Юрый Хашчавацкі: Лукашэнку трэба паляцець у Гімалаі

Менавіта ён з'яўляецца аўтарам самай карумпаванай сістэмы ў свеце.

Паводле «справы медыкаў» у Беларусі праходзіць ужо больш за 60 фігурантаў, 37 з іх ужо затрыманыя. У суботу Міністэрства аховы здароўя заявіла, што масавыя затрыманні ніяк не адаб'юцца на якасці медыцынскіх паслуг у Беларусі. Але ці так гэта?

Даслоўна ў той жа дзень начальнік ФСАН Берасцейскай вобласці прапанаваў заканадаўча дазволіць беларусам хварэць і знаходзіцца на бальнічным не больш за тры (!) дні на год. І ў тую ж суботу, 14 ліпеня, стала вядома, што ў менскіх аптэках сталі знікаць лекі.

Што напраўду адбываецца з беларускім аховай здароўя і як хутка мы адчуем на сабе наступствы масавых чыстак? На пытанні Charter97.org адказвае вядомы беларускі рэжысёр Юрый Хашчавацкі.

- Для пачатку – чаму ўзнікла «справа лекараў»? Па сваім гучанні гэта падобна на анахранізм, узяты са сталінскага часу...

- У той эканамічнай сістэме, якую стварыў і якой ганарыўся Лукашэнка, галоўнымі «карупцыянерамі» сталіся лекары, інспектара ДАІ і настаўнікі, якім прыносяць шакаладкі або каньяк. Гэтыя дробныя паборы ў нашым грамадстве – вынік перакосаў у эканоміцы, якія стварыла ўлада.

Успомніце, якія заробкі ў лекараў. Як яны бягуць з краіны. Калі яны будуць жыць на адзін заробак – яны проста будуць жабракамі. Сітуацыйна гэтых людзей да пабораў падштурхоўвае сама наша сістэма «сацыяльнай справядлівасці». У нас у краіне выбудаваная такая мадэль, у якой інакш проста немагчыма існаваць. Калі ты не будзеш гэтага рабіць – ты будзеш белай варонай і сістэма цябе «выштурхне».

Фактычна, сёння казаць аб тым, што тыя людзі, якіх арыштавалі – сумленныя, непадкупныя ахвяры, не даводзіцца. Яны сапраўды бралі, і мы гэта выдатна ведаем, – але гэта былі невялікія (а часам і вялікія) капейкі ў сістэме, якую збудаваў Аляксандр Лукашэнка і прыбраў магчымасць існаваць інакш.

Давайце ўспомнім, што было амаль чвэрць стагоддзя таму, калі Аляксандр Рыгоравіч прыйшоў да ўлады. А прыйшоў ён на хвалі «змагання» з карупцыянерамі, абяцаў нашым людзям усіх хабарнікаў «адправіць у Гімалаі».

Першае, што ён павінен быў зрабіць – гэта паляцець у Гімалаі сам. Таму што ён як раз і з'яўляецца аўтарам самай карумпаванай сістэмы ў свеце.

Калі дзяржаўнаму чыноўніку аддаюцца ўсе правы, усе магчымасці, уся сіла – гэты чыноўнік перастае «бачыць берагі» і нішто яго не стрымлівае. І так у нас і выйшла. Таму вінаваціць лекараў у нейкіх адкатах, хабарах на $2,5 тысячы было б правільна, жыві мы ў Бельгіі або Галандыі.

А ў нас на сёння антыкарупцыйная дзейнасць можа быць адзіна правільнай толькі вось у якім выглядзе: усе Дразды павінны апынуцца за кратамі. І перш за ўсё – сам аўтар карупцыйнай сістэмы, якая разбэсціла і разбурыла нашу краіну. Вось, што нам трэба зрабіць у першую чаргу.

А ўжо потым... Ды, уласна кажучы, ніякіх потым ужо не трэба. Таму што, я ўпэўнены, што ўсё заганнае кола было б разарванае. І лекары, якія пачалі б атрымліваць годныя сваёй важнай грамадскай функцыі грошы, перасталі б займацца дробнымі паборамі.

Бо даўно вядома: рыба гніе з галавы. Галава ў нас у краіне даўно ўжо прагніла – а шукаюць карупцыю ў «хвасце».

- Нядаўна КДБ прадэманстраваў відэаролікі з грашыма, канфіскаванымі ў рамках карупцыйных спраў. Навошта ўлада стварае з гэтага шоў?

- Вось менавіта: усё гэта робіцца з велізарнай помпай. Лукашэнка хоча паказаць сябе «няўмольным змагаром» з карупцыяй – каб грамадства забылася пра самы галоўны карупцыйны момант: пра яго ці то 12, ці то 16 рэзідэнцый. А таксама аб яго асабістым самалёце, які каштуе шалёных грошай. Аб велізарных сумах, якія незаконна трацяцца на «сям'ю Лукашэнкі».

Вось дзе аснова і пачатак карупцыі. І кожны чалавек, які знаходзіцца побач з дыктатарам, бачыць: Рыгоравіч сабе на чарговую рэзідэнцыю чвэрць мільярда «адціснуў» - а чаму б мне дзвесце тысяч не ўзяць, як ягонаму памочніку?

А з памочнікам размаўляе намеснік міністра і ў сваю чаргу думае: а чаму б мне не ўзяць дзесяць тысяч, да прыкладу?

У выніку «барацьбіты з карупцыяй» змагаюцца з тэмпературай, замест таго каб змагацца з галоўным – з вірусам, які гэтую тэмпературу выклікае. Які пабіў і беларускую рэчаіснасць, і беларускую сацыяльную і эканамічную мадэль.

А сама «справа медыкаў» ні да чаго не прывядзе, сэнсу ў ёй няма. Таму што Лукашэнка прывёў і трымае ва ўладзе такіх жа, як ён людзей: недалёкіх невукаў, амаральных і беспрынцыповых. І гэтыя якасці будуць, як іржа, і далей раз'ядаць усе структуры ў дзяржаве і грамадстве.

- Ці адаб'ецца сённяшняя сітуацыя ў ахове здароўя на здароўе беларусаў і якім чынам?

- Яна ўжо адбіваецца. Я магу паказаць гэта на ўласным прыкладзе. Я ўвесь час маю патрэбу ў адных і тых жа леках, якіх у нашых аптэках няма – і мне даводзіцца іх усякімі праўдамі і няпраўдамі вазіць з Літвы.

А чаму так? А таму што гэтыя лекі не пускаюцца ўладамі на беларускі рынак дзеля таго, каб на ім выявіліся іншыя лекі: якія мне не дапамогуць, але нібыта з'яўляюцца іх аналагам.

А напраўду гэта зроблена, каб у інтарэсах сяго-таго прасунуць на рынак дрэнныя лекі замест добрых. І так ва ўсёй нашай эканоміцы. Таму ў аптэках будзе яшчэ многае знікаць.

У гэтым і сутнасць карупцыйнай пасткі ў Беларусі: зрабіць прэферэнцыі для дрэнных лекаў – каб патрэбныя табе людзі ці ты сам зарабілі вялікія грошы. Вось у чым карупцыя! Вось, дзе яе трэба шукаць. І гэта – не толькі ў леках, проста ў гэтай галіне ўсё больш прыкметна.

Такім чынам хтосьці, і я нават магу сказаць, хто менавіта- Лукашэнка і ягонае атачэнне – канкрэтна нажываецца на маім здароўі і здароўі мільёнаў беларусаў.

Ці зменіцца што-небудзь праз тое, што пасадзяць нейкую колькасць лекараў? Не, не зменіцца. Толькі пагоршыцца. Таму што напалоханыя медыкі, якія і без таго мараць з'ехаць з краіны, пачнуць больш актыўна гэта рабіць. Паедуць самыя таленавітыя і здольныя да ўчынкаў. А тут застануцца толькі пакорныя «троечнікі», якія будуць паволі так жа браць маленькія дары і хабары. І ўсё будзе прадаўжацца.

Стварыць сучасную медыцыну ў краіне гэтая ўлада не можа, бо гэта звязанае са свабодным рынкам паслуг. А для «вертыкалі» свабодная эканоміка – наўпроставая пагроза.

Вось і атрымліваецца, што галоўны лекар у нас у краіне – Аляксандр Лукашэнка. Ён жа – галоўны хакеіст, галоўны фізік і матэматык, галоўны акадэмік, галоўны спецыяліст па «Славянскага базару». Вось гэтым усё і тлумачыцца. Трэба не перастаўляць мэблю, а дзяўчынак мяняць у нашым бардэлі.

З гэтай уладай мы губляем незалежнасць, губляем самі сябе. Нас фізічна становіцца ўсё менш і голас нас чуецца ўсё слабей. Да чаго гэта прывядзе? Самы час пра гэта падумаць.

Адзіны спосаб выратавацца ад усяго гэтага – гэта пратэставаць, змагацца за сябе. Скінуць гэтую ўладу. Іншага выйсця проста няма. Галоўнае – каб людзі гэта зразумелі раней, чым стане занадта позна.