У Маскве выявілі радыяцыйны фон, як у 60 Чарнобыляў

Там хочуць пачаць будоўлю.

«Ля берагавога схілу на поўдні Масквы былі выяўленыя 60 тысяч тон ядзерных адкідаў. Гарадскі ўрад не хоча прызнаваць наяўнасць радыяцыі і мае намер пабудаваць там Аўтадарожны мост - аднак мясцовыя жыхары надаюць супраціў», - піша нямецкае выданне Frankfurter Rundschau (пераклад-inopressa.ru).

«Дысплей паказвае 8,6, затым 9,8 і, нарэшце, 10,1 мікразівертаў за гадзіну. І на неонавы надпіс: «Небяспечная радыеактыўнасць». Для параўнання: у Чарнобыльскай зоне адчужэння, ля ўваходу ў аварыйны рэактар фіксуюцца сёння 1,2 мікразіверта. «Спецыялісты МНС ужо фіксавалі тут нават 61 мікразіверт. У 300 разоў вышэй за норму», - кажа Іван Кандрацьеў, 61-гадовы экаактывіст, які стаіць са сваім дазіметрам на сметніку ядзерных адкідаў», - апавядае журналіст Штэфан Шоль.

Паводле звестак Расспажыўнагляду, аб'ём радыеактыўных адкідаў на схіле Масквы-ракі за маскоўскім заводам поліметалаў складае не менш за 60 тысяч тон. На радыеактыўным схіле паміж заводам і чыгуначнай платформай плануецца пабудаваць мост, што, адзначае выданне, «гучыць як дурны ядзерны жарт».

«Савецкі Саюз з 1949 года ўзмоцнена вырабляў сыравіну, прыдатную для ядзернай зброі. На маскоўскім заводзе поліметалаў таксама атрымоўвалі з радыеактыўных руд плутоній для ядзерных боегаловак. (...) Мясцовыя жыхары і экаактывісты распавядаюць, што большую частку сваіх адкідаў завод «хаваў» на схіле, прысыпаючы іх потым глінай. Тэрыторыя была ахоўнай забароненай зонай. Але сёння яе ўладальнікам з'яўляецца не завод, які належыць адказнаму за атамную прамысловасць дзяржаўнаму холдынгу «Расатам», а горад. «З дапамогай уладальніка, - разважае Кандрацьеў, - яны, відаць, хочуць паменшыць і значнасць праблемы».

Радыенукліды альфа-выпраменьвання, кажа экспэрт праграмы «Бяспека радыеактыўных адкідаў» Андрэй Ажароўскі, вонкава не небяспечныя. Але калі яны трапляюць, напрыклад, у лёгкія разам з пылам, выпраменьванне можа быць смяротным. Таму як актывісты, так і мясцовыя жыхары баяцца правядзення ў гэтым раёне буйной будоўлі.

«Мясцовыя жыхары пратэстуюць цягам некалькіх месяцаў, збіраюць подпісы, пішуць петыцыі. Дарэмна. (...) Новая аўтастрада каштавацьме больш за 10 млрд даляраў, сярод праціўнікаў яе будаўніцтва ўсім вядома, што адказныя чыноўнікі пры размеркаванні заказаў кладуць грошы і сабе ў кішэню. І што яны не хочуць памяншаць свой прыбытак дарагой утылізацыяй адкідаў на даўно забытым схіле. Нават калі гэтыя адкіды радыеактыўныя», - піша выданне.

«Гарадская ўправа будаўніцтва сцвярджае, што на схіле на паўднёвы ўсход ад завода, куды павінен будзе весці мост, радыяцыйны фон складае не больш за 0,14 мікразівертаў пры дапушчальных 0,30 мікразівертах у населеных пунктах. Пры гэтым дазіметр Кандрацьева і сёння паказвае там у некалькіх месцах ад 1,2 да 2 мікразівертаў, што супастаўнае з Чарнобыльскай радыяцыяй», - падкрэслівае аўтар артыкула.

«Інфармацыю аб сапраўднай радыеактыўнасці ўлады даюць толькі часткамі», - наракае Ажароўскі. Гэта, з ягоных слоў, тычыцца ядзерных адкідаў ва ўсёй Расеі. Нікому не вядома, дзе і колькі іх пахавана. «Акрамя, мажліва, «Расатама», - кажа ён».

Існуюць і міжнародна вядомыя месцы пахавання адкідаў, як, напрыклад, Ангарск у Іркуцкай вобласці, куды цягам 12 гадоў прывозілі радыеактыўныя адкіды з нямецкага горада Гранаў, нягледзячы на тое, што як экспарт ядзерных адкідаў у Нямеччыне, так і іх імпарт у Расеі супярэчаць закону. «Але яны задэкларавалі гексафтарыд урану як другасную сыравіну», - распавядае Ажароўскі. Кампанія Urenco з Гранаў заплаціла за тое, каб расейцы забралі ў іх гэтую «другасную сыравіну», з усмешкай кажа ён. «Мы запыталіся ў «Расатама», ці не хочуць яны рабіць з яго зубную пасту». У 2008 годзе супрацоўніцтва Urenco з расейцамі было спыненае праз грамадскае абурэнне.

«Аднак у Ангарску па гэты дзень у кантэйнерах пад адкрытым небам ляжаць сотні тысяч тон высоканебяспечнага гексафтарыду ўрану. «У Расеі цалкам дастаткова тэхнічных магчымасцяў, каб перапрацаваць іх у больш бясшкодныя аксіды, - кажа Ажароўскі. - Але гэта каштуе прыкладна адзін еўра за кілаграм, для адказных асоб гэта, мабыць, вельмі дорага».

«У «Расатаме» радыеактыўных адкідаў не баяцца. Паблізу Жалезнагорска каля ракі Енісей на глыбіні 450 метраў будуецца лабараторыя, якая як мінімум цягам 5 гадоў будзе тэставаць, ці прыдатныя мясцовыя пароды для пахавання там цвёрдых ядзерных адкідаў, айчынных і замежных». Праціўнікі праекта асцерагаюцца, што ўжо на эксперыментальным этапе там могуць таемна вырабляць пахаванне ядзернага смецця. На суседнім палігоне «Паўночны» ўжо цягам 50 гадоў у нетры Зямлі запампоўваюцца вадкія радыеактыўныя адкіды. «У 2012 годзе, паводле афіцыйнай інфармацыі, аб'ём пахаваных вадкіх радыеактыўных адкідаў складаў там 88 тысяч кубаметраў, але ў 2017 годзе стала вядома аб канфідэнцыйнай прэзентацыю, у якой гаворка ішла ўжо пра 6,5 млн кубаметраў. Экспэрты папярэджваюць, што гэты радыеактыўны «булён» ужо праз 100 гадоў можа патрапіць у падземныя воды».

«Такога ж Ажароўскі асцерагаецца і ў выпадку з Маскоўскім ядзерным сметнішчам. «Дажджавая і адталая вада бесперапынна змывае забруджаную радыенуклідамі зямлю ў Маскву-раку», - кажа ён. «Надзея на перамогу розуму змешваецца тут са страхам перад будаўнічай раз’юшанасцю ўладаў. І з чорным гумарам. (...) «Нам трэба, як у Чарнобылі, арганізаваць экскурсіі для турыстаў. І прадаваць ім радыеактыўную зямлю ў кансервавых банках», - кажа Іван Кандрацьеў. Датуль, пакуль не знікнуць 60 тысяч тон ядзерных адкідаў», - паведамляе Frankfurter Rundschau.