Прывітанне ўсім ахвотным пагутарыць з Лукашэнкам

Гісторыя адной перапіскі.

У сенсацыйным фільме-расследаванні "Нямецкай хвалі”, у якім пацвярджаюцца абвінавачванні ў датычнасці Лукашэнкі да забойстваў сваіх апанентаў, паказваюць кадры ягонай паездкі ў Аўстрыю на запрашэнне аўстрыйскага прэзідэнта. Гэта быў першы візіт дыктатара ў еўрапейскую краіну за 23 гады. Візіту ў Італію ў 2016 годзе, пра што любяць распаўсюджвацца прапагандысты дыктатара, не было. Быў візіт у Ватыкан праездам праз Італію. Ды і візіт у Аўстрыю адбыўся ў той момант, калі там пасля выбараў яшчэ не быў сфармаваны ўрад. Першая краіна Еўразвязу, якая запрасіла да сябе дыктатара, відавочна, злёгку саромелася гэтага запрашэння.

Аляксандр Ван дэр Белэна, якога ў сям'і завуць Саша, стаў прэзідэнтам Аўстрыі ў 2016 годзе, перамогшы кандыдата ад правапапулісцкай Аўстрыйскай партыі свабоды (АПС) Норбэрта Хофэра. Прычым перамог двойчы, бо праз працэдурныя парушэнні ў траўні другі тур выбараў давялося паўтарыць у снежні. Еўропа вітала яго перамогу, якая дапамагла спыніць папулістаў.

Я ўбачыў Ван дэр Белэна ў траўні 2018 гадоў ў Таліне на канферэнцыі Ленарта Мэры. Ён выступаў, казаў пра дэмакратыю, правы чалавека, пра неабходнасць абараняць свабоду, пра правы кожнай асобна ўзятай асобы. Увогуле, правільны еўрапейскі палітык.

Я ўжо ведаў, што ён збіраецца прыехаць у Беларусь на жалобную цырымонію ў Малым Трасцянцы, дзе знаходзіцца помнік дзесяці тысячам аўстрыйскіх габрэяў, якіх забілі нацысты ў канцлагеры. Яго запрасіў Лукашэнка, і ён запрашэнне прыняў, бо меркаваў, што абавязаны ўшанаваць памяць сваіх суграмадзян. Пераконваць яго ў тым, што памінаць памерлых на запрашэнне і ў кампаніі злачынцы, мякка скажам, не зусім прыстойна, было бессэнсоўна.

Тым не менш я надумаў папярэдзіць прэзідэнта Аўстрыі аб тым, як ягоны візіт будзе выкарыстаны лукашэнкаўскай прапагандай. Распавёў пра тое, што адбываецца ў Беларусі з правамі чалавека, пра сітуацыю вакол Курапатаў, папрасіў не ператвараць працоўную паездку ў афіцыйны візіт, чаго дамагалася беларуская старана. Прэзідэнт выслухаў мяне, сказаў, што ягоная паездка будзе абмежаваная строга рамкамі жалобнай цырымоніі, і што яе не варта разглядаць як нейкі жэст прызнання дыктатуры. Мы дамовіліся, што я пісьмова выкажу яму ўсё сказанае.

Ліст я напісаў, распавёў аб парушэннях правоў чалавека, пра нядаўна прынятую рэзалюцыю Еўрапарламенту, якая асуджае гэтыя парушэнні, пра пераслед лідараў незалежных прафзвязаў, пра неправамоцны «законе аб дармаедах», пра пераслед незалежных журналістаў, блогераў і пра блакаванне Хартыі'97.

Пасля паездкі Ван дэр Бэлэна ў Беларусь у чэрвені 2018 года, дзе ён прысутнічаў на жалобнай цырымоніі разам з прэзідэнтам Нямеччыны Франкам-Вальтэрам Штайнмаерам, аўтарам той самай формулы аб Украіне, я атрымаў адказ аўстрыйскага прэзідэнта праз яго канцылярыю.

У адказе гаварылася, што прэзідэнт разумее маю ўстурбаванасць сітуацыяй у Беларусі. Ён таксама зноў пацвердзіў, што ягоны ўдзел у цырымоніі ніяк не варта разглядаць як афіцыйны візіт, і што ніякіх афіцыйных візітаў у Беларусь у агляднай будучыні ён не плануе.

Але праз год Аўстрыя ўсё ж пастанавіла стаць першай за многія гады еўрапейскай краінай, якая прыняла ў сябе Лукашэнку з афіцыйным візітам.

Напярэдадні гэтага візіту я зноў напісаў прэзідэнту Аўстрыі аб тым, якую непрыстойную ролю ён на сябе бярэ, запрашаючы дыктатара, якога падазраюць у дачыненні да палітычных забойстваў, пра што сведчыць даклад рады Еўропы. Да таго ж візіт быў запланаваны напярэдадні «выбараў», якія ў Беларусі фальсіфікуюць на загад Лукашэнкі.

Адказу я не атрымаў. Магчыма, свайго кшталту адказам мне было пытанне пра забітых апанентаў Лукашэнкі, якое яму задалі на прэс-канферэнцыі, і якое ён праігнараваў.

Так ці інакш Лукашэнку ў Аўстрыю з'ездзіў, нахаміў там усім, каму змог, павучыцца неразумных дэмакратыі. Вярнуўся дадому, нахабна і дэманстратыўна сфальсіфікаваў выбары, гэтым разам ужо з маўклівага адабрэння прэзідэнта Аўстрыі.

Прэзідэнт Ван дэр Белэна, мабыць, працягвае ўважаць сябе за цалкам дэмакратычнага еўрапейскага палітыка, што раздзяляюць гуманістычныя каштоўнасці, прыгожа разважаюць аб правах чалавека і свабодзе асобы. Можа, яму няўцям, што Захаранка, Ганчар, Красоўскі, Завадскі таксама былі асобамі, якія маюць права на жыццё і свабоду?

Можа, ён і не задумваўся, што для нас ён стане першым еўрапейскім палітыкам, які прыняў у дэмакратычнай краіне злачынную групоўку з Беларусі на чале з Лукашэнкам?

Можа, у Аўстрыі і не надалі гэтаму значэння, але для дэмакратычнай Беларусі рэпутацыя Ван дэр Белэна застанецца падмочанай.

На нас можна і не звяртаць увагі, маўляў надакучылі са сваімі правамі чалавека, у нас бізнэс. Аднак вось «Дойче Веле» адкрыта паказала, што ў Аўстрыю з'ездзіў дыктатар, які падазраецца ў дачыненні да палітычных забойстваў.

Прывітанне ўсім ахвотным пагутарыць з Лукашэнкам.