FT: Tрамп хоча стаць антаганістам Абамы на Блізкім Усходзе

У чым сутнасць новай дактрыны прэзідэнта ЗША.

Для ўсіх тых, хто цікавіцца дактрынай Трампа што да Блізкага Усходу, Майк Пампэа з карысцю падаў падказку. Гэта адбылося на мінулым тыдні ў форме важнай замежнапалітычнай прамовы, з вялікай колькасцю супярэчнасцяў і часам абсурдных выказванняў. Калі і была нейкая змястоўная палітычная нітка, то гэта тое, што прэзідэнт ЗША Дональд Трамп выступае супраць таго, за што выступаў Барак Абама. Калі простымі словамі - дактрына Трампа што да Блізкага Усходу з'яўляецца антыабамаваўскай, піша Рула Халаф у сваёй калонцы для Financial Times (пераклад- zn.ua).

Аўтар адзначае, што дзяржаўны сакратар кіраваўся традыцыямі ЗША, калі вызначыў выступіць у Амерыканскім універсітэце ў Каіры. Гэтая ўстанова стала месцам выступу Абамы ў 2009 годзе, у якім тагачасны прэзідэнт імкнуўся перавярнуць старонку, прысвечаную шкодзе, прычыненай іміджу ЗША ў адказ на атакі 11 верасня 2001 года. У большай частцы мусульманскага свету вайна з тэрорам і ўварванне ў Ірак разглядаліся як вайна супраць ісламу. Прыйшоў час выправіць раскол.

Будучы добрым аратарам, Абама паабяцаў «новы пачатак», заснаваны на ўзаемнай цікавасці і павазе. Тады віталі і шырока хвалілі, а затым расчаравалі рэгіён, не ўжыўшы захады па чырвонай лініі хімічнай зброі, якую ён правёў для сірыйскага рэжыму. Калі Башар Асад, змагаючыся з рэвалюцыяй, якая здарылася ў 2011 годзе, ужыў яе, Абама здрыгануўся, піша аўтар.

Для суніцкіх аўтакратаў больш недаравальны грэх запляміў спадчыну Абамы: ягонае імкненне ўкласці ядзернае пагадненне з Іранам, якое тармозіць ягоныя амбіцыі ў абмен на паслабленне санкцый. Самы значны дыпламатычны прарыў у рэгіёне цягам дзесяцігоддзяў быў справядліва ўспрыняты большай часткай свету. Ён таксама быў няправільна вытлумачаны амерыканскімі суніцкімі арабскімі хаўруснікамі і Ізраілем як перамога Ірана.

З самага пачатку Трамп вызначыў свой падыход да Блізкага Усходу як антыіранскую кампанію, прынцып, з якога выцякала ўсякая іншая палітыка. Ён не толькі вывеў Амерыку з ядзернага пагаднення і зноў увёў санкцыі ЗША, але і заплюшчыў вочы на ўкараненне ўсё больш жорсткага аўтарытарызму ў арабскім свеце сунітаў. Ён таксама яшчэ больш зблізіўся з апанентам Ірана - Саудаўскай Арабіяй - нават нягледзячы на тое, што паводзіны каралеўства сталі небяспечна разбуральнымі.

Прамова Пампэа была прыдатным прыкладам падвышанай увагі Трампа да Ірана. Ён гаварыў з Егіпта, які ўважаецца адной з найгоршых у свеце дзяржаў што да палітычных свабод, пасля жудаснага забойства Джамаля Хашогі. Аднак, у дачыненні да правоў чалавека ён спасылаўся толькі на аяталу Ірана і ягоных паслугачоў, якія «забівалі, саджалі ў турму і запалохвалі свабодалюбных іранцаў». Аб свабодалюбных арабах, якіх забілі, пасадзілі ў турму і запалохалі, не было ніякай згадкі. Максімум, прапанаваны Пампэа, - гэта мяккае заахвочванне Егіпта «раскрыць творчую энэргію егіпецкага народа, аслабіць эканоміку і садзейнічаць свабоднаму і адкрытаму абмену ідэямі».

Нават калі адміністрацыя ЗША спрабуе быць паслядоўнай, яна спатыкаецца. Такі бесстаронні характар Трампа і хаатычны стан ягонай адміністрацыі, што ягоны антыіранскі наратыў падарваны непаслядоўнасцю. У канцы 2018 года Трамп шакаваў замежнапалітычнае міністэрства і страціў свайго міністра абароны Джэймса Мэціса, абвясціўшы аб вывадзе амерыканскіх войскаў з Сірыі.

Гэта пастанова пакідае хаўруснікаў ЗША курдаў, якія адыгралі важную ролю ў барацьбе супраць ІДІЛ, уразлівымі для нападаў з боку Турцыі, якая разглядае іх як прадаўжэнне сваіх уласных курдскіх сепаратыстаў. Гэта таксама дае сірыйскаму рэжыму і яго заступніку Ірану перамогу. Збянтэжанасць рушыла ўслед за абвяшчэннем: супярэчнасці Трампу афіцыйных асоб ЗША і нечаканы прэзідэнцкі твіт, які пагражае Турцыі, узмацнілі пачуццё бязладзіцы.

Не заўважаючы відавочнай супярэчнасці, Пампэа ў Каіры па-ранейшаму надаваў шмат увагі Абаму. «Мы даведаліся, што калі Амерыка адступае, часта надыходзіць хаос. Калі мы грэбуем нашымі сябрамі, узнікае пачуццё крыўды», - заявіў ён. Ён меў намер палаяць адміністрацыю Абамы за тое, што той пакінуў Сірыю і хаўруснікаў у Персідскім заліве. Але заява паказала, што дзяржсакратар страціў сувязь і ўстанавіў паралелі з папярэднікам, якому Трамп адчайна супярэчыць. Палітыка прэзідэнта на Блізкім Усходзе цяпер апісваецца як працяг паступовага раз'яднання Абамы. Але быць антаганістам Абамы не так проста.

Чытайце таксама: ЗША павінны перагледзець свой падыход да Асада-Reuters

Як паведамлялася, 19 снежня Белы дом і Пентагон паведамілі аб вывадзе амерыканскіх войскаў з Сірыі ў сувязі з пераходам да «новай стадыі» ваеннай аперацыі супраць групоўкі «Ісламская дзяржава». Паводле звестак амерыканскіх СМІ, Пентагон спрабаваў адгаварыць прэзідэнта Дональда Трампа ад гэтага кроку.

На фоне пастановы Трампа аб вывадзе войскаў з Сірыі міністр абароны ЗША Джэймс Мэціс абвясціў аб сваёй адстаўцы. З 1 студзеня абавязкі міністра абароны выконвае намеснік кіраўніка Пентагона Патрык Шанахан.

Брытанія, Францыя, Нямеччына і Данія – ключавыя хаўруснікі ЗША ў кааліцыі супраць «Ісламскай дзяржавы» - раскрытыкавалі пастанову Трампа, паказаўшы на небяспеку рэарганізацыі тэрарыстычных вочак у Сірыі. Кіраўнік МЗС Даніі Андэрс Самуэльсан заклікаў ЕЗ скаардынаваць дзеянні, каб пераканаць Вашынгтон.

Прэзідэнт Расеі Уладзімір Пуцін назваў пастанову Трампа аб вывадзе войскаў з Сірыі «правільнай», а Турцыя перакінула дадатковыя войскі на сірыйскую мяжу.

Узброеная апазіцыйная кааліцыя «сілы дэмакратычнай Сірыі» расцаніла дзеянні ЗША як «удар у спіну».