Споведзь халасцяка з беларускага райцэнтра

Ашчаджэнні беларуса абясцэнілі інфляцыя з дэвальвацыяй.

Гэты ліст прыйшоў на пошту «Медиа-Полесья». Сайт публікуе яго без скарачэнняў, у арыгінале.

«Добры дзень, паважаная рэдакцыя! Хачу распавесці сваю гісторыю і пачуць меркаванне чытачоў.

Мне ўжо пераваліла за 40 гадоў. Да такога ўзросту ў многіх людзей ужо дарослыя дзеці, кватэра, аўтамабіль. Я не жанаты і ніколі не быў жанатым. У маладосці не быў гатовы ні маральна, ні матэрыяльна стварыць і ўтрымліваць сям'ю. Думаў, спачатку «ўстаць на ногі», быць матэрыяльна незалежным, набыць жыллё, а потым ужо ствараць сям'ю. Але «на ногі» так і не ўстаў, жыллё не набыў.

Я звычайны, зорак з неба не хапаю, жыву ў маленькім райцэнтры, заробак невялікі.

Ну, не ўмею я «круціцца», «рабіць грошы», а зарабіць законным шляхам сабе на куплю або будаўніцтва жылля не здолеў. Нават калі будаваць жыллё з дапамогай ільготных крэдытаў, то штомесяц трэба плаціць увесь мой заробак, а яшчэ трэба рабіць рамонт (кватэры здаюць з голымі сценамі), набываць мэблю, плаціць за камунальныя паслугі, ды і харчавацца трэба хаця б два разы на дзень. А дзе на гэта ўзяць сродкі? У мяне няма забяспечаных сваякоў, няма «касматай рукі», жыву ў кватэры з маці-пенсіянеркай.

Першы час такое становішча рэчаў мяне прыгнятала. Быццам бы недурны чалавек, хоць і без вышэйшай адукацыі, а перспектыў не праглядаецца. У райцэнтры можна мяняць працу хоць кожны год, «капейкай» будзе больш або менш (цяпер самы распаўсюджаны заробак для звычайных работнікаў і нават спецыялістаў у правінцыі 305-400 рублёў), але ўсё адно не разбагацееш, калі не займаеш кіроўную пасаду (або набліжаны да начальства), з'яўляешся паспяховым прадпрымальнікам ці займаешся чымсьці напаўлегальна.

Але займацца бізнэсам не многім дадзена, у тым ліку і мне, а «хімічыць» не хачу і не ўмею. Проста непрыемна хітрыць, выкручвацца, прыстасоўвацца, шукаць шчыліны ў законах і інш.

Перад начальствам спіну не гну і ў рот не зазіраю: чаго жадаеце? На ражон не лезу, але, па меры магчымасці, правы свае бараню.

А гэта кіраўніцтву не падабаецца. Не падабаюцца «моцна разумныя», патрэбныя маўклівыя работнікі, якія будуць па пстрычцы пальца выконваць указанні, нават калі гэта парушае працоўнае заканадаўства. А так як я не такі, то разлічваць на прасоўванне па кар'ернай лесвіцы і павелічэнне заробку не даводзіцца.

Можна, вядома, і з «капеечнага» заробку штосьці адкладаць, што я рабіў і раблю. Але ў гэты «запас» час ад часу даводзілася залазіць і браць грошы на рамонт у кватэры, на куплю чагосьці з мэблі, узнікалі і непрадбачаныя выдаткі, калі даводзілася рамантаваць лядоўню, тэлевізар, ноўтбук і інш. Ды і інфляцыя з дэвальвацыяй у ранейшыя гады абясцэньвала назапашванні. Сабраць грошы на першапачатковы ўнёсак для таго, каб можна было пачаць з дапамогай крэдыту будаваць сваё жыллё, не ўдалося.

Гадоў 10 таму я спрабаваў памяняць штосьці ў жыцці, вырвацца з райцэнтра, дзе нізкія заробкі і няма перспектыў. Некаторы час працаваў у абласным цэнтры і жыў на здымнай кватэры. Дык за арэнду кватэры і аплату камунальных паслуг сыходзіла палова заробку. Заставалася на харчаванне і дробныя выдаткі. Прыкладна столькі, што і ў райцэнтры я меў, улічваючы, што не трэба здымаць жыллё. А набыць жыллё ў абласным цэнтры складаней, чым у райцэнтры, і я вярнуўся дадому.

Мне самому таго, што зарабляю, выстарчае. Я чалавек непатрабавальны, без шкодных звычак. І я ўсвядоміў, што пры такім становішчы лепш быць халасцяком.

У маім разуменні, каб сям'я была паспяховай, акрамя ўзаемнай сімпатыі і ўзаемаразумення, патрэбен і пэўны матэрыяльны дастатак (каб не даводзілася эканоміць на самым неабходным), наяўнасць жылля. Бо большасць сем'яў распадаюцца з прычыны жыллёвай і бытавой неўладкаванасці. А я не хачу эксперыментаваць, не хачу, каб мая патэнцыйная сям'я бадзялася па здымных кватэрах, не хачу, каб эканомілі кожную капейку, не хачу пладзіць галечу!

На маіх вачах распадаліся сем'і ў маіх знаёмых, майго аднакласніка і ягоную жонку пазбавілі бацькоўскіх правоў. Мне становіцца сумна, калі людзі, якія працуюць, якія маюць дзяцей, вымушаныя пазычаць 10-20 рублёў (у тым ліку, і ў мяне), каб «дацягнуць да заробку» або сабраць дзяцей у школу.

У крамах свайго райцэнтра я бачыў скрыні для ахвяраванняў з надпісам «Збяром дзіця ў школу». Гэта праводзілася такая акцыя для маламаёмных і шматдзетных сем'яў. Некаторыя сем'і вымушаныя браць крэдыты ў банку, каб сабраць дзяцей да школы. Я не хачу жыць, як яны, калі ад адсутнасці перспектыў і ад немагчымасці даць сваім дзецям неабходнае, пачынаюць злоўжываць алкаголем. Гэтая спроба сысці ад рэчаіснасці, «заглушыць» душэўны боль. Напэўна, у кожным доме (а то і ў пад'ездзе) ёсць такія сем'і.

Ад знаёмых чуў парады, што можна знайсці жанчыну з кватэрай і жыць у яе. Але гэты варыянт я не разглядаю. Як правіла, жанчына з кватэрай мае дзяцей ад ранейшага (ранейшых) шлюбу. Гэта трэба браць адказнасць за выхаванне і ўтрыманне, фактычна, чужых дзяцей.

Да таго ж, жыць «у прымаках» - гэта не зусім правільна. Ледзь што - узнікне сварка, спрэчка - і жонка будзе папракаць, маўляў, у цябе самога няма ні кала, ні двара! І што сказаць у адказ? Довадаў ніякіх! А жыць з «сіндромам няўдачніка», на становішчы «беднага сваяка» цяжка маральна. Гэта і штурхае да ўжывання алкаголю, яшчэ да вялікіх спрэчак і скандалаў, і нарэшце - да разводу і падзелу маёмасці. Толькі і дзяліць не будзе чаго - прыйшоў з «голым задам», дык так і давядзецца сысці! Суджу па некалькіх сваіх знаёмых.

Прадбачу, што мне скажуць, маўляў, раней (у савецкія часы) таксама няпроста жыць было, аднак сем'і часцей ствараліся, нараджалася больш дзяцей, менш было разводаў і г. д. Так, гэта было так! Але ў той час (пры ўсіх мінусах савецкага ладу) у людзей была надзея на «светлую будучыню».

На звычайны савецкі заробак можна было, хай і проста, але жыць, кватэры дзяржава бясплатна давала. Мой бацька, прапрацаваўшы некалькі гадоў у будаўнічай арганізацыі, атрымаў 2-пакаёвую кватэру, у якой я і цяпер жыву з маці. Працоўных месцаў было дастаткова. Можна было ўладкавацца на завод, атрымаць інтэрнат, а затым устаць у чаргу на атрыманне кватэры. Такім чынам, абзавяліся жыллём мае сваякі. А цяпер няма ўпэўненасці ў заўтрашнім дні. Сёння ты працуеш, бярэш крэдыт у банку на будаўніцтва жылля, а праз год-два можна папоўніць шэрагі «дармаедаў». Вось і будуй планы!

Ёсць ходкае меркаванне, што ў старасці самотнаму і шклянку вады падаць не будзе каму. І ў матэрыяльным алане ніхто не дапаможа, раз дзяцей няма. Але ў тым жа і справа, што цяпер хутчэй бацькі-пенсіянеры вымушаныя дапамагаць сваім дарослым дзецям і ўнукам, чым наадварот.

У сельскай мясцовасці наогул сем'ямі жывуць на пенсіі бацькоў-пенсіянераў, бо ў іх пенсіі часта вышэйшыя, чым заробкі іх дзяцей і ўнукаў, якія працуюць на сельгаспрадпрыемствах. Ды і да старасці яшчэ трэба дажыць, дацягнуць да новага пенсійнага ўзросту. Мой бацька і да ранейшага пенсійнага ўзросту не дажыў, як і многія іншыя мужчыны.

Мне могуць параіць: бяры прыклад з паспяховых сем'яў! Так, ёсць і такія сем'і, дзе муж і жонка рэалізавалі свой патэнцыял, маюць пэўны дастатак, сваё жыллё, ёсць узаемаразуменне і ўзаемная сімпатыя. Але ў тым то і справа, што адныя ў стане пабудаваць паспяховую сям'ю, а іншыя не, як бы ні стараліся. На жаль, але такіх халасцякоў, як я, становіцца ўсё больш і больш. І гэта яшчэ не найгоршы варыянт. Горш, калі сем'і распадаюцца, калі пазбаўляюць бацькоўскіх правоў, дзяцей аддаюць у прыёмныя сем'і, а былыя бацькі папросту співаюцца і дэградуюць.