Die Welt: У Пуціна з'явіўся сапраўдны апанент у Расеі

Палітык так ацэньвае сітуацыю ў краіне, як гэта можа сабе дазволіць толькі адзін фундаментальны апазіцыянер.

Дзе б ні адбываўся абмен думкамі пра тое, «Who is Who» (Хто ёсць хто) у расейскай эканоміцы і палітыцы, ён заўсёды паблізу. На ўсіх буйных мерапрыемствах ён пераходзіць з адной трыбуны на іншую - як быццам з'яўляецца кіраўніком урада. Ён выступае ў коле істэблішменту ва ўсіх пытаннях сучаснасці і асабліва ў эканоміцы з той самаўпэўненасцю, якую можа дазволіць сабе толькі крамлёўскі шэф Уладзімір Пуцін. Яго ўвесь час атачаюць журналісты. І з прычыны таго факту, што ён ужо тры дзесяцігоддзі суправаджае дзейнасць Пуціна, ён карыстаецца максімальнай свабодай у сваіх выказваннях. Кудрын займае часцей за ўсё пазіцыі ліберальных эканамістаў, дазваляе сабе празаходнія выказванні, а часам і крытыкуе рэжым, піша Die Welt (пераклад – inosmi.ru).

Яго завуць Аляксей Кудрын. Ягоныя афіцыйныя пасады: міністр фінансаў і неаднаразова віцэ-прэм'ер велізарнай імперыі з 2000 да 2011 года, аўтар праграмы эканамічнай стратэгіі для Крамля, з сярэдзіны мінулага года кіраўнік расейскай Падліковай палаты і з даўніх часоў правадыр ліберальнага лагера эліты.

Ягоны лёс: хоць да яго ўважліва прыслухоўваюцца, бо ён так малюе сітуацыю ў краіне, як гэта можа сабе дазволіць толькі адзін фундаментальны апазіцыянер тыпу жудаснага для Крамля Аляксея Навальнага, і перасцерагае аб катастрафічным развіцці. Аднак незаўважна, каб ягоныя парады выконвалі, ці ж гэта робіцца вельмі абмежавана.

Кудрын пярэчыць супраць афіцыйнай пункту гледжання

«Кудрын - гэта расейская Касандра, - кажа Аляксей Макаркін, намеснік дырэктара Маскоўскага «Цэнтра палітычных тэхналогій», у інтэрв'ю газеце «Вэльт». - Паколькі ўрад займаецца толькі кароткатэрміновым планаваннем, яго засцярогі аб доўгатэрміновым памылковым развіцці не чутныя».

58-гадовы Кудрын, доктар эканамічных навук, не асабліва педантычны ў сваіх ацэнках. Менавіта за апошнія месяцы ён неаднаразова рабіў рэзкія заявы. Так, напрыклад, гэта было ў канцы восені, калі ён назваў чыстым глупствам настойлівыя спробы ўлады павысіць ролю рубля ў процівагу даляру ў міжнародным гандлі і недвухсэнсоўна назваў «высокія рызыкі». «Рубель як валюта менш стабільны, чым усякая іншая», - сказаў ён.

У іншы раз ён назваў расейскае захапленне з нагоды ўмацавання статусу сусветнай дзяржавы і прыналежнасці да магутнай дзяржавы наркотыкам з савецкіх часоў, каб кампенсаваць розныя паразы.

Вялікі рэзананс выклікала ягоная заява некалькі тыдняў таму пра тое, што Расея, уласна кажучы, у апошнія дзесяць гадоў перажывала «сур'ёзную стагнацыю». Агулам эканоміка расла з 2008 года толькі на 1% на год, сказаў ён. Такога доўгага перыяду павольнага развіцця не назіралася пасля Другой сусветнай вайны, за выключэннем першага постсавецкага перыяду з 1990 да 1998 года.

Гэта не адпавядае афіцыйнаму выкладу фактаў аб адносна паспяховым развіцці краіны пасля сыравіннага крызісу нулявых гадоў. І яшчэ менш гэта падыходзіць для таго часу, калі з прычыны неаднаразовых замежнапалітычных канфрантацый народ павінен быць настроены на пазітыўнае мысленне і патрыятызм. І калі людзі, паводле апытанняў, усё больш робяць Пуціна адказным за праблемы ў краіне, а не ягоных чыноўнікаў, як гэта было раней.

«Як правіла, я прыслухоўваюся да ягоных парадаў», — сказаў Пуцін.

Рэальнасцю з'яўляецца той факт, што разам з падзеннем коштаў нафты і структурнымі праблемамі эканоміку краіны абцяжарвае перш за ўсё замежнапалітычная ізаляцыя. Аднак гэтыя санкцыі з'яўляюцца «далікатнай і складанай тэмай», як сказаў Кудрын два гады таму ў інтэрв'ю газеце «Вэльт» на палях міжнароднага эканамічнага форуму ў Санкт-Пецярбургу. Праўда, гэта не перашкодзіла яму ў 2017 годзе пайсці на крайнасць, калі ён публічна прапанаваў Пуціну ўсё ж імкнуцца да замежнапалітычнай разрадкі.

Крытыка ад кіраўніка Крамля рушыла ўслед неадкладна. «Суверэнітэт краіны не можа быць прадметам перамоваў», - недвухсэнсоўна і рэзка канстатаваў Пуцін. А калі ў снежні на штогадовай прэс-канферэнцыі яго спыталі аб ацэнцы Кудрыным стагнацыі, Пуцін у сваёй папулісцкай манеры публічна паставіў яго на месца. Бо сціплы рост 1% быў ужо ў тыя часы, калі Кудрын быў віцэ-прэм'ерам, сказаў Пуцін. «У народзе кажуць, што няма чаго на люстэрка наракаць, калі рожа крывая».

Такі выраз у сучаснай Расеі не з'яўляецца грубым. І ён не можа цалкам нашкодзіць добрым стасункам. Ён ставіцца да Кудрына з «вялікай павагай», сказаў Пуцін і дадаў: «Ён мой таварыш і добры спецыяліст і, як правіла, я прыслухоўваюся да ягоных парадаў».

Стасункі паміж імі сапраўды ўнікальныя, і з часоў супольнай працы ў мэрыі Санкт-Пецярбурга ў пачатку 90-х гадоў яны моцныя, нягледзячы на збольшага значныя разыходжанні ў пытаннях сусветнай і эканамічнай палітыкі. Кудрын ведае, што з Пуціным на чале дзяржавы нельга чакаць вялікага эканамічнага прарыву — проста таму, што, як ён гэта нядаўна сфармуляваў, «эканамічная база для будучага росквіту і велічы краіны не была створаная». Але ён рэаліст і ў дастатковай ступені прафесіянал, каб ставіць пад пытанне прэзідэнцтва Пуціна.

Кудрын ведае межы, калі становіцца небяспечна, кажа ў гутарцы з газетай «Вэльт» адзін расейскі мільярдэр, які даўно знаёмы з Кудрыным, але не хоча, каб называлі ягонае імя. З ягоных уласных слоў, Кудрын не хоча скончыць кар'еру як Міхаіл Касьянаў, які быў зняты з пасады прэм'ер-міністра праз апазіцыю шэфу Крамля ў 2004 годзе.

«Кудрын унікальны і незаменны»

Залежнасць паміж Пуціным і Кудрыным узаемная. Бо і Пуціну патрэбен Кудрын, каб і далей супрацьпастаўляць моцнай групе прыхільнікаў жорсткай лініі стабільны ліберальны лагер сярод эліты. Пуцін ведае, чым ён абавязаны свайму таварышу па жыцці. У канчатковым рахунку, гэта быў Кудрын, які падчас сыравіннага буму паўтара дзесяцігоддзя таму быўшы міністрам фінансаў не растраціў дадатковыя даходы ў выніку нечакана высокага кошту нафты, а, нягледзячы на вялікі ўнутраны супраціў, выкарыстаў іх для таго, каб выплаціць дзяржаўныя запазычанасці. На прыклад Нарвегіі ён стварыў стабілізацыйны фонд як падушку бяспекі для крызісных часоў.

Ужо некалькі гадоў гэты фонд выратоўваў Расею ад фінансавага калапсу. Таксама і падчас эканамічнага крызісу пасля анэксіі Крыма ён служыў крыніцай для выжывання. Апроч іншага, і за гэта Кудрын карыстаецца высокім міжнародным аўтарытэтам: у 2010 годзе эканамічны часопіс «Euromoney» назваў яго міністрам фінансаў года.