Foreign Policy: Крэмль саступае на Блізкім Усходзе - і ва ўсім свеце

Знешнепалітычныя поспехі Расеі раздзьмутыя.

«На Захадзе і лібералы, і кансерватары, падобна, згодныя з тым, што Расея зноў стала вялікай дзяржавай з глабальным ахопам. А ў самой Расеі вядомыя экспэрты ў замежнай палітыцы сцвярджаюць, што Захаду лепш прыняць адраджэнне іх краіны. Але такія ацэнкі, частка якіх хіліцца ў бок панікёрства, не вытрымліваюць яскравага святла довадаў, - піша Foreign Policy (пераклад - inopressa.ru), нагадваючы, што ВУП Расеі крыху большы, чым у Гішпаніі, а вайсковы бюджэт складае менш за дзясятую частку бюджэту ЗША.

«Знешнепалітычныя поспехі Расеі раздзьмутыя», - сцвярджае аўтар публікацыі Раджан Менан, нагадваючы, што, згодна з агульнапрынятым уяўленнем, «у 2015 годзе прэзідэнт Расеі Уладзімір Пуцін скарыстаўся ваганнямі прэзідэнта ЗША Барака Абамы ў дачыненні да Сірыі і ажыццявіў вайсковае ўмяшанне, што дало яму перавагу ў канфлікце».

«Па праўдзе кажучы, крокі Пуціна былі наўрад ці звязаныя з Абамам, - піша Менан. - Сірыя з'яўляецца стратэгічным партнёрам Масквы з 1956 года. У тым жа годзе пачаліся продажы зброі савецкага блока, а таксама падрыхтоўка сірыйскіх салдат і пілотаў у саюзных з СССР Чэхаславакіі і Польшчы. Сірыя таксама звярнулася з першай просьбай аб разгортванні савецкіх бамбавікоў і знішчальнікаў - у якой Крэмль адмовіў (...). У наступныя дзесяцігоддзі халоднай вайны Савецкі Саюз стаў асноўнай крыніцай эканамічнай дапамогі і ўзбраенняў Сірыі. У 1971 годзе савецкія вайсковыя караблі і падводныя лодкі пачалі выкарыстоўваць сірыйскі глыбакаводны порт у Тартус. А ў 1980 годзе Дамаск і Масква падпісалі дамову, у якой былі палажэнні аб стратэгічным супрацоўніцтве», - гаворыцца ў артыкуле.

«На гэтым фоне пуцінскі гамбіт у Сірыі больш звязаны з абаронай доўгатэрміновых стратэгічных інвестыцый, якія былі пад пагрозай, чым з намерам перайграць ЗША. На думку Пуціна, падзенне сірыйскага кіраўніка Башара Асада прывяло б альбо да працяглага хаосу, альбо да перамогі радыкальных ісламісцкіх груповак, самых моцных з узброеных праціўнікаў Асада. І той, і іншы зыход сталі б ударам для Расеі», - падкрэслівае Менан.

(...) Хоць у Сірыі змагаліся (...) расейскія кантрактнікі, замежныя наземныя сілы падаваліся галоўным чынам іранскім Корпусам Вартавых Ісламскай рэвалюцыі і баевікамі ліванскай «Хэзбала» - (...) яны падтрымалі Асада ў сваіх уласных прычынах. Іх бачанне будучыні Сірыі ніякім чынам не адлюстроўвае погляды Расеі. Таксама, праліўшы так шмат крыві, яны не дазволяць Расеі вызначаць палітыку Сірыі аднаасобна. Іншымі словамі, у рэчаіснасці Расея не выйграла ў Сірыі. І ў любым выпадку, гэта не будзе такой ужо ўзнагародай», - піша аўтар публікацыі, паказваючы, што кошт аднаўлення Сірыі, ацэньваецца Сусветным банкам у 250 млрд даляраў» - нашмат вышэй таго, што можа сабе дазволіць Расея. Што тычыцца будучых выгадных расейскіх паставак зброі ў Сірыю, то ўзнікае адно нязначнае пытанне - як Асад будзе за іх плаціць».

«Дасягненні Расеі ў астатняй частцы Блізкага Усходу таксама перабольшаныя», - падкрэсліваецца ў артыкуле. «Масква, вядома, актыўна ўдзельнічае ў канфлікце ў Лівіі. Але ўстанаўленне парадку, не кажучы ўжо пра дасягненні дамінуючага ўплыву ў краіне, што раздзіраецца вайной з двума канкуруючымі урадамі (...) будзе Сізіфавай працай. Адзін з лівійскіх урадаў ужо асудзіў выкарыстанне Расеяй наймітаў у Лівіі, а (...) напрыклад, галоўныя прыхільнікі Халіфы Хафтара, Егіпет і Сірыя, знаходзяцца бліжэй і іх стаўкі ў траекторыі Лівіі большыя».

«Дыпламатычная гнуткасць Расеі ў Ізраілі, Савудаўскай Арабіі і Егіпце прыцягнула вялікую ўвагу, і Пуцін, безумоўна, добра разыграў свае карты. Аднак, калі дойдзе да справы, усе гэтыя краіны будуць па-ранейшаму залежаць ад Злучаных Штатаў і будуць больш цесна звязаны з імі. Ніхто не абмяняе амерыканскія сувязі, нягледзячы на яе недахопы, на расейскі варыянт», - упэўнены Менан.

Пераходзячы да Афрыцы, ён паказвае, што няясна, што дасць Маскве праведзены Пуціным у канцы кастрычніка ў Сочы саміт кіраўнікоў афрыканскіх дзяржаў, «акрамя сімвалічнай значнасці», і «Расеі трэба будзе круты ўздым у гару, калі яна хоча стаць буйным гульцом у Афрыцы, дзе з пункту гледжання гандлю і прамых замежных інвестыцый яе прысутнасць засланяюць ЗША, Еўропа, Кітай, Турцыя і Індыя (...)».

«Расея пацярпела няўдачу нават на сваім уласным заднім двары. Напрыклад, анэксія Крыма Расеяй у 2014 годзе і падтрымка паўстанцаў на ўсходзе Украіны ператварылі Украіну - для Масквы, безумоўна, гістарычна найбольш стратэгічна і культурна значную з постсавецкіх дзяржаў - у заклятага ворага. У гэты момант Кіеў будзе хаўруснікам Захад, нават калі яго мара аб сяброўстве ў NATO будзе прывідным. Больш за тое, хоць у сучаснага ўкраінскага нацыяналізму шмат аспектаў, адзін з іх - антырасейскія настроі».

«Падзеі ў Цэнтральнай Азіі таксама выкрываюць павярхоўнасць выявы пуцінскай Расеі як краіны, што маршыруе ад адной перамогі да другой - (...) Кітай падарваў, калі не выцесніў, гістарычную перавагу Расеі. Змены асабліва прыкметныя ў эканамічнай сферы, дзе Кітай стаў асноўным гандлёвым партнёрам і крыніцай інвестыцый у рэгіёне. Адзін з прыкмет трансфармацыі: асноўная частка цэнтральна-азіяцкай нафты і газу цяпер цячэ на ўсход у Кітай, а не на поўнач у Расею - і па трубаправодах, які быў пабудаваны кітайцамі».

«Вядома, Расея мае значэнне. Краіна з 144 мільёнамі чалавек, тысячамі ядзерных боегаловак, мільёнам актыўных вайскоўцаў, велізарнымі запасамі нафты і газу і месцам у Радзе Бяспекі ААН заўсёды будзе мець значэнне, і назіральнікі не павінны дзівіцца, калі яна энэргічна пераследуе свае інтарэсы за мяжой, ды яшчэ і такім чынам, што гэта кідае выклік Захаду, - падкрэслівае Менан. - Тым не менш, стратэгічная хватка Масквы і адчувальныя заваёвы далёка не такія асляпляльныя, як мяркуе кансэнсус. Разуменне гэтага патрабуе яснага погляду на абедзве графы кнігі даходаў і выдаткаў».