Калі адключаць інтэрнэт: у РФ пачынае дзейнічаць «Пакет Яравой»

«Пакет Яравы» значна пашырыць магчымасці спецслужбаў РФ, аж да адключэння інтэрнэту.

Расейскія правайдары пачалі атрымліваць камерцыйныя прапановы ад кампаніі "МФІ-Софт" на рэалізацыю так званага "пакета законаў Яравой". Згодна з гэтым дакументам, аператары павінны захоўваць ўсе паведамленні карыстальнікаў цягам 30 дзён. Кошт абсталявання для захоўвання трафіку для сярэдніх правайдараў можа каштаваць блізу 300 мільёнаў рублёў. Экспэрты мяркуюць, што гэта прывядзе да закрыцця практычна ўсіх невялікіх правайдэраў і скончыцца манапалізацыяй рынку, паведамляе “Радио Свобода”.

IT-спецыяліст, уладальнік проксі-сэрвісу TgVPN Уладзіслаў Здольнікаў апублікаваў у сваім тэлеграм-канале прыклад камерцыйнай прапановы, якую пачалі атрымліваць правайдары. Кампанія "МФІ-Софт", якая вырабляе САВМ (Сістэма тэхнічных сродкаў для забеспячэння функцый аператыўна-вышуковых мерапрыемстваў. - Заўвага.), і "Рэвізор", які правярае даступнасць заблакаваных сайтаў.

Згодна з гэтай прапановай, за захоўванне трафіку з інтэрнэт-канала прапускной здольнасцю 7 гігабіт аператар павінен заплаціць 37 мільёнаў рублёў. Як тлумачыць Здольнікаў, гэта складае 7-8 тысяч кліентаў, якія працуюць адначасова. А для сярэдняга правайдэра з 80-100 тысячамі кліентаў, кошт захоўвання трафіку дасягне 300 мільёнаў рублёў. Для невялікіх правайдэраў гэта недасягальная сума. Акрамя "МФІ-Софт", камерцыйная прапанова можа адправіць і некалькі іншых кампаній, так ці інакш звязаных з ФСБ. Аднак Здольнікаў мяркуе, што кошт прапановы не паменшыцца, бо неабходнае абсталяванне сапраўды каштуе вельмі дорага.

- Раней я думаў, што гэта не пацягнуць аператары, у якіх менш за 30-40 тысяч карыстальнікаў, - кажа Здольнікаў. - Але цяпер стала відавочна, што ва ўсіх аператараў, акрамя некалькіх самых буйных, няма шанцаў выжыць. Некаторыя аператары, наколькі я ведаю, ужо пачалі шукаць, каму прадаць абаненцкую базу.

Знайсці выйсце з гэтай сітуацыі ўсё правайдары павінны да 1 кастрычніка - у гэты дзень набывае моц норма "закону Яравой" аб захоўванні трафіку. Мабільныя аператары пачнуць захоўваць трафік абанентаў ужо з 1 ліпеня.

Кіраўнік перадвыбарчага штаба Навальнага, IT-спецыяліст Леанід Волкаў апісаў, што чакае найбліжэйшым часам усіх правайдараў. Спачатку да тых, хто не ўсталяваў неабходнае абсталяванне, прыйдуць з Раскамнагляду, накладуць штраф і прыстрашаць адкліканнем ліцэнзіі. Затым да правайдараў прыйдуць з "Растэлекаму", кампаніі з пераважна дзяржаўным удзелам, і прапануюць купіць сетку, абаненцкую базу і абсталяванне за бесцань.

Абодва экспэрты мяркуюць, што ў выніку "закон Яравой" прывядзе да манапалізацыі рынку і ўзмацнення кантролю з боку дзяржавы: з больш чым тысячы аператараў выжывуць толькі аператары так званай "вялікай чацвёркі" (кампаніі МТС, "Мегафон", "Вымпелком", які працуе пад гандлёвай маркай "Білайн" і Tele2), а таксама, магчыма, яшчэ пара адносна буйных правайдараў.

- Моц, нескаронасць расейскага інтэрнэту - у многіх сотнях дробных правайдараў, - мяркуе Леанід Волкаў. - Рунэт таму некітайскі і ніяк не становіцца кітайскім: сотні (больш за тысячу) правайдараў выконваюць паслугі перадачы звестак, дзясяткі маюць транспамежныя пераходы. Процьма незалежных сетак, якія хітрым чынам перасякаюцца і абменьваюцца трафікам адзін з адным - Раскамнагляд нямоглы.

Уладзіслаў Здольнікаў мяркуе, што скарачэнне аператараў значна пашырыць магчымасці спецслужбаў і дзяржавы, аж да адключэння інтэрнэту падчас пратэстаў.

- У тых краінах, дзе дзяржава мае кантроль над інтэрнэтам, яно ў пэўных выпадках адключала інтэрнэт цалкам на час якіх-небудзь пратэстаў, - кажа Здольнікаў. - На гэты момант у Расеі гэта зрабіць практычна немагчыма, бо на рынку ёсць шырокі спектр правайдараў. Гэта не дазваляе хутка выключыць інтэрнэт нават на загад ФСБ. Калі на рынку застанецца ўсяго некалькі правайдараў, адключэнне інтэрнэту стане справай некалькіх гадзін. Такое сапраўды адбываецца ў іншых краінах: Іран, Турцыя і гэтак далей. У нас рухаюцца да гэтага, і я думаю, што ў пэўны момант дзяржава зможа выключыць інтэрнэт.

У сакавіку гэтага года Герман Кліменка, на той момант яшчэ дарадца прэзідэнта РФ у развіцці інтэрнэту, заявіў, што тэхнічна Расея гатовая да адключэння ад сусветнага інтэрнэту і адзначыў, што працэс не будзе бязбольным.

Акрамя ўзмацнення кантролю над інтэрнэтам, манапалізацыя рынка можа прывесці да павышэння коштаў на паслугі і пагаршэнне якасці паслуг праз адсутнасць канкурэнцыі.