Вітаўтас Сініца: Значэнне візіту Папы Францішка ў Літву велізарнае

У Літву, Латвію і Эстонію ўпершыню з афіцыйным візітам прыбыў Папа Рымскі Францыск.

Пра тое, чаго чакаюць ад візіту Францішка ў Літве і што ён значыць для краіны ў палітычным і рэлігійным сэнсе Charter97.org распавёў літоўскі палітолаг Вітаўтас Сініца.

- Як вы ацэньваеце візіт Папы Францішка ў Літву?

- З палітычнага пункту гледжання Папа Рымскі Францішак з'яўляецца адным з самых высокапастаўленых кіраўнікоў дзяржавы, з рэлігійнай - кіраўніком усіх каталікоў свету. Літва, у сваю чаргу, з'яўляецца адной з самых каталіцкіх краін Еўропы і праяўленая да нашага грамадства ўвага Папы не можа не радаваць. Тым не менш, я не занадта спадзяюся на тое, што кароткачасовая з'ява неяк зможа паўплываць на рэлігійныя перакананні людзей, але, несумненна, мы можам казаць пра велізарнае сімвалічнае значэнне, да таго ж гэта матывуе мноства людзей стаць валанцёрамі, надае імпульс зносінам, дае натхненне і надзею. Зусім не палітычны аспект - ёсць мноства людзей, якім патрабуецца адчуць у сваім жыцці ўплыў, блізкасць пантыфіка.

Ужо сёння можна адзначыць, што асноўныя акцэнты візіту Папы - гэта моладзь і простыя, звычайныя людзі, наведванне Музея ахвяр генацыду - толькі падкрэсліваюць агульную арыентацыю пантыфікату Францішка на слабых і на перыферыю. Вядома, больш сур'ёзна і грунтоўна візіт Папы можна ацаніць толькі пасля яго заканчэння, бо вельмі важным з'яўляецца тое, пра што будзе гаворыцца падчас самога візіту, якую вестку прынёс Папа Літве. Тое, што мы пачулі ў лісце, які Францішак загадзя накіраваў вернікам у Літве, было даволі абстрактным і нейкія сур'ёзныя высновы з гэтага рабіць нельга. Вядома, што Папа Францыск важнымі лічыць тэмы сацыяльнай няроўнасці і экалогіі. Вядома, цікава, якія з гэтых тэм Папа падыме ў Літве.

Не сакрэт, што нават у самой каталіцкай царкве да дзейнасці Францішка ставяцца па-рознаму, некаторыя яго пастановы выклікаюць палеміку. Вялікую колькасць вернікаў бянтэжаць некаторыя выказванні Папы, дзіўныя тлумачэнні, нежаданне адказваць на самыя важныя пытанні, напрыклад, на такія як пункт гледжання каталіцкай царквы на шлюб ці абвінавачванні ў тым, што Францішак ведаў пра тое, што іерархі каталіцкай царквы ў ЗША былі вінаватыя ў сэксуальных злачынствах. Больш за тое, са слоў арцыбіскупа Віга, Францыск не толькі не пакараў вінаватых, але нават скасаваў санкцыі, накладзеныя сваім папярэднікам Бэнедыктам XVI. Менавіта таму Папа Францішак - гэта неадназначны Папа, падчас некаторых сваіх візітаў яго хіліць у палітыканства, напрыклад, падчас візіту ў Кангрэс ЗША (у той час калі прэзідэнтам быў яшчэ Барак Абама) ён палічыў за лепшае закрануць зручныя для партыі дэмакратаў тэмы і толькі павярхоўна закрануў важныя і балючыя тэмы для каталікоў ЗША - сям'і і захавання жыцця.

Падводзячы вынікі - мы ніколі не ведаем, чаго можна чакаць ад Папы Францішка.

- Якое палітычнае значэнне для Літвы і краін Балтыі, між іншым, нясе візіт Папы Францыска?

- Візіт Папы Рымскага для кожнай, а асабліва для невялікай краіны, гэта перш за ўсё вялікае прызнанне - усё ж такі мы дачакаліся Папы, які, напрыклад, ніколі яшчэ не быў з візітам у Францыі. Па-першае, нас заўважылі і адначасова з гэтым лічаць, што ў нашай краіне вернікам патрабуецца падтрымка. Па-другое, нам далі шанец, каб увесь свет даведаўся пра Літву, нядаўні візіт Папы Рымскага ў Ірландыі асвятляўся ва ўсёй сусветнай прэсе. Пытанне толькі ў тым, як мы сябе пакажам. І па-трэцяе, такая ўжо ўласцівасць палітыкі, мы ўбачым спробы тых ці іншых асоб пагрэцца ў промнях славы Францішка, неяк прыцягнуць яго словы да зручных для іх высноў або, абапіраючыся на яго аўтарытэт, палепшыць свае пазіцыі.

Зноў-такі, адказ на пытанне, каму з палітыкаў дасца такі шанец, будзе залежаць ад акцэнтаў візіту Папы.

- Што вы можаце сказаць пра палітычныя дывідэнды для Літвы ў выніку візіту Францішка?

- Мне здаецца, што гэта не супадзенне, што візітам рымскіх пап у Літву спадарожнічае магутны арэол антыкамунізму, свабоды людзей і нацыі. Ян Павел II быў сапраўдным сімвалам барацьбы з камунізмам. Рымскі Папа, які вырас у савецкай Польшчы, Папа, які часта выказваўся супраць савецкай імперыі і камунізму. Увесь яго візіт быў практычна працяты пачуццём, што сам Бог радуецца свабодзе нашага народа.

Як ні парадаксальна, але Францішка прылічваюць да ліку прыхільніка левага толку ў каталіцкай царкве, ён не адзін раз выказваўся ў падтрымку сацыялізму, без асаблівых праблем прыняў з рук прэзідэнта Балівіі камуністычны сімвал - камуністычны крыж з сярпа і молата. Наўрад ці б Францыску спадабалася ідэя асудзіць камунізм як ідэалогію. Усё гэта спецыфічныя рысы Лацінскай Амерыкі. Тым не менш, з другога боку, Францыск без усялякага сумнення падтрымлівае ідэі свабоды народаў, думаю, што ён захапляецца гісторыяй узброенай і мірнай барацьбы літоўскага народа, нашай рэвалюцыяй, каталіцкім антысавецкім падполлем.

Падчас свайго візіту Францыск наведае Музей ахвяр генацыду, знаёмства Папы Рымскага і дзякуючы гэтаму ўсяго свету са старонкамі нашай гісторыі з'яўляецца вельмі важным для Літвы.