі 20%.

І 52% удзельнікаў апытання прызналіся, што парушэнне магчымае, але "калі толькі праз няўважлівасць".

Дык каго ж мы будзем перавыхоўваць бальнай сістэмай? Гэтыя самыя 18%, сярод якіх невядома колькі тых, хто ў прынцыпе не збіраецца ездзіць паводле ПДР? Або прымусім 52% забыцца пра няўважлівасць на дарогах? Хоць апошніх можна было б зберагчы ад ненаўмысных парушэнняў іншымі спосабамі – прафілактыкай, тымі ж напамінамі і сродкамі арганізацыі дарожнага руху... Але дзе там! Прасцей прыдумаць яшчэ адно пакаранне і запалохаць усіх пазбаўленнем за ўсё.