Топ-5 самых каштоўных скарбаў, знойдзеных у Беларусі

Беларусь лічыцца адной з самых багатых на скарбы еўрапейскіх краін.

Тут праходзілі гандлёвыя шляхі з поўначы на поўдзень і з захаду на ўсход, што, вядома, паўплывала на колькасць пакінутых каштоўнасцяў. За апошнія 200 гадоў на тэрыторыі нашай краіны было знойдзена больш за тысячу розных скарбаў.

Intex-press зрабіла падборку самых каштоўных і знакамітых скарбаў, знойдзеных на тэрыторыі Беларусі.

1. Золата ў чыгуне

Гліняны посуд з дукатаў еўрапейскіх дзяржаў падчас земляных работ знайшоў жыхар вёскі Іллінкі Магілёўскага раёна ў 1936 годзе. За гэтую каштоўную знаходку Савет народных камісараў БССР выплаціў мужчыну прэмію ў тры тысячы рублёў.

Што знайшлі: У чыгуне захоўвалася 476 залатых манет бельгійскай і дацкай чаканкі XVI-XVII стагоддзяў.

Дзе скарб цяпер: Залатыя дукаты - міжнародныя манеты Заходняй Еўропы - накіравалі ў Маскву, у дзяржаўнае сховішча каштоўных металаў, а затым у Ленінград. Цяпер скарб захоўваецца ў Эрмітажы.

2. Скарб у сцяне замка

Адным з каштоўных і вядомых скарбаў, які знайшлі каля вёскі Вішчын Рагачоўскага раёна Гомельскай вобласці, уважаецца Вішчынскі грашова-рэчавы скарб. Яго знайшлі ў 1979 годзе на правым беразе Дняпра, дзе знаходзіўся старажытны замак. Скарб выявілі археолагі, якія даследавалі цытадэльную сцяну. Як усталявалі адмыслоўцы, яго схавалі падчас аблогі Вішчынскага замка ў сярэдзіне XIII стагоддзя на глыбіні 18 сантыметраў.

Што знайшлі: грашова-рэчавы скарб агульнай вагой блізу 2 кг налічвае 37 адзінак, якія складаюцца з рэчыўнай і грашовай частак. Першая складаецца з жаночых упрыгажэнняў:

- 2 колты з выявамі птушак на шчытах, выкананых у тэхніцы перагародкавай эмалі;

- Зорны 6-прамянёвы колт з збожжам і колт з ажурным краем і малюнкамі 2 птушак і крына;

- фрагменты караляў з 3 авальнымі срэбнымі пацеркамі і 4 крынападобных падвесак; фрагменты расен - ланцужкоў з цісненнем чаранкоў-паўцыліндрыкаў, на якіх падвешваліся колты;

- 2 падвескі з кананічнымі верхавінамі і прымацаванымі да іх ланцужкамі з круглымі бляшкамі са скразнымі адтулінамі, аздобленыя сканню і зернню, апраўленыя дробнымі коламі;

- масіўны бранзалет, скручаны з 3 жгутоў з наканечнікамі ў выглядзе стылізаваных галоў змей;

- 2-створкавы пласціністы бранзалет з раслінным арнаментам і гравіраваныя малюнкі птушак.

Грашовая частка складаецца са срэбных зліткаў-грыўняў (18) кіеўскага, наўгародскага і літоўскага тыпаў.

3. Дзеці знайшлі казну Полацкага княства

У 1973 годзе ў вёсцы Каоз’янкі пад Полацкам хлопчыкі гулялі па свежаўзараным полі і заўважылі некалькі манет. Як потым высветлілі навукоўцы, гэтым скарбам была казна Полацкага княства, выкрадзеная разбойніцкай хеўрай і закапаная тысячу гадоў таму назад.

Што знайшлі: дзеці пачалі капаць у гэтым месцы і дасталі з зямлі блізу 7600 срэбных дырхемаў, старадаўніх арабскіх манет VI-X стагоддзяў.

Дзе скарб зараз: 7599 манет захоўваюцца ў Нацыянальным Полацкім гісторыка-культурным музеі-запаведніку.

4. Манеты і каштоўнасці ў гліняным чыгуне

Скарб, які знайшлі ў 1957 годзе пры разраўноўванні вуліцы на ўскраіне вёскі Дзегцяны Капыльскага раёна Менскай вобласці, не мае аналагаў ва ўсёй Усходняй Еўропе. На думку спецыялістаў, скарб схавалі пасля 1050 года.

Што знайшлі: У арнаментаваным чыгуне з ручкай знаходзіліся сярэбраныя ювелірныя вырабы і манеты агульнай вагой 7 кг. Захаваліся 21 цэлы і фрагментаваныя вырабы і 320 манет - дэнарыі Чэхіі (123), Вугоршчыны (3), Нямеччыны (165) Англіі (10), Даніі (1), не вызначаныя дэнарыі (4), перайманні нямецкім (9) і ангельскія ( 3) дэнарыі.

Дзе скарб цяпер: Манеты і ўпрыгажэнні захоўваюцца ў Нацыянальным гістарычным музеі Рэспублікі Беларусь.

5. Экскаватар падняў больш за 10 кг срэбра

Менскі скарб стаў апошнім з буйных, знойдзеных у СССР. У пачатку жніўня 1988 года на куце тагачасных вуліц Валадарскага і Рэспубліканскай (цяпер - Гарадскі Вал) пры капанні траншэі для пракладкі цеплатрасы коўш экскаватара зачапіў нешта незвычайнае.

У працэсе капання траншэі коўш трактара наткнуўся на куфар, больш нагадвае па форме труну, трохі яго пашкодзіў. З куфра пасыпаліся залатыя і срэбныя манеты, талеркі, кубкі.

Што знайшлі: Скарб складаўся з 547 прадметаў, сярод іх толькі срэбных манет і вырабаў са срэбра было на трынаццаць кілаграмаў. У скарбе знаходзіліся расейскія і нямецкія манеты розных наміналаў канца XIX - пачатку ХХ ст. (усяго - 461), у тым ліку - залатыя чырвонцы пачатку ХХ стагоддзя.

Рэчавая частка складалася з 25 прадметаў: ажурныя вазы, падсвечнікі, падносы, шкатулка, кубак і іншыя вырабы маскоўскіх, менскіх, рыжскіх і заходнееўрапейскіх майстроў, якія датуюцца XVII-XX стагоддзямі.

Дарэчы, у сярэдзіне красавіка мінулага года скарб з дзясяткаў залатых манет і ўпрыгожванняў быў знойдзены на будоўлі ў адным са старых будынкаў Горадні. Спецыялісты ацанілі яго ў 20 тысяч даляраў. Цяпер усе дакументы, якая тычыцца знаходкі, перададзеныя ў Гарадзенскі абласны савет у пытаннях гісторыка-культурнай спадчыны. Калі скарб атрымае статус гісторыка-культурнай каштоўнасці, то будаўнікі, якія яго знайшлі, і ўласнік будынка могуць разлічваць на грашовую кампенсацыю: паміж сабой яны падзеляць палову кошту знаходкі.

Што знайшлі: Самым каштоўным быў пярсцёнак выпускніка Пажскага кадэцкага корпуса. Гэта ўпрыгожванне каштуе 1,5 тысяч даляраў.

Дзе скарб цяпер: Зараз скарб знаходзіцца ў дзяржаўным гісторыка-археалагічным музеі. Пасля таго, як усе неабходныя працэдуры завершацца, знаходку выставяць у адным з залаў Новага замка.